Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over chroom-6 in PC-7 lestoestellen in Woensdrecht

Antwoord van Staatssecretaris Visser (Defensie) (ontvangen 5 maart 2021),

Vraag 1, 2

Is het waar dat in 13 PC-7 lestoestellen van het 131e squadron op Woensdrecht chroom-6
is vastgesteld?1 Heeft het onderzoek daarover inmiddels uitsluitsel gegeven? Zo nee, wanneer verwacht
u dat?

Kunt u aangeven op welke wijze de constatering is gedaan en om welke reden het onderzoek
is gedaan?

Antwoord 1, 2

Ja, dat klopt. Bij onderhoudswerkzaamheden in de PC-7 is in de cockpit en in de avionics bay, een compartiment aan de binnenzijde van het toestel waarin elektronische apparatuur
is gemonteerd, van één van de PC-7 toestellen stof aangetroffen. Uit voorzorg is gecontroleerd
of het aangetroffen stof chroom-6 bevatte. Daarbij is geconstateerd dat dit het geval
was. Hierop is het vliegen met de PC-7 tijdelijk stil gelegd en is aan het Coördinatiecentrum
Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG) advies gevraagd.

In 2017 heeft een vergelijkbare situatie plaatsgevonden met chroom-6 houdend stof
in de cockpit van de PC-7. Toen hebben luchtmetingen van het CEAG aangetoond dat de
grenswaarden niet werden overschreden. Omdat de huidige situatie zeer vergelijkbaar
is, heeft het CEAG beoordeeld dat ook in deze situatie een eventuele blootstelling
via de lucht (tijdens onderhoud en tijdens vliegen) laag zal zijn en de grenswaarden
niet zal overschrijden. Blootstelling via de huid bij onderhoudswerkzaamheden wordt
voorkomen door het toepassen van maatregelen zoals het dragen van speciale handschoenen.
Het CEAG heeft geadviseerd de toestellen voor ze in gebruik worden genomen schoon
te maken.

De veiligheid van de werknemers staat voor mij voorop. Dat is de reden dat het vliegprogramma
uit voorzorg is stopgezet. Nadat de PC-7 toestellen zijn schoongemaakt en zijn gecontroleerd,
is het vliegen hervat. De toestellen zijn weer inzetbaar en hebben daadwerkelijk gevlogen.

Vraag 3

Hoe verhoudt dit onderzoek zich tot uw brief van 4 december 2018 waarin u meldt dat
voor de PC-7 wel degelijk voor één van de drie lagen chroom-6-houdende verf is gebruikt?2

Bent u voornemens ook deze laatste laag chroom-6-verf nu te verwijderen? Zo ja, wanneer
en welke chroom-vrije verf zal dan worden gebruikt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3, 4

In mijn brief van 4 december 2018 over de stand van zaken met betrekking tot de terugdringing
van het gebruik van chroom-6 houdende verf op luchtvaartuigen (Kamerstuk 35 000 X, nr. 70) en mijn brief van 17 november 2020 over de stand van zaken van chroom-6 bij Defensie
(Kamerstuk 35 570 X, nr. 66) is aangegeven dat voor de PC-7 een chroomvrij verfsysteem is gecertificeerd voor
de buitenzijde van de romp en voor de cockpit van het toestel. Dit chroomvrije verfsysteem
wordt aangebracht wanneer een toestel van een nieuwe verflaag moet worden voorzien,
zodat werknemers geen onnodig risico op blootstelling lopen. In 2018 heeft er een
upgrade van de cockpit van de PC-7 plaatsgevonden waarbij in de cockpit een chroomvrij
verfsysteem is toegepast. Dit staat los van de situatie in de avionics bay, waarin chroom-6 in een compartiment aan de binnenzijde van het toestel is aangetroffen.
In de binnenzijde bevindt zich het airframe (het skelet) van het vliegtuig dat chroom-6 houdende verf bevat, zoals bij nagenoeg
alle vliegtuigen. Het verfsysteem aan de binnenzijde wordt niet vervangen, omdat er
geen chroomvrij verfsysteem is gecertificeerd voor afgesloten delen.

In mijn brief van 4 december 2018 over de stand van zaken met betrekking tot de terugdringing
van het gebruik van chroom-6 houdende verf op luchtvaartuigen (Kamerstuk 35 000 X, nr. 70) schreef ik hierover dat een luchtvaartuig licht en sterk moet zijn. Dit geldt in
het bijzonder voor militaire vliegtuigen die aan grote krachten onderhevig zijn. Corrosie
op onderdelen van het airframe kan een desastreus effect hebben op de sterkte en daarmee de luchtwaardigheid. Mede
om die reden is een chroom-6 houdend verfsysteem dat corrosie actief tegengaat van
groot belang voor de vliegveiligheid. Defensie past de arbeidshygiënische strategie
toe, zoals beschreven in mijn brief van 4 juli 2019 over toezeggingen over chroom-6
(Kamerstuk 35 000 X, nr. 147), in volgorde van substitutie, technische maatregelen, organisatorische maatregelen
en persoonlijke beschermingsmaatregelen. Bij werkzaamheden aan de PC-7 worden de noodzakelijke
veiligheidsmaatregelen voor het werken met chroom-6 getroffen.