Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Hijink en Van Gerven over het bericht ‘Hoe een bejubeld personeelsplan in de zorg toch sneuvelde’

Antwoord van Minister Van Ark (Medische Zorg) (ontvangen 1 maart 2021). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1515.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel «Hoe een bejubeld personeelsplan in de zorg toch
sneuvelde» en de uitspraak: «Er is net zo lang doorvergaderd totdat er iemand tegen
was»?1

Antwoord 1

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar de reactie van het Ministerie van
VWS zoals opgenomen in het betreffende artikel.

Vraag 2

Hoeveel extra personeel en voltijdsequivalent (fte) hebben alle lokale, regionale
en landelijke opschalingsplannen tot op heden opgeleverd? Bent u het met de heer Gommers
eens dat het zwaar teleurstellend is wat er tot nu toe is bereikt? Zo ja, wat is volgens
u de belangrijkste oorzaak hiervan?

Antwoord 2

In opdracht van de toenmalige Minister voor MZS heeft het Landelijk Netwerk Acute
Zorg (LNAZ) een landelijk Opschalingsplan2 gemaakt voor de verruiming van de IC- en klinische beddencapaciteit voor covid-patiënten.
Dit Opschalingsplan bevat een uitgebreide paragraaf over hoe het personeel in te zetten
bij de opschaling. Voor deel betrof het mogelijke acties om de personeelscapaciteit
(tijdelijk) te vergroten, maar het betrof ook mogelijkheden om het reeds beschikbare
personeel flexibeler in te zetten. Op basis hiervan zijn lokale opschalingsplannen
gemaakt bij de ziekenhuizen voor de IC-capaciteit en de klinische beddencapaciteit.
Daarnaast zijn er ook regionale opschalingsplannen voor de capaciteit buiten het ziekenhuis
opgesteld door de GGD’en. Ik heb geen zicht op hoeveel extra personeel de lokale en
regionale opschalingsplannen hebben opgeleverd. Wel zien we dat bij de tweede golf
de ziekenhuizen de reguliere zorg in veel grotere mate in stand weten te houden dan
tijdens de eerste golf. Dit is een ontzettende prestatie gezien de enorme belasting
op de zorg; de ziekenhuizen gaan daarin echt tot het uiterste.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat organisaties geen extra personeel inschakelen omdat de extra
handen niet opwegen tegen de extra administratie?

Antwoord 3

Het in dienst nemen van tijdelijk personeel vraagt van organisaties dat zij – net
als bij ieder ander die zij in dienst nemen – met de betreffende persoon afspraken
maken over het contract of de detacheringsovereenkomst. Om organisaties zoveel mogelijk
te ontlasten bij dit proces worden recruiters ingezet bij Extra Handen voor de Zorg.
Zij nemen selectie van kandidaten op geschiktheid en beschikbaarheid deels uit handen
van zorgorganisatie. VWS ondersteunt de matching met een subsidie van € 6 mln. voor
de periode november 2020 – april 2021.

Vraag 4

Wat is uw reactie op het idee om reservisten op te roepen, in te schakelen en beschikbaar
te houden voor de langere termijn?

Antwoord 4

Ik ondersteun dat idee van harte en faciliteer de vorming van regionale communities
van oud-zorgprofessionals. Extra Zorg Samen probeert zoveel mogelijk van de mensen
die zich aanmelden bij Extra Handen voor de Zorg en voldoen aan het profiel, te enthousiasmeren
om zich ook in volgende crises beschikbaar te stellen als zorgreservist.

Vraag 5

Is het correct dat het merendeel van de beleidsmakers geen rekening hield met een
tweede golf waardoor initiatieven om meer personeel aan te trekken te lang zijn blijven
liggen? Zo nee, waarom niet? Zo nee, wat zijn hiervan de concrete gevolgen geweest?
Zo nee, wat hebben u of uw voorganger precies gedaan in de afgelopen zomer tot aan
het begin van de tweede golf aangaande het oplossen van het personeelsvraagstuk? Waarom
was «duwen en trekken» nodig om het ministerie tot enige actie aan te zetten?

Antwoord 5

Ik herken mij niet in het beeld dat uit het artikel naar voren komt. Na de eerste
golf zijn er verschillende stappen gezet in voorbereiding op een volgende golf. Zo
is aan ziekenhuizen gevraagd opschalingsplannen te maken ten behoeve van de IC-capaciteit.
Daarnaast is alle GGD’en gevraagd om regionale opschalingsplannen voor de capaciteit
buiten het ziekenhuis op te stellen in voorbereiding op een mogelijke volgende golf.
Ook heeft Extra Handen voor de Zorg verschillende stappen gezet zoals een nieuw IT-systeem
en professionalisering van de matching. Daarnaast heeft de Nationale Zorgklas die
mensen toerust voor ondersteunende functies, voorbereidingen getroffen om snel meer
mensen op te leiden. Ik faciliteer deze activiteiten met diverse subsidies.

Vraag 6

In hoeverre acht u zich verantwoordelijk aangaande het oplossen van het personeelsvraagstuk
in de zorg nu en in de toekomst? Is inmiddels sprake van een goed functionerende landelijke
aanpak op dit terrein? Zo ja, kunt u hier op ingaan?

Antwoord 6

Ik voel mij verantwoordelijk voor de continuïteit en kwaliteit van de zorg. Voldoende,
tevreden en deskundig personeel is daar onlosmakelijk mee verbonden. Ik hecht daarbij
aan een passende rolverdeling tussen overheid en het veld. De arbeidsmarkt is primair
aan werkgevers en werknemers.

Wij faciliteren partijen zoals Extra Handen voor de Zorg en de Nationale Zorgklas
om organisaties te helpen op het moment dat zij er met regionale samenwerking en of
via uitzendbureaus niet in hun acute personeelsnood kunnen voorzien. Daarnaast ondersteun
ik zorgorganisaties met verschillende subsidieregelingen voor meer personeel en voor
scholing. Voor de volledige inhoud en voortgang van de arbeidsmarktaanpak tijdens
de COVID-19 crisis verwijs ik u naar de reguliere voortgangsbrieven aanpak COVID-19
die uw Kamer ontvangt. Wat de lange-termijn aanpak van de arbeidsmarkttekorten betreft,
verwijs ik u naar de periodieke voortgangsrapportages van het actieprogramma Werken
in de Zorg.

Vraag 7

Kunt u een nadere toelichting geven op de gesprekken om te komen tot een coalitie
tussen Sozaned en Extra ZorgSamen? Waarom is een samenwerking tussen deze partijen
niet van de grond gekomen?

Antwoord 7

Dit is een zaak tussen betrokken partijen. Het is niet aan mij om daar een oordeel
over te vormen.

Vraag 8

Hoeveel nieuw zorgpersoneel heeft het initiatief Extra ZorgSamen tot op heden opgeleverd?
Hoeveel subsidie krijgt Extra ZorgSamen van het Ministerie van VWS? Welke acties zijn
tot op heden geïnitieerd vanuit Extra ZorgSamen? Kunt u daarbij ingaan op de «geleverde
bijdrage aan de continuïteit van zorg», hetgeen de stichting zich ten doel heeft gesteld?3

Antwoord 8

De subsidie aan Extra Zorg Samen heeft niet tot doel extra personeel te werven. EZS
probeert zoveel mogelijk mensen die zich aanmelden bij Extra Handen voor de Zorg,
te enthousiasmeren om ook op de langere termijn inzetbaar te blijven als zorgreservist.
Met deze mensen bouwt Extra Zorg Samen aan regionale communities. Extra Zorg Samen
krijgt een subsidie van € 1,45 mln. t/m eind 2021. Extra Zorg Samen is hard aan de
slag met onder andere een communityplatform en campagnes.

Vraag 9

Klopt de opmerking in het artikel dat er op dit moment geen opschalingsplan ligt dat
niet ten koste gaat van de reguliere zorg? Zo nee, kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 9

Dit klopt ten dele. In het Opschalingsplan is en onderscheid gemaakt tussen de structurele
opschaling van 1150 naar 1350 IC-bedden (en daarbij ook 400 extra klinische bedden)
in fase 2 van de opschaling enerzijds; en de verdere flexibele opschaling naar 1700
IC-bedden (en daarbij nog 700 flexibele klinische bedden) in fase 3 van de opschaling
anderzijds. Het plan ging ervan uit dat de reguliere zorg in stand kon blijven bij
een opschaling in fase 2 en pas in fase 3 zou enige mate (20%) van afschaling van
reguliere zorg nodig zijn om de extra covid-bedden te kunnen bemensen. Helaas bleek
dat de tweede golf eerder, sneller en massiever kwam dan vooraf gedacht. Daardoor
was het aantal COVID-patiënten al snel zo groot dat het ziekenhuizen niet meer lukte
om zowel de COVID-stroom als de volledige reguliere zorg tegelijk voort te zetten.
Daarbij komt ook dat ziekenhuizen kampen met ziek of overbelast personeel, personeel
dat besmet is met COVID of daarvan wordt verdacht en daardoor uitvalt.

Vraag 10

Wat kunt u doen en wat gaat u doen om het personeelsprobleem in de zorg op te lossen
en te bewerkstelligen dat de capaciteit aan reservisten maximaal wordt benut?

Antwoord 10

Zie het antwoord op vraag 6.