Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Stoffer over het artikel 'If poor countries go unvaccinated, a study says, rich ones will pay'

Antwoord van Minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) (ontvangen
23 februari 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «If poor countries go unvaccinated, a study says, rich
ones will pay»1 en de bijbehorende studie, uitgevoerd in opdracht van de internationale Kamer van
Koophandel?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Hoe beoordeelt u de daarin genoemde analyse en schatting dat de schade aan de wereldeconomie,
mede als gevolg van ongelijke verdeling en distributie van COVID-19-vaccins tussen
rijke landen en ontwikkelingslanden, tussen de 1,8 biljoen en 9 biljoen dollar zal
bedragen?

Deelt u de mening dat het mede mogelijk maken van vaccinatie van mensen in ontwikkelingslanden
niet alleen een kwestie is van medemenselijkheid, maar dat een meer evenwichtige verdeling
van vaccins ook economisch van groot belang is, bij uitstek voor open handelslanden
zoals Nederland?

Antwoord 2 en 3

Een eerlijke wereldwijde verdeling van vaccins is zowel vanuit gezondheidsperspectief
als om economische redenen van groot belang. De WHO roept op om wereldwijd in ieder
geval de meest kwetsbare 20% van de bevolking in te enten om de pandemie in te kunnen
dammen. De sociaaleconomische kosten van het achterblijven van lage en lage-middeninkomenslanden
bij vaccinaties zijn groot. Daarom is het ook voor Nederland belangrijk in te zetten
op een eerlijke wereldwijde verdeling van vaccins. Nederland heeft zich daarom, net
als de Europese Commissie en andere EU lidstaten, aangesloten bij de COVAX facility
en heeft 85 mln EUR bijgedragen aan de Access to Covid Accelarator (ACT-A), het mondiale
coördinatiemechanisme om lage en middeninkomenslanden (LMICs) te voorzien van vaccins,
beschermende middelen, diagnostische tests en geneesmiddelen.

Vraag 4 en 5

Hoe waardeert u in dat licht het feit dat Europa en de Verenigde Staten voldoende
vaccins hebben gekocht om twee tot drie keer hun bevolking te vaccineren, terwijl
op basis van het meest optimistische COVAX-scenario maximaal 20% van de mensen in
lage inkomenslanden eind 2021 gevaccineerd zullen zijn?

Welke keuzes liggen aan deze ongelijkheid ten grondslag, zowel van westerse overheden
als van overheden in ontwikkelingslanden?

Antwoord 4 en 5

Kritiek op het feit dat de rijkste 15% van landen nu al meer dan 50% van de te verwachten
wereldwijde vaccinproductie hebben opgekocht, is begrijpelijk. De gezamenlijke inkoop
van vaccins ten behoeve van de EU is echter niet alleen belangrijk voor onze eigen
nationale vaccinvoorziening maar geeft ook een belangrijke impuls aan de ontwikkeling
van producten en opschaling van productiecapaciteit in Europa. Het kabinet heeft omwille
van de snelheid ingezet op gezamenlijke inkoop in Europees verband. Het kabinet is
ervan overtuigd dat met de directe bijdrages o.a. aan COVAX, maar ook met de politieke
steun aan bijdrages van de EU en de Wereldbank, Nederland een belangrijke bijdrage
levert aan het internationale debat over, en de inzet op, internationale solidariteit.
Ik verwijs u naar mijn eerdere brief van 18 december 2020 aan uw Kamer over solidaire
verdeling van vaccins.

Vraag 6

Zijn er maatregelen die overheden in Europa en de Verenigde Staten, waaronder Nederland,
kunnen nemen, of overwegen te nemen, om niet alleen zorg te dragen voor het vaccineren
van de eigen burgerbevolking maar tevens oog te hebben voor de noodzaak van voldoende
vaccins in ontwikkelingslanden?

Antwoord 6

Om zorg te dragen voor eerlijke en wereldwijde toegang tot COVID-vaccins, geneesmiddelen
en diagnostica is de Access to COVID Tools-accelerator (ACT-A) opgezet. Dit initiatief
wordt gecoördineerd door WHO en uitgevoerd in nauwe samenwerking met vele verschillende
organisaties. ACT-A heeft 3 technische pijlers (vaccins, diagnostica en geneesmiddelen)
en een 4e pilaar die zich richt op versterken van gezondheidssystemen. De vaccin-pijler
van ACT-A, de COVAXis erop gericht landen te voorzien van betaalbare COVID-19 vaccins voor 20% van hun
bevolking. 92 lage en lage-middeninkomenslanden kunnen gebruik maken van een speciale
voorziening (COVAX AMC). COVAX heeft inmiddels 2 miljard vaccins zeker gesteld, waarvan
1,3 miljard voor 92 lage en lage-middeninkomenslanden en begin deze maand met vaccineren.

Nederland heeft zich net als de Europese Commissie en andere EU lidstaten aangesloten
bij de COVAX facility en heeft 85 mln. EUR bijgedragen aan ACT-A.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u de bewering dat de 27 miljard dollar voor ACT-A, bovenop de reeds
toegezegde 11 miljard dollar, een fractie is van de economische schade die het gevolg
kan zijn van het voortduren van de COVID-19-crisis in andere delen van de wereld?

Antwoord 7

In de brandbrief die de WHO samen met andere internationale partners in december 2020
stuurde over het financieringstekort voor ACT-A werd aangegeven dat de totale financieringsbehoefte
van ACT-A minder dan 1% is van hetgeen G20 landen reeds gecommitteerd hebben voor
economische stimuleringspakketten. Dekking van het financieringstekort van ACT-A vergt
een brede aanpak die verder gaat dan financiering uit ODA-middelen.

Vraag 8

Welke gevolgen heeft de langdurige verstoring van mondiale handelsketens, als gevolg
van het doorwoekeren van COVID-19 bij een gebrekkige mondiale distributie van vaccins,
voor de Nederlandse economie?

Antwoord 8

Exacte gevolgen zijn op dit moment niet te voorspellen. In zijn algemeenheid zijn
verstoringen van mondiale waardenketens nadelig voor de Nederlandse economie. Op 28 januari
2021 is de Kamer per brief geïnformeerd over de kwetsbaarheden van het Nederlandse
bedrijfsleven voor verstoringen van mondiale waardenketens.

Vraag 9

In hoeverre en op welke wijze is het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat,
ook in het licht van de economische gevolgen van de COVID-19-pandemie, betrokken bij
de besluitvorming over de Nederlandse bijdrage aan het wereldwijd beteugelen van COVID-19?

Antwoord 9

De besluitvorming voor de Nederlandse inbreng in de internationale gremia wordt voorbereid
via de reguliere interdepartementale afstemmingskanalen. Het Ministerie van Economische
Zaken en Klimaat is aangesloten op de voorbereidende standpuntbepaling over COVID-19
gerelateerde onderwerpen die in EU-verband aan de orde komen, zoals reizen, testen
en vaccinatie (in de EU en wereldwijd). Het gaat dan bijvoorbeeld om afstemming van
kabinetsreacties, instructies en beoordeling van nieuwe Commissievoorstellen (BNC-fiches).
Aspecten waar de specifieke aandacht van het Ministerie van EZK naar uitgaat zijn
onder meer de sociaaleconomische impact van voorstellen, innovatie- en (farma)industriebeleid
en de gevolgen voor de interne markt en het vrije verkeer.

Vraag 10

Bent u bereid om de in het artikel aangehaalde scenario’s inzake de schade aan de
wereldeconomie op lange termijn te betrekken bij toekomstige besluiten over de Nederlandse
inzet tegen COVID-19 wereldwijd en bij de binnenlandse exit-strategie?

Antwoord 10

Het kabinet betrekt bij toekomstige besluiten met betrekking tot de inzet tegen COVID
19 een veelheid aan informatie en mogelijke scenario’s.