Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over de coronabesmettingen in het gevangeniswezen

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 9 februari 2021). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1572.

Vraag 1

Wat is uw verklaring voor het feit dat het aantal coronabesmettingen in detentie nu
zo veel hoger is dan eerder in deze coronapandemie? Wat zijn de meest actuele besmettingscijfers?

Antwoord 1

Zoals in eerdere brieven en in antwoorden op schriftelijke vragen is gemeld, hanteert
DJI de richtlijnen van het RIVM. Daarnaast treft DJI treft aanvullende maatregelen.
Dit wil echter niet zeggen dat besmettingen volledig kunnen worden voorkomen. De meest
aannemelijke verklaring is dat het virus, net als buiten in de maatschappij, meer
besmettingen veroorzaakt. Dit was ook aanleiding om extra maatregelen te treffen zoals
ik in mijn brief van 22 januari jl. heb gemeld.

Op peildatum 3 februari zijn 12 justitiabelen, verdeeld over zeven inrichtingen, besmet
met het coronavirus. In de overige inrichtingen zijn op dit moment geen besmettingen.

Vraag 2

Hoe verklaart u het hoge aantal besmettingen in de PI Ter Apel? Hoe is dat volgens
u ontstaan? Wat is uw reactie op de beweringen dat corona hier niet serieus is genomen,
dat wel 70 mensen in een ruimte zijn geweest, afstand houden nauwelijks gebeurde en
ondersteunend kantoorpersoneel niet thuis mocht werken? Bent u bereid dit te laten
onderzoeken?1

Antwoord 2

In de PI Ter Apel zijn er afdelingen met meer dan 70 gedetineerden. Het is ook voorgekomen
dat gedetineerden van een afdeling tegelijk werden uitgesloten. Ook verbleven zij
bij deelname aan activiteiten binnen het dagprogramma in één ruimte. Hoewel dit met
inachtneming van de RIVM-richtlijnen gebeurde, heeft de PI Ter Apel zich niet aan
de interne DJI richtlijn gehouden om voor deelname aan groepsactiviteiten een grootte
van 30 personen aan te houden.2 De directeur is op dit punt om meer scherpte gevraagd. Uit het bron en contactonderzoek
van de GGD is overigens geen directe verklaring gevonden voor het hoge aantal besmettingen
in de PI Ter Apel.

Vanaf het begin is het de prioriteit van de PI Ter Apel geweest om het virus buiten
de muren te houden. Onder andere door het naleven van de RIVM-richtlijnen van de 1,5
meter afstand en extra hygiëne. Het personeel van de PI Ter Apel dat niet direct betrokken
is in het vitale uitvoeringsproces werkt zoveel mogelijk vanuit huis. De inrichting
is er met deze inspanningen tot 15 december 2020 in geslaagd om het virus buiten de
muren te houden. Door de recente verspreiding van het virus en het hoge aantal besmettingen
heeft de directie van de PI Ter Apel besloten de groepsgrootte voor deelname aan activiteiten
te verkleinen. In goed overleg met de ondernemingsraad is een nieuw dagprogramma vastgesteld.
Hierdoor wordt vermenging tussen groepen gedetineerden zoveel mogelijk voorkomen en
zal bij eventuele toekomstige besmettingen de verspreiding van het virus binnen de
PI beperkt blijven.

Vraag 3

Waarom is er zoveel ruimte voor lokaal beleid en zijn er niet eerder duidelijke landelijke
regels vastgesteld, bijvoorbeeld over thuiswerkend personeel (voor zover mogelijk),
niet noodzakelijke externen of onderhoudswerkzaamheden tijdelijk buiten houden en
het verbieden van het bijeenkomen van grote groepen? Had dit niet eerder verboden
kunnen worden?

Antwoord 3

In eerdere brieven en in antwoorden op schriftelijke vragen heb ik gemeld dat DJI
de landelijke RIVM-richtlijnen volgt.3 Dat wil ook zeggen: personeel werkt zo veel als mogelijk thuis. Zo lang de maatregelen
in acht worden genomen, kunnen bepaalde (onderhouds-)werkzaamheden doorgang vinden.
Wel wordt altijd kritisch naar de noodzakelijkheid van deze werkzaamheden gekeken.

Zoals gezegd heeft DJI, onder andere vanwege de doelgroep en gesloten setting, landelijk
aanvullende maatregelen genomen. Ik noem hierbij de plaatsing van gedetineerden op
een eenpersoonscel bij binnenkomst, bezoek achter glas, beperken van verlof en opschorten
van fysiek bezoek van ketenpartners.

Binnen deze landelijke maatregelen heeft de directeur van een inrichting ruimte voor
lokale maatregelen. Hij is immers verantwoordelijk voor het beheer van de inrichting.
Dit betekent dat hij maatregelen kan en moet nemen als het gaat om de orde en veiligheid
en de gezondheid van medewerkers en gedetineerden. Als de directeur maatregelen treft,
bijvoorbeeld bij een uitbraak, gebeurt dit altijd in nauw overleg met de directie
van DJI.

Vraag 4

Welke aanvullende maatregelen gaat u nemen om corona zoveel mogelijk buiten de gevangenismuren
te houden?

Antwoord 4

In mijn brief van 22 januari jl. heb ik uw Kamer reeds geïnformeerd over de extra
maatregelen die zijn getroffen bij DJI.4

Vraag 5

Bent u bereid het verbod op het dragen van mondkapjes door gedetineerden te heroverwegen?

Antwoord 5

In mijn brief van 22 januari jl. heb ik uw Kamer reeds geïnformeerd over het gewijzigde
beleid voor het dragen van mondkapjes binnen de inrichtingen van DJI.

Naar aanleiding van het OMT-advies is besloten het gebruik van niet-medische mondmaskers
in alle inrichtingen van DJI voor medewerkers, bezoekers en justitiabelen te verplichten
daar waar het houden van 1,5 meter afstand binnen de inrichting niet mogelijk is.5 Wanneer de 1,5 meter afstand wel aan te houden is staat het justitiabelen in beginsel
vrij een mondkapje te dragen.

Vraag 6

Bent u bereid het gebruik van meerpersoonscellen zo snel mogelijk terug te dringen
of af te schaffen?

Antwoord 6

Ik acht het gebruik van meerpersoonscellen voor gezonde gedetineerden een volwaardige
en passende vorm van detentie. Gedetineerden worden bij binnenkomst eerst acht dagen
op een eenpersoonscel geplaatst. Mocht een vermoedelijke besmetting op een meerpersoonscel
toch voorkomen, dan worden de gedetineerden direct op een eenpersoonscel geplaatst.
Beide gedetineerden worden vervolgens gemonitord op coronagerelateerde klachten. De
bezetting van meerpersoonscellen is sinds de uitbraak van het coronavirus fors gedaald.
Vanaf de start van de coronamaatregelen medio maart 2020 is er binnen de bezetting
van meerpersoonscellen ruimte gecreëerd voor het isoleren van gedetineerden met coronagerelateerde
klachten.

Vraag 7

Hoe vaak wordt er nu preventief getest voordat personeel en bezoekers de inrichting
binnen gaan? Kan dat geïntensiveerd worden, om het idee van het werken en verblijven
in de beschermde bubbel zoveel mogelijk te benaderen?

Antwoord 7

Het OMT heeft in haar advies het belang van het vroegtijdig signaleren, traceren en
isoleren van het virus, in samenwerking met de GGD, benadrukt. Preventief testen kan
hierbij een belangrijke rol spelen.

Personeel en bezoekers worden op dit moment niet preventief getest bij binnenkomst.
Wel worden medewerkers en bezoekers gevraagd de inrichting niet te betreden bij klachten.
Personeel kan zich bij klachten laten testen door de GGD of in de door DJI ingerichte
teststraten.

Aanvullend hierop worden bij meerdere besmettingen binnen een inrichting alle justitiabelen
en medewerkers, in overleg met de GGD, preventief getest. Ik heb uw Kamer hierover
geïnformeerd in mijn brief van 22 januari jl.

Vraag 8

Bent u bereid er voor te zorgen dat overal geregeld wordt dat mensen die niet direct
in het primaire proces werken en noodzakelijk binnen moeten zijn voor de orde in de
inrichtingen ook echt thuis kunnen werken?

Antwoord 8

Alle medewerkers van DJI met een niet-vitale functie werken zoveel mogelijk thuis.
Voor hen geldt dat ze alleen naar het werk komen als dat met de leidinggevende is
afgesproken en noodzakelijk is voor het primaire proces. Rijksbreed worden medewerkers
gefaciliteerd in het thuiswerken, door het aanbieden van o.a. ICT- en arbomiddelen.
Dit geldt ook voor DJI personeel.

Vraag 9

Bent u bereid met spoed de mogelijkheden te bezien om de Skype-verbindingen te verbeteren,
gelet op het feit dat daar veel klachten over zijn en dat kan compenseren dat bezoek
en externen soms buiten gehouden zullen moeten worden?

Antwoord 9

Ja, zoals ik uw Kamer in antwoord op vragen van de leden Van Toorenburg (CDA) en Van
Nispen (SP) heb laten weten zijn reeds aan het begin van de corona-uitbraak, als alternatief
voor bezoek, voorzieningen getroffen waarmee gedetineerden middels iPads met Skype
kunnen beeldbellen.6 Deze alternatieven zijn nog altijd in gebruik en worden in de komende periode geoptimaliseerd
door de inzet van nieuwe apparaten en applicaties.

Vraag 10

Hoe pakt de vaccinatiestrategie precies uit voor het gevangenispersoneel? Klopt het
dat sommigen, zoals de mensen die werken op een PPC of in het JCvSZ wel eerder worden
gevaccineerd en anderen niet, maar dat de mensen die geen voorrang hebben bij vaccineren
dan soms wel in zullen moeten vallen op deze afdelingen? Hoe werkt dit en hoe verklaart
u dat?

Antwoord 10

In de bestrijding van de coronacrisis richt de aanpak van het kabinet zich op twee
doelen: het zo goed mogelijk beschermen van mensen met een kwetsbare gezondheid en
zorgen dat de zorg niet overbelast raakt. Dit is ook leidend in de vaccinatiestrategie.
Op advies van de Gezondheidsraad is besloten te beginnen bij de groepen mensen die
het meest kwetsbaar zijn en bij de zorgmedewerkers die voor hen zorgen. Onderdeel
hiervan zijn de zorgmedewerkers binnen de intramurale GGZ (inclusief forensische zorg)
en zorgmedewerkers binnen verpleeghuizen. De medewerkers van de PPC’s en het JCvSZ
vallen hier ook onder. Deze strategie is leidend en vaccinaties worden door het RIVM
op dit moment alleen vrijgegeven voor personen die tot een van deze doelgroepen behoren.

Het klopt dus dat zorgmedewerkers binnen de PPC’s en het JcVSZ van DJI eerder worden
gevaccineerd dan andere zorgmedewerkers en niet-zorgmedewerkers, waaronder invallers.
DJI spant zich in om zoveel als mogelijk gevaccineerde medewerkers in te zetten in
de PPC’s en het JCvSZ. Hierbij merk ik op dat vaccinatie op basis van vrijwilligheid
is: DJI kan dit niet als voorwaarde stellen. DJI kan ook niet garanderen dat invallers
altijd gevaccineerd zijn maar streeft hier uiteraard wel naar.

Vraag 11

Bent u bereid het gevraagde OMT-advies over het gevangeniswezen direct aan de Kamer
te sturen zodra het verschijnt en de Kamer te informeren tot welke nieuwe maatregelen
dit gaat leiden?

Antwoord 11

Ja. In mijn brief van 22 januari jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over het advies
van het OMT en mijn reactie daarop.

Vraag 12

Kunt u deze vragen zo spoedig mogelijk beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.