Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raak over het bericht dat tien procent van de mensen overweegt niet te gaan stemmen in verband met het coronavirus

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
27 januari 2021).

Vraag 1

Maakt u zich ook grote zorgen over het aantal mensen dat zegt niet te gaan stemmen
vanwege het coronavirus? Zo nee, waarom niet?1

Antwoord 1

Ik vind het van belang dat zoveel mogelijk mensen kunnen stemmen bij de Tweede Kamerverkiezing.
Daar zijn ook de maatregelen op gericht die zijn genomen in de Tijdelijke wet verkiezingen
covid-19. In mijn brief van 27 januari over «Stand van zaken voorbereiding Tweede Kamerverkiezing» is uw Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van een onderzoek dat in opdracht van
het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), is uitgevoerd.
Daarin is onderzocht op welke wijze kiezers bij de komende Tweede Kamerverkiezingen
denken hun stem uit te gaan brengen. 81% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder
is zeker van plan te gaan stemmen. 14% geeft aan waarschijnlijk wel te gaan stemmen.
5% geeft aan (waarschijnlijk) niet te gaan stemmen of het nog niet te weten (57 respondenten),
waarbij 22% daarvan (13 respondenten) het coronavirus als reden noemt.

De uitkomsten van dit onderzoek zullen worden benut in de communicatie(campagnes)
van het Ministerie van BZK en zijn uiteraard belangrijk voor de gemeentelijke communicatie
richting kiezers (o.a. met het oog op verwachte piekmomenten). Zoals bijvoorbeeld
uit het onderzoek van I&O Research blijkt, is goede communicatie over maatregelen
in het stemlokaal belangrijk.

Vraag 2

Bent u bereid alsnog coronaproof «stemstraten» mogelijk te maken, zodat alle mensen
altijd veilig kunnen stemmen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

In de nota naar aanleiding van het verslag bij de wijziging van de Tijdelijke wet
verkiezingen covid-192 en in het plenaire debat met uw Kamer van 17 december jl. heb ik aangegeven dat
het algemene coronabeleid is dat mensen met corona-klachten thuis moeten blijven en
niet naar buiten moeten gaan. Gelet daarop vind ik niet dat er stemlokalen moeten
worden ingericht voor kiezers die covid-klachten hebben.

Vraag 3 en 4

Hoeveel gemeenten willen op dit moment minder stembureaus inrichten dan bij de vorige
verkiezingen?

Bent u bereid elke gemeente te verplichten stemstraten zoals in de gemeente Noordenveld
in te richten? Zo nee, waarom niet?3

Antwoord 3 en 4

In de brief over «Stand van zaken voorbereiding Tweede Kamerverkiezing» van 27 januari jl. is uw Kamer geïnformeerd over een tweede peiling die is uitgevoerd
naar de stand van zaken rond het aantal stemlokalen en stembureauleden. Deze peiling
is door 315 gemeenten ingevuld en bevat de stand van zaken op dit moment. Door 40
gemeenten is de peiling niet ingevuld, maar is er wel contact geweest met het ondersteuningsteam
stemlokalen.

Mijn beeld op basis van deze peiling en van het aanvullend contact van het ondersteuningsteam
stemlokalen met de gemeenten die de peiling niet invulden, is dat het aantal stemlokalen
op dit moment zeker op peil blijft ten opzichte van de vorige Tweede Kamerverkiezing
(in 2017 waren dat er circa 9.300). Het beeld is dat in totaal op 15, 16 en 17 maart
ruim 11.000 stemlokalen beschikbaar zullen zijn. Op woensdag 17 maart worden nu circa
9.250 stemlocaties verwacht (waarvan sommige meerdere stembureaus kennen). De meeste
gemeenten komen met de stemlokalen op maandag en dinsdag erbij in totaal over drie
dagen hoger uit dan het aantal lokalen in 2017. Een relatief klein aantal gemeenten
verwacht nu minder stemlokalen beschikbaar te hebben dan bij de verkiezing in 2017,
waarvan 3% een verschil heeft van meer dan 5 locaties.

Er zijn incidentele signalen van enkele gemeenten binnengekomen dat voorziene stemlocaties
moeten afvallen c.q. worden teruggetrokken, bijvoorbeeld omdat de locatie nodig is
als vaccinatielocatie. Het ondersteuningsteam biedt in zo’n geval suggesties aan voor
vervangende locaties. Over het geheel genomen is het beeld over de beschikbaarheid
van de stemlokalen positief.

Ik ben er geen voorstander van alle gemeenten te verplichten een stemstraat in te
richten. Immers is het stemmen in een stemlokaal, vanwege alle genomen maatregelen,
ook corona-proof.

Het is aan de gemeente om te bepalen of er behoefte aan is om een stemstraat te realiseren.
In de peiling geven 62 van de 315 gemeenten die de peiling hebben ingevuld aan dat
zij gebruik gaan maken van tenten en/of portacabins. 41 gemeenten die de peiling hebben
ingevuld zullen een drive-through stembureau inrichten.