Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Leijten en Beckerman over de reactie van de Europese Ombudsman op de gunning van een onderzoeksopdracht aan BlackRock door de Europese Commissie

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 14 december 2020).

Vraag 1

Wat vindt u van het harde oordeel van de Europese Ombudsman waarin wordt geconcludeerd
dat er sprake is van serieuze tekortkomingen waarin het ging om de controle op belangenconflicten
rondom Blackrock en de positie die de vermogensbeheerder heeft gekregen als adviseur
duurzame financiën?1

Antwoord 1

Ik vind het goed dat Europese Ombudsman, Emily O’Reilly, de gunning van een onderzoekopdracht
naar de mogelijke integratie van zogenaamde ecologische, sociale en governance (ESG)-factoren
in het Europese toezichtsraamwerk voor banken aan BlackRock kritisch heeft geëvalueerd.

In haar onderzoek is de Europese Ombudsman niet tot de conclusie gekomen dat er sprake
was van wanbestuur, aangezien de Europese Commissie de bestaande regels heeft gevolgd.
Wel concludeert zij dat de belangen van BlackRock als vermogensbeheerder het onderzoekswerk
van BlackRock Investment Management, de adviestak van BlackRock, mogelijk negatief
zouden kunnen beïnvloeden. De Ombudsman concludeert dat de Europese Commissie strenger
had kunnen evalueren of er mogelijk sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling.

De Europese Ombudsman raadt de Europese Commissie daarom aan om het aanbestedingskader
te versterken. Zo zou de Financiële Verordening (Verordening (EU) 2018/1046), die
regels bevat voor aanbestedingen door de Europese Commissie, betere handvatten kunnen
bieden bij het beoordelen van mogelijke belangenverstrengeling. Daarnaast zou de Europese
Commissie kunnen onderzoeken of een herziening van de aanbestedingsregels in die verordening
nodig is. In een korte verklaring heeft de Europese Commissie gemeld de aanbevelingen
nader te bestuderen.2 Ze heeft tot maart 2021 om hierop te reageren. Ik moedig dit aan.

Vraag 2, 3, 4, 5

In het licht van deze conclusies van de Europese Ombudsman, wat vindt u van uw keuze
om niet te treden in de gunningsprocedure zoals beantwoord in de vorige schriftelijke
vragen die de SP-fractie hierover heeft gesteld?3

Bent u van mening dat u te makkelijk bent meegegaan in de argumenten van de Europese
Commissie over de zorgvuldigheid van de procedure?

Deelt u onze mening dat u veel te weinig hebt ondernomen in de al eerder geuite zorgen
van zowel de SP als veel andere organisaties over mogelijke belangenverstrengeling
betreffende BlackRock als adviseur voor de Europese Commissie?

Bent u bereid om deze zorgen nu wel serieus te nemen door de adviezen van de Europese
Ombudsman die zijn gepubliceerd in naloop van het oordeel over BlackRock, te bepleiten
in de Eurogroep en de Ecofin? Zo ja, bent u bereid om de insteek en het verslag na
afloop van deze discussie met de Kamer te delen?

Antwoord 2, 3, 4, 5

In reactie op eerder ontstane zorgen over de gunning van deze opdracht aan BlackRock
heeft de Europese Commissie meermaals aangegeven dat zij een streng, zorgvuldig en
transparant gunningsproces heeft gevolgd.4 Ik heb dit in de beantwoording van de schriftelijke vragen die de SP-fractie eerder
over dit onderwerp heeft gesteld ook zo uiteengezet. De conclusies van de Europese
Ombudsman laten nu zien dat de Europese Commissie weliswaar de regels heeft gevolgd,
maar dat het aanbestedingskader van de Europese Commissie kan worden versterkt.

In haar korte verklaring heeft de Europese Commissie aangegeven dat zij de aanbevelingen
van de Europese Ombudsman verder zal bestuderen. Zij heeft tot maart 2021 om hierop
te reageren. Ik zal de Europese Commissie in de relevante gremia aanmoedigen dit voortvarend
op te pakken en vragen hoe zij voornemens is de aanbevelingen van de Ombudsman verder
te brengen. Ik zal uw Kamer hierover informeren.

Het is belangrijk om te noemen dat het rapport van BlackRock slechts één bron is waaruit
de Europese Commissie zal putten in haar voorstel voor de opname van de duurzaamheidsfactoren
in het toezichtsraamwerk voor banken. Bovendien bepalen de Europese Commissie, de
Raad van Ministers en het Europees parlement samen het Europese beleid ten aanzien
van de financiële markten.

Los van deze casus blijf ik van mening dat het waardevol kan zijn om de expertise
uit de sector te gebruiken bij de ontwikkeling van beleid. Dit zorgt voor een goede
aansluiting bij de meest recente ontwikkelingen in het veld. Het is hierbij wel van
belang om een breed scala aan externe experts te consulteren. Hiertoe houdt de Europese
Commissie brede publieke consultaties voorafgaand aan de ontwikkeling van nieuw beleid.
Zo is er recent een publieke consultatie geweest voor een nieuw duurzame financieringsstrategie.
Hier heeft een breed palet aan belanghebbenden op gereageerd, waaronder ngo’s, overheden,
bedrijven en financiële instellingen.5