Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raak over het bericht dat in Groningen minder stemlokalen worden ingericht

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
8 december 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 922.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat de gemeente Groningen van plan is minder stemlokalen
in te richten?1

Antwoord 1

Tussen 19 oktober en 13 november is er in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een peiling uitgevoerd naar het verwachte aantal
stemlokalen voor de aankomende Tweede Kamerverkiezing per gemeente. De peiling is
verstuurd aan alle gemeenten en 316 daarvan hebben de peiling ingevuld. De uitkomsten
van de peiling is als bijlage aan deze beantwoording toegevoegd. 2

De peiling geeft een eerste beeld naar het aantal voorziene stemlocaties in gemeenten.
Daarbij plaats ik nadrukkelijk de kanttekening dat in veel gemeenten het inventarisatieproces
naar geschikte stemlocaties nog volop in gang is en dat uit contacten met gemeenten
blijkt dat de peiling op verschillende wijze is ingevuld. Deze resultaten zijn dus
een momentopname van hoe gemeenten er voorstaan in het zoeken van stemlocaties en
er veranderen nog voortdurend zaken. Ik ben voornemens de peiling in januari te herhalen.

Uit de peiling blijkt dat tijdens de Tweede Kamerverkiezing van 2021 64 gemeenten
voorzien dat zij meer stemlokalen in kunnen richten dan tijdens de Tweede Kamerverkiezing
van 2017. Ook voorzien 80 gemeenten dat zij evenveel stemlokalen instellen tijdens
de aankomende Tweede Kamerverkiezing.

Daarnaast hebben 121 gemeenten aangegeven dat het nog onbekend is hoeveel stemlokalen
zij tijdens de aankomende Tweede Kamerverkiezing gaan inrichten.

Uit deze peiling blijkt voorlopig dat 51 gemeenten, waaronder de gemeente Groningen,
op dit moment minder stemlokalen verwachten bij de aankomende Tweede Kamerverkiezing.

De gemeente Groningen is voornemens tijdens de aankomende Tweede Kamerverkiezing 145
stembureaus op 120 locaties in te richten. Tijdens de Provinciale Statenverkiezingen
waren dat er 150 op 143 locaties. Hiermee heeft gemeente Groningen in vergelijking
met andere gemeenten van dezelfde omvang overigens gemiddeld een relatief laag aantal
kiesgerechtigden per stemlokaal.

Vraag 2

Bent u bereid met de gemeente in gesprek te gaan om ervoor te zorgen dat in de gemeente
niet minder maar méér stemlokalen worden ingericht, zoals de aangenomen motie-Van
Raak vraagt?3

Antwoord 2

Zoals uitgesproken in uw Kamer, heb ik de ambitie dat het aantal stemlokalen voor
de aankomende Tweede Kamerverkiezing minimaal op peil blijft. Dat sluit ook aan bij
de door uw Kamer aangenomen motie-Van Raak.

Om alle gemeenten nogmaals te wijzen op het belang hiervan heb ik hen een brief gestuurd
waarin ik de resultaten van de peiling met hen deel. Daarbij plaats ik ook de kanttekening
dat de peiling slechts een momentopname is en dat de situatie in gemeenten inmiddels
kan zijn veranderd. Gemeenten bied ik ondersteuning aan middels het door mij ingestelde
Ondersteuningsteam stemlokalen. Dit ondersteuningsteam probeert landelijk afspraken
te maken over het aanbod aan gebouwen en deze, waar mogelijk, te koppelen aan de gemeenten.
De brief is toegevoegd aan de beantwoording van deze Kamervragen.

Vraag 3 en 4

Bent u bereid de gemeente erop te wijzen dat ook in buurten en wijken rondom het centrum
meer stembureaus moeten komen en dat het niet voldoende is vooral locaties te clusteren?
Zo nee, waarom niet?

Deelt u mijn zorg dat meer gemeenten zullen kiezen voor meer grote locaties en dat
hiermee de spreiding van stembureaus onder druk komt te staan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3 en 4

Uit de eerdergenoemde peiling blijkt dat verschillende gemeenten nu kiezen voor grote
locaties. In mijn brief aan uw Kamer van 30 oktober jl. schreef ik al dat ik het niet
onmogelijk wil maken voor gemeenten om gebruik te maken van grote stem- en tellocaties.4 Wel ben ik mij ervan bewust dat dit tot gevolg kan hebben dat de spreiding van de
stembureaus in de gemeenten minder zal zijn. Dat vind ik niet wenselijk. Daarom heb
ik in de brief aan de colleges van burgemeester en wethouders aangegeven dat stemlokalen
met daarin één of meerdere stembureaus, als gevolg kunnen hebben dat de verkiezingen
minder toegankelijk zijn, omdat kiezers een grotere afstand naar het stemlokaal moeten
afleggen. Ik vraag de colleges daarom om daarmee rekening te houden en te kijken of
zij, al dan niet met hulp van het ondersteuningsteam, nog extra geschikte stemlocaties
kunnen vinden.