Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Schonis over het bericht ‘Archief deltapionier verkwanseld’

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
2 november 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Archief deltapionier verkwanseld»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het grootste deel van de rapporten uit de kast van deltapionier Johan
van Veen over de totstandkoming van de Deltawerken niet meer terug te vinden is?

Antwoord 2

In september 2005 is het archief dat op dat moment aanwezig was bij het Rijksinstituut
voor Kust en Zee (onderdeel van Rijkswaterstaat) overgedragen aan het Nationaal Archief.
Volgens de «Getekende verklaring van overbrenging collectie Van Veen Stroband» ging
het in totaal om 501 stukken in 68 dozen. Door het Nationaal Archief is dat materiaal
in 2020 ontsloten (https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.16.102).

Uit dit document blijkt tevens dat bij de overdracht in 2005 een selectie is gemaakt:
«De collectie Van Veen Stroband is een selectie uit een veel omvangrijker bestand.
De selectie is gemaakt door de bibliothecaris van het RIKZ. De criteria op grond waarvan
de selectie is gemaakt, zijn niet meer te achterhalen. Men mag er echter van uitgaan
dat alleen die documenten zijn bewaard die door de bibliothecaris van wezenlijk belang
werden geacht voor de waterstaatsgeschiedenis van Nederland, en dan met name voor
die van de Zeeuwse Delta (voorgeschiedenis Deltawerken).» Aangezien een deel van «de
kast van de heer Van Veen» niet gearchiveerd was, is onduidelijk wat daar verder mee
is gebeurd. Volgens betrokkenen uit die tijd, waaronder medewerkers van Rijkswaterstaat,
is ongeveer twee derde van «De kast van Van Veen» bewaard gebleven en nu dus ontsloten.

Naast het Nationaal Archief bevatten bijvoorbeeld ook het Zeeuws archief en de bibliotheek
van de Technische Universiteit Delft materiaal van Johan van Veen. Niet al het werk
van Johan van Veen is echter gearchiveerd. Van dat deel duikt af en toe nog wat op,
bijvoorbeeld uit privécollecties en bibliotheken van andere instellingen. Als dit
materiaal zich hiervoor leent vindt archivering plaats.

Vraag 3

Indien dit klopt, kunt u verklaren waarom volgens u deze rapporten zoek zijn geraakt?
Kunt u reflecteren op het commentaar uit het artikel dat de oorzaak lag in ««ambtelijke
willekeur en desinteresse»»?

Antwoord 3

Zoals uit het antwoord op vraag 2 blijkt klopt dit beeld niet. Evenmin wordt het beeld
van «ambtelijke willekeur en desinteresse» dat in het artikel wordt geschetst, herkend.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de bewuste kast diverse keren is meeverhuisd
met de RWS-onderdelen waar de kast na het overlijden van Johan van Veen in beheer
was. Na een omweg via Delft is de kast bij het RIKZ in Den Haag beland. Medewerkers
van RIKZ hebben uiteindelijk gezorgd voor archivering en overdracht aan het Nationaal
Archief (zie het antwoord op vraag 2). Tevens zijn in 2005 ruim 80 rapporten door
RWS gedigitaliseerd en op de publicatiebank van I en W geplaatst (http://publicaties.minienm.nl/).

Vraag 4

Deelt u de mening dat het behoud van deze rapporten uit de kast van de heer Van Veen
juist van groot belang is voor zowel de geschiedenis als de traditionele waterbouwkundige
kennis van Nederland? Zo ja, deelt u dan ook de mening dat het schandalig is dat deze
rapporten mogelijk door ambtelijke desinteresse verloren zijn gegaan?

Antwoord 4

Ja, ik deel de mening dat het behoud van de rapporten uit de kast van de heer Van
Veen van groot belang is voor zowel de geschiedenis als de traditionele waterbouwkundige
kennis van Nederland. Daarom is een groot deel van de stukken ook overgedragen aan
het Nationaal Archief en gedigitaliseerd.

Vraag 5

Bent u bereid verder onderzoek te laten verrichten naar de huidige locatie van deze
rapporten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Van een groot deel van de rapporten is, zoals aangegeven bij vraag 2, bekend waar
die zich bevinden. Ook private partijen zoals de Stichting Blauwe Lijn en de Technische
Universiteit Delft maken zich hard voor het waterbouwkundig erfgoed van Nederland,
waaronder dat van Johan van Veen (zie onder andere www.kennisbank-waterbouw.nl/tresor/kast.php en https://www.kennisbank-waterbouw.nl/tresor/auteur.php?naam=vVeen).

Medewerkers van mijn ministerie hebben nauw contact met deze partijen, vanwege het
grote belang van het waterbouwkundig historisch erfgoed van ons land.

Vraag 6

Indien deze inderdaad definitief zijn kwijtgeraakt, bent u bereid de betrokken partijen
aan te spreken op hun nalatigheid in de bewaring van deze belangrijke documenten?

Antwoord 6

Dit is niet aan de orde.

Vraag 7

Bent u bereid deze rapporten, als zij gevonden zijn, digitaal beschikbaar te laten
stellen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Zie mijn antwoord op vraag 2 en 5. Het materiaal bij het Nationaal Archief is sinds
dit jaar ontsloten. Het grootste deel van de documenten uit de kast van Johan van
Veen is digitaal beschikbaar via de website van mijn ministerie (http://publicaties.minienm.nl/) en de website van de TU Delft (https://repository.tudelft.nl/islandora/search/?collection=research).

Vraag 8

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.