Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Aukje de Vries over het bericht ‘Paris opposé au retour des règles budgétaires européennes d’avant-crise (ministre à l’AFP)’

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 27 oktober 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met dit bericht, waaruit naar voren komt dat de Franse Staatssecretaris
voor Europese Zaken Clément Beaune gekant is tegen de huidige Europese begrotingsregels?1

Antwoord 1

Ja ik ben bekend met dit bericht.

Vraag 2

Wat vindt u van het bericht dat Frankrijk nu de huidige regels maar overboord lijkt
te willen zetten?

Antwoord 2

De Franse Staatssecretaris voor Europese Zaken geeft aan dat Europese begrotingsregels
in algemene zin nodig zijn maar dat de regels in de huidige vorm moeten worden herzien.
Het kabinet is ook van mening dat de Europese begrotingsregels, zoals vastgelegd in
het Stabiliteits- en Groeipact (SGP), moeten worden herzien om de effectiviteit van
de regels te verhogen.2

Vraag 3

Deelt u de mening dat het «tijdelijk buiten werking stellen van de regels», gezien
de omvangrijke coronacrisis, logisch is, maar dat na de crisis, om de muntunie in
stand en stabiel te houden, er weer goede begrotingsregels zullen moeten gelden en
handhaving daarvan zal moeten plaatsvinden?

Antwoord 3

Het kabinet is vanaf het begin van mening geweest dat lidstaten tijdens de Coronacrisis
in staat moeten worden gesteld om de economische gevolgen te mitigeren. Daarbij is
het volgens het kabinet gerechtvaardigd dat bestaande flexibiliteit binnen de begrotingsregels
wordt toegepast, waaronder het activeren van de algemene ontsnappingsclausule (general escape clause – GEC).3 4 Deze clausule is bedoeld voor een periode van ernstige economische neergang in de
eurozone of de EU als geheel. Het ligt voor de hand dat deze clausule wordt ingetrokken
zodra de ernstige economische neergang voorbij is zodat er weer begrotingsregels gelden
die consequent dienen te worden gehandhaafd.

Vraag 4

Heeft Frankrijk dit standpunt (eerder) ook in verschillende gremia, zoals de Eurogroepvergaderingen
of de Ecofinraden, geuit? Zo ja, wat is er gecommuniceerd en heeft u zich hier toen
tegen verzet?

Antwoord 4

In de Eurogroep en Ecofin is de afgelopen maanden niet gesproken over wijziging van
de Europese begrotingsregels.

Vraag 5

Zijn er meer landen die eenzelfde standpunt hebben geuit? Kunt u het krachtenveld
schetsen?

Antwoord 5

Tot op heden heeft geen discussie plaatsgevonden in de Eurogroep of de Ecofinraad
over wijziging van de Europese begrotingsregels. Het krachtenveld is daarom nog niet
duidelijk.

Vraag 6

Hoe gaat u voorkomen dat Europese landen die zich in economisch slecht weer bevinden,
de coronacrisis aangrijpen om af te zien van de Europese begrotingsregels, zoals vastgesteld
in het Stabiliteits- en Groeipact (SGP), dan wel deze willen versoepelen omdat dit
hen beter uitkomt?

Antwoord 6

Het is volgens het kabinet gerechtvaardigd dat bestaande flexibiliteit binnen de begrotingsregels
wordt toegepast, waaronder het activeren van de GEC. Deze clausule is bedoeld voor
een periode van ernstige economische neergang in de eurozone of de EU als geheel.
Zodra deze ernstige economische neergang voorbij is, dient de clausule weer ingetrokken
te worden.

Vraag 7

Wat zijn de risico’s voor de muntunie als er geen stevige afspraken zijn over de Europese
begrotingsregels na de coronacrisis?

Antwoord 7

Het doel van de Europese begrotingsregels is het waarborgen van houdbare overheidsfinanciën.
Houdbare overheidsfinanciën zijn cruciaal voor de stabiliteit en weerbaarheid van
de Europese economie. Zodra de ernstige economische neergang voorbij is, dient de
GEC weer ingetrokken te worden.

Vraag 8

Hoe kijkt u aan tegen dit sluipende gevaar en de tendens van sommige Europese landen
om af te willen zien van de Europese begrotingsregels of deze in hun voordeel te willen
herzien?

Antwoord 8

Een eventuele wens van Europese landen om af te willen zien van de Europese begrotingsregels
acht het kabinet zorgelijk. Effectieve begrotingsregels zijn cruciaal voor het waarborgen
van houdbare overheidsfinanciën, en daarmee voor de stabiliteit en weerbaarheid van
de Europese economie. Het kabinet blijft zich daarvoor inspannen.

Vraag 9

In hoeverre deelt u de mening van Clément Beaune dat de huidige Europese begrotingsregels
toe zijn aan herziening? Zo ja, hoe moet deze herziening er volgens u uit zien en
welke huidige regels moeten gewaarborgd blijven?

Antwoord 9

Het kabinet deelt reeds voor de Coronacrisis de mening dat de Europese begrotingsregels
moeten worden herzien om de effectiviteit – dat wil zeggen de mate waarin zij bijdragen
aan het waarborgen van houdbare overheidsfinanciën – te verhogen.5 6 Tijdens het Algemeen Overleg Eurogroep en Ecofinraad op 9 september jl. heb ik toegezegd
om voor het einde van het jaar een brede bespiegeling ten aanzien van het SGP te sturen.
Deze toezegging heb ik herhaald tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. In die
toegezegde brief zal ik nader ingaan op de inzet van het kabinet voor wat betreft
de mogelijk herziening van de Europese begrotingsregels.

Vraag 10

Deelt u de mening van het Europees Begrotingscomité dat het de effectiviteit en de
geloofwaardigheid van de Europese begrotingsregels ten goede komt om zo snel mogelijk
na te denken over de tijdspanne en voorwaarden op te stellen voor heractivering van
het reguliere SGP?

Antwoord 10

Het kabinet deelt de mening dat ten behoeve van de effectiviteit van de begrotingsregels
het goed is als er heldere voorwaarden worden overeengekomen op basis waarvan de GEC
kan worden gedeactiveerd. De economische ontwikkelingen zijn op dit moment zeer moeilijk
te voorspellen doordat deze samenhangen met de ontwikkeling van het coronavirus. Het
is daardoor niet mogelijk om nu al een tijdspad vast te leggen voor het deactiveren
van de GEC.

Vraag 11

Hoe gaat u waarborgen dat, gezien de behoefte om Europese begrotingsregels te hervormen,
een mogelijke versimpeling van de complexe regelgeving niet leidt tot versoepeling?

Antwoord 11

Het kabinet is alleen voorstander van een versimpeling van de begrotingsregels voor
zover die de effectiviteit van de begrotingsregels ten goede komt, en zal dit te zijner
tijd uitdragen in de discussies over de herziening van de begrotingsregels.

Vraag 12

Hoe loopt het proces rond de begrotingsregels en de herziening van het SGP? Wie besluit
wanneer deze regels weer geactiveerd worden en hoe verloopt deze procedure? Welke
ingrijpmomenten heeft Nederland en het Nederlandse parlement?

Antwoord 12

De Commissie heeft eerder dit jaar een uitgebreide evaluatie gepubliceerd van het
SGP.7 De Commissie was van plan om naar aanleiding hiervan een brede discussie te organiseren,
op basis waarvan zij eventueel een voorstel zou doen voor een aanpassing van de begrotingsregels.
Als gevolg van de Coronacrisis is de discussie over de herziening van het SGP stilgevallen.
Het is nog onduidelijk wanneer deze discussie alsnog zal gaan plaatsvinden. Zodra
deze discussie wordt geagendeerd voor de Eurogroep of Ecofinraad zal de Kamer hier
middels de geannoteerde agenda en het verslag over worden geïnformeerd. De vraag of
en wanneer de GEC gedeactiveerd wordt, zal naar verwachting worden besproken in het
voorjaar van 2021.