Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wiersma over het bericht 'Start-ups vroegen massaal om steun, de overheid zei ook massaal 'nee''

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 15 oktober
2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Start-ups vroegen massaal om steun, de overheid zei
ook massaal «nee»»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met het bericht.

Vraag 2

Was u ervan op de hoogte dat de meerderheid van de aanvragen voor een Corona-OverbruggingsLening
(COL) van start-ups geweigerd werd? Deelt u de mening dat start-ups de steun moeten
krijgen die zij verdienen?

Antwoord 2

Ja, hiervan ben ik op de hoogte.

Voordat de aanvragen bij de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) terechtkomen,
wordt er door TechLeap een eerste selectie gemaakt op grond van grove criteria zoals
doelgroep en bedrag. De door TechLeap goedgekeurde aanvragen (het overgrote deel)
worden ter beoordeling doorgezet naar de ROM’s. De resterende aanvragen worden door
TechLeap geweigerd.

De verwachting was dat van het totaal aantal aanvragen dat bij de ROM’s in behandeling
wordt genomen ongeveer 50% gehonoreerd zal worden en daarmee 50% zal worden afgewezen.
Dit is in de praktijk ook het geval. De meest voorkomende afwijzingsgronden zijn momenteel:

– behoort niet tot de doelgroep,

– onvoldoende relatie coronacrisis,

– onvoldoende comfort dat onderneming in staat is om lening af te lossen uit eigen toekomstige
cashflow,

– onvoldoende comfort dat volgende investeringsronde wordt opgehaald en

– onvoldoende informatie aangeleverd om een inschatting te kunnen maken.

Daarnaast deel ik de mening dat start-ups de steun moeten krijgen die zij verdienen.
De ROM’s bezitten de expertise en kennis om deze vragen goed te beoordelen. De ROM’s
hebben ruime ervaring in het beoordelen van business cases en (risicovolle) investeringsaanvragen.
Om deze reden ben ik ervan overtuigd dat zij de start-ups helpen die geholpen moeten
worden.

Vraag 3

Kunt u meer toelichting geven over hoe het kan dat start-ups slechts enkele zinnen
onderbouwing kregen voor hun afwijzing en dat zij willekeur ervaarden bij de toekenning
van de lening?

Antwoord 3

De uitvoering van de COL-regeling, inclusief beoordeling, klachtenafhandeling en honorering
en afwijzing, is belegd bij de ROM’s. Om willekeur tegen te gaan, heb ik de ROM’s
een beoordelingskader2 met criteria meegegeven. Dit beoordelingskader is opgenomen in de leningsovereenkomsten
die zijn gesloten met de ROM’s. In dit beoordelingskader is een aantal criteria gesteld.
Voorbeelden hiervan zijn:

– Toets op lopende kredietfaciliteiten met de bank (normaal en coronamodules).

– Bedrijven moeten onderbouwen dat terugval in geprognosticeerde omzet gevolg is van
COVID-19-crisis.

– De steun moet vallen binnen het gestelde staatssteunkader van de EC (loopt tot 31 december
2020).

Met deze beoordelingscriteria wordt objectiviteit nagestreefd. Ik herken me dan ook
niet in het standpunt dat er sprake zou zijn van willekeur bij het toekennen van een
lening.

Vraag 4

Kunt u het beoordelingsproces binnen de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM's)
toelichten? Wat vindt u van uitspraak van de directeur ROM Zuid-Holland dat er onherroepelijk
een mate van subjectiviteit binnen dit beoordelingsproces aanwezig is? Is het mogelijk
dat er aanvragen werden afgekeurd door de hoge werkdruk binnen de ROM's? Is er bij
de ROM's voldoende kennis aanwezig om deze beoordelingen te doen?

Antwoord 4

De procedure van het beoordelingsproces is als volgt ingedeeld:

Voordat de aanvragen bij de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) terechtkomen,
wordt er door TechLeap een eerste selectie gemaakt op grond van grove criteria zoals
doelgroep en bedrag. De door TechLeap goedgekeurde aanvragen worden ter beoordeling
doorgezet naar de ROM’s. De resterende aanvragen worden direct door TechLeap geweigerd.

Wanneer de aanvragen bij de ROM’s binnenkomen, worden de bijgevoegde business cases
en informatie doorgenomen door een investment manager. De investment managers controleren
de ingediende COL-aanvragen op een set objectieve voorwaarden en worden daarnaast
gevraagd om de aanvragen op een aantal kwalitatieve criteria zoals fte, R&D, belang
innovatie te controleren. Ook dient er te worden gekeken naar het toekomstperspectief
van het bedrijf dat een aanvraag indient. Deze criteria hebben deels een subjectieve
aard, maar zijn van groot belang om vast te kunnen stellen of een bedrijf met overheidssteun
kan overleven.

Na een zorgvuldige behandeling wordt de aanvraag op grond van het professioneel oordeel
van de investment manager verder in behandeling genomen of afgewezen. Als een aanvraag
verder in behandeling wordt genomen, wordt er een onderhandelingsperiode gestart over
het contract tussen de ROM en het bedrijf. Nadat de overeenkomst is getekend wordt
het leningsbedrag overgemaakt.

De ROM’s bezitten de expertise, kennis en ruime ervaring in het beoordelen van business
cases en het investeren in toekomstbestendige bedrijven. Zij ondersteunen, namens
de overheid, als jaren die bedrijven die de markt niet ondersteund. Ik ben dan ook
van mening dat zij de aangewezen organisaties zijn om COL uit te voeren.

Vraag 5

Op basis van welke criteria beoordelen de ROM's of problemen binnen een start-up verband
houden met corona?

Antwoord 5

Ik heb de ROM’s een beoordelingskader met criteria meegegeven voor de uitvoering van
de COL-regeling. Dit beoordelingskader wordt door de ROM’s gebruikt om te toetsen
of een aanvraag kan worden gehonoreerd. Onderdeel van deze set criteria is de vraag
of de problemen van het bedrijf verband houden met COVID-19. Dit wordt getoetst aan
de hand van een 12 maands-liquiditeitsoverzicht, waaruit financieringsbehoefte ten
gevolge van COVID-19 moet blijken. Hierbij moeten bedrijven aangeven wat de aanwending
is van de overbruggingsfinanciering voor de komende 9 maanden. Daarnaast moeten bedrijven
onderbouwen dat terugval in geprognosticeerde omzet gevolg is van COVID-19-crisis.

Vraag 6

Op basis van welke criteria beoordelen de ROM's of er voldoende vertrouwen is in de
toekomst van een start-up?

Antwoord 6

Om te bepalen of een bedrijf toekomstbesteding is, moet er naast de cijfers ook worden
gekeken naar de geschiedenis van het bedrijf, toekomstplannen en de persoon achter
het bedrijf. Deze beoordeling kan niet worden ondervangen in een set criteria. De
ROM’s bezitten de expertise, kennis en ruime ervaring in het behandelen van risicovolle
investeringen om de aangeleverde informatie te kunnen beoordelen en een goede afweging
te maken over het toekomstperspectief van de aanvrager.

Vraag 7

Realiseert u zich dat veel start-ups de coronacrisis niet zullen overleven zonder
toekenning van hun aanvraag voor een COL? In hoeverre kan en zal dit effect hebben
op de innovatiekracht van Nederland? Welke uitwerking zal het niet toekennen van een
COL hebben op de werkgelegenheid die start-ups bieden?

Antwoord 7

Ik realiseer me dat veel start-ups de COVID-19-crisis niet zullen overleven zonder
toekenning van een COL-lening. Ik ben me ook bewust van het feit dat gelet op de gehanteerde
criteria ik niet iedere start-up kan helpen.

Met het huidige nood- en steunpakket (onder andere de COL, de scale-up faciliteit
en de fondsversterking ROM’s) beoog ik de bedrijven (waaronder start-ups) met toekomstperspectief
te ondersteunen die schade ondervinden van de effecten van COVID-19. Het feit dat
niet alle COL-middelen zijn gebruikt, betekent in dit geval dat de bedrijven met toekomstperspectief
geholpen konden worden en niet tegen een budget tekort aanliepen. Alhoewel de COVID-19-crisis
op de korte termijn inderdaad een negatief effect heeft op werkgelegenheid en innovatiekracht,
heeft het steunpakket op de lange termijn een positief effect op de gezondheid van
het bedrijfsleven.

Vraag 8

Bent u bereid om nogmaals kritisch naar het beoordelingsproces van de ROM's te kijken
en hier verbeteringen door te voeren? Ziet u nog mogelijkheden voor de start-ups die
reeds een aanvraag hebben ingediend maar zijn afgekeurd? Kunnen deze start-ups een
verzoek indienen waardoor er nogmaals naar hun aanvraag wordt gekeken?

Antwoord 8

Ik ben bereid om met de ROM’s in gesprek te gaan over de uitvoering van de COL en
de kanttekeningen die u maakt bij de ROM’s neer te leggen en samen met de ROM’s te
kijken naar mogelijke verbeteringen. De COL-regeling is per 1 oktober 2020 afgelopen.
Dit betekent dat het niet mogelijk is om nog verbeteringen door te voeren. Indien
er in de toekomst wederom gebruik zal worden gemaakt van de COL, zal ik deze aandachtspunten
meenemen.

Met het oog op de inhoud van uw vraag over de mogelijkheden voor een herbeoordeling,
deel ik u graag mede dat tijdens de verschillende tranches waarin de COL is uitgezet
de meeste bedrijven de kans hebben gehad om hun aanvraag opnieuw in te dienen. Daarnaast
zijn er vele aanvragen opnieuw beoordeeld naar aanleiding van klachten en of opmerkingen.