Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Baudet over de Nederlandse stilte ten aanzien van het historische vredesakkoord in het Midden-Oosten

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 15 oktober 2020).

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het vredesakkoord dat Israël, de Verenigde Arabische Emiraten en
Bahrein vandaag in Washington D.C. sluiten? Deelt u de mening dat dit een historische
gebeurtenis is, vergelijkbaar met de vredesakkoorden met Egypte (1977) en Jordanië
(1994)?

Antwoord 1

Het zijn historische akkoorden, die het kabinet verwelkomt. Na de Oslo-akkoorden tussen
Israël en de PLO, waarmee de PLO Israël erkende, en de vredesverdragen tussen Israël
en Egypte en tussen Israël en Jordanië, waarmee formeel een einde kwam aan de vijandigheden
tussen die landen, zijn er met deze akkoorden twee Arabische landen bij gekomen die
hebben verklaard formele betrekkingen aan te willen gaan met Israël. Dit verbreedt
de erkenning van Israël in de Arabische regio, en draagt bij aan de regionale stabiliteit
en welvaart.

Ik heb de ministers van Buitenlandse Zaken van Israël en de Verenigde Arabische Emiraten
gefeliciteerd, en de ondertekening van de beide akkoorden op 16 september verwelkomd.
De EU heeft beide akkoorden verwelkomd met gezamenlijke verklaringen op 15 augustus1 en 12 september.2

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze vredesakkoorden de stabiliteit in het Midden-Oosten verbeteren
en dat een dergelijke verbetering in de «ring van instabiliteit» rondom Europa ook
Nederland ten goede komt?

Antwoord 2

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 3, 4

Hoe beoordeelt u de rol van de Amerikaanse president in de totstandkoming van deze
succesvolle vredesonderhandelingen?

Waarom denkt u dat deze Amerikaanse president in staat is geweest dit vredesakkoord
te bereiken, terwijl vorige presidenten dat kennelijk niet waren?

Antwoord 3, 4

Deze akkoorden zijn een belangrijk diplomatiek succes voor de VS, wiens betrokkenheid
van groot belang is geweest. Deze normaliseringsakkoorden volgen op eerdere toenadering
en samenwerking achter de schermen tussen Israël, de Verenigde Arabische Emiraten
en Bahrein, op initiatief van de betrokken landen zelf en met steun van de opeenvolgende
Amerikaanse regeringen. Dit was onder meer het gevolg van gedeelde zorgen over de
rol van Iran, maar ook omdat de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Israël voordeel
zagen bij samenwerking op andere terreinen.

De huidige Amerikaanse regering heeft toenadering tussen Israël en Arabische landen
een belangrijk onderdeelgemaakt van diens inzet voor het Midden-Oosten, zoals bijvoorbeeld
bleek uit de aanwezigheid van een Israëlische delegatie bij de bijeenkomst in Manama
waarbij de VS het economisch deel van diens vredesplan presenteerde. Dit gold ook
voor de bijeenkomsten van het Warschau-proces, het initiatief van de Verenigde Staten
om samenwerking in het Midden-Oosten op onder meer terrorismebestrijding veiligheid,
energiezekerheid te bevorderen, waaraan onder meer Nederland, de EU, de VS, Israël,
Saudi Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein deelnemen.

De Verenigde Arabische Emiraten hebben gezegd het besluit tot aangaan van diplomatieke
betrekkingen juist nu gezet te hebben om Israël te weerhouden van het uitvoeren van
eenzijdige annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever. Het idee van annexatie
kwam prominent naar voren in de afgelopen Israëlische verkiezingen, mede door de presentatie
van de Amerikaanse plannen voor het Midden-Oosten vredesproces begin dit jaar. Nadat
Israël en de Verenigde Arabische Emiraten hun akkoord bekend maakten, heeft Bahrein
aangegeven ook diplomatieke relaties met Israël aan te willen gaan.

Vraag 5

Ziet u lessen die Nederland hieruit kan trekken voor het buitenlands beleid?

Antwoord 5

De akkoorden tonen het belang van het aangaan en waar mogelijk verdiepen van de dialoog
met andere landen om te onderzoeken waar gedeelde belangen liggen, ook al is er op
sommige terreinen sprake van verschil van inzicht. Nederland is daarom ook voorstander
van het benutten van alle instrumenten die de EU heeft om de dialoog met Israël en
de Palestijnse Autoriteit te voeren, inclusief het organiseren van een Associatie
Raad met Israël. Het organiseren van een Associatie Raad biedt de mogelijkheid om
de samenwerking tussen de EU en Israël, binnen de grenzen van 1967, te versterken.
Het biedt ook de kans om over zaken te spreken waar we het niet noodzakelijkerwijs
eens zijn, zoals bijvoorbeeld het nederzettingenbeleid.

Vraag 6

Waarom is er geen Nederlandse afgevaardigde bij de vredesceremonie die vandaag in
Washington D.C. plaatsvindt, terwijl de Hongaarse Minister van Buitenlandse Zaken
Szijjártó wel aanwezig is? Welk signaal geeft het kabinet hiermee af met betrekking
tot de waarde die Nederland hecht aan de verbetering van de stabiliteit in het Midden-Oosten?

Antwoord 6

De Verenigde Staten bepaalden het uitnodigingsbeleid, waarbij een dwarsdoorsnede van
de EU-lidstaten was uitgenodigd, waarvan alleen Hongarije op ministerieel niveau.
De andere uitgenodigde EU lidstaten waren Duitsland, Frankrijk, Italië, Denemarken,
Ierland, Griekenland, Oostenrijk, Polen, Zweden, Bulgarije en Slovenië.

Vraag 7

Waarom koos dit kabinet ervoor om de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
– met hoofddoek – als plaatsvervangend Minister van Buitenlandse Zaken op audiëntie
bij de president van de Islamitische Republiek Iran te laten komen, een regime dat
vreedzame demonstranten als Navid Afkari executeert? Is het in dat licht niet vreemd
dat de Minister van Buitenlandse Zaken wél acte de présence geeft in een land dat
het Westen vijandig gezind is, maar verzuimt af te reizen naar de ceremonie van een
succesvol vredesakkoord, gesloten onder leiding van onze bondgenoot de Verenigde Staten?
Hoe beoordeelt u deze discrepantie?

Antwoord 7

Minister Kaag reisde in februari 2018 af naar Iran, Oman en Saudi-Arabië als Minister
van Buitenlandse Zaken, ter uitvoering van afspraken die onder Minister Zijlstra gemaakt
waren, gericht op het onderhouden van de bilaterale diplomatieke verhoudingen en regionale
veiligheid. Het kabinet is van mening dat het beter is in gesprek te blijven, ook
met partijen waarmee het niet op alle vlakken eens is.