Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Futselaar over het nieuws dat loslopende nertsen zijn gesignaleerd

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens
de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 13 oktober 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Oldebroek is ontsnapte nertsen zat, Bertha had er
zelfs een in de keuken» en «Best opgeschrikt door loslopende nertsen: «Straks heeft
zo'n beest corona»»?1
2

Antwoord 1

Ja, deze berichten zijn mij bekend.

Vraag 2

Is u bekend of de betreffende nertsen afkomstig zijn van pelsdierhouderijen en zo
nee, bent u bereid om de herkomst te onderzoeken?

Antwoord 2

De nerts is geen dier dat van nature voorkomt in Nederland. Daarmee is het waarschijnlijk
dat deze nertsen afkomstig zijn van een nertsenhouderij. In Oldebroek was de loslopende
nerts niet in de nabijheid van een besmet nertsenbedrijf, Oldebroek ligt in Noord
Gelderland en niet in het gebied met de besmette bedrijven.

Vraag 3

Op welke wijze is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) betrokken bij
deze incidenten en wordt er actief op loslopende nertsen gehandhaafd?

Antwoord 3

De NVWA houdt toezicht op de naleving van de wet Natuurbescherming. Het uitzetten
van nertsen is verboden op basis van deze wet. Indien mogelijk wordt de eigenaar de
loslopende nerts opgespoord en aangesproken en moet deze de nerts terugvangen. In
de praktijk is het vaak zo dat de eigenaar van een nerts niet kan worden opgespoord.
In het kader van de kans dat er een met SARS-CoV-2 besmette nerts in de nabijheid
van een besmet bedrijf wordt gevonden is in samenwerking met de NVWA een protocol
opgesteld. Hierin is opgenomen dat de NVWA in actie komt op het moment dat er loslopende
nertsen in de nabijheid van besmette bedrijven worden geconstateerd. Zodra een loslopende
nerts wordt geconstateerd is het advies om contact op te nemen met de gemeente. Indien
er een besmet en geruimd bedrijf in de buurt is kunnen zij contact opnemen met de
NVWA. De NVWA zal vervolgens er voor zorgen dat het dier wordt geëuthanaseerd en getest
door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR). Er wordt niet actief naar loslopende
nertsen gezocht.

Vraag 4

Kunt u zich voorstellen dat omwonenden in Oldebroek en Best zich zorgen maken om deze
loslopende nertsen, gezien de overdraagbaarheid van het coronavirus van dier op mens
en vice versa. Hoe groot schat u de besmettingsrisico’s in?

Antwoord 4

Ik kan mij voorstellen dat mensen die geconfronteerd worden met een loslopende nerts
zich hier zorgen over maken. Echter de nertsenbedrijven zijn in het algemeen geheel
omheind en goed afgesloten, er zijn op een bedrijf vangstokken, vangkooien en handschoenen
aanwezig om loslopende nertsen te vangen. De nertsen waar u naar refereert zijn niet
gevonden in de nabijheid van besmette bedrijven, dus de kans dat deze nertsen zorgen
voor de verspreiding van het SARS-CoV-2 virus is verwaarloosbaar. Ondanks alle maatregelen
zijn er toch twee met SARS-CoV-2 besmette nertsen gevonden in de omgeving van Deurne
en Egchel. Op dit moment wordt het virus van deze nertsen vergeleken met de virussen
die gevonden zijn op de besmette nertsenhouderijen. Gezien de locaties waar deze nertsen
zijn gevonden, is het vermoeden dat deze nertsen afkomstig zijn van een besmet bedrijf.
De besmettingsrisico’s die er in het algemeen van met SARS-CoV-2 besmette loslopende
nertsen uit zal gaan is verwaarloosbaar. Nertsen zijn van nature solitair levend en
schuw en loslopende dieren komen niet uit zichzelf in contact met mensen. Alleen de
vanger zal met de nerts in contact komen maar dat moment is kort waardoor de transmissiekans
zeer klein is. De humane verspreiding van het virus is nog steeds de drijvende kracht
achter het stijgend aantal nieuwe besmettingen.

Vraag 5

Kunt u inventariseren of er op meer locaties loslopende nertsen zijn gesignaleerd?

Antwoord 5

Nertsen die ontsnappen gedurende een ruiming worden direct gevangen en geëuthanaseerd.
De kans dat een met SARS-CoV-2 ontsnapte nerts het bedrijventerrein verlaat is niet
groot, en de kans dat iemand besmet raakt door een ontsnapte nerts is verwaarloosbaar.
Verdere inventarisatie van de locaties waar loslopende nertsen zijn gesignaleerd is
daarmee niet nodig en zal ik dus niet doen.

Vraag 6

Is u bekend wat de oorzaak is van het feit dat op meerdere locaties loslopende nertsen
zijn aangetroffen en is u bekend of hierbij sprake is geweest van menselijke fouten
of bewuste vrijlating dan wel loslating?

Antwoord 6

Daar waar dieren worden gehouden is altijd een kans dat een dier ontsnapt. Pelsdierhouders
voorzien hun bedrijf van een omheining en spannen zich maximaal in om het ontsnappen
van dieren te voorkomen. Ontsnapte dieren leveren bovendien een economische schadepost
op, zowel bij een bedrijf dat wordt geruimd als bij een bedrijf in de normale situatie.
Het is met de informatie die nu voor handen is niet de verwachting dat deze dieren
bewust zijn vrijgelaten.

Vraag 7

Wat is uw reactie op het nieuws dat een onderzoeksgroep heeft aangetoond dat maar
liefst 68 procent van de geteste personen op nertsenhouderijen besmet is gebleken
met het coronavirus en dat het virus daarbij elf keer van stal naar stal is overgeslagen?3
4

Antwoord 7

Het artikel waarnaar u verwijst geeft aan dat er 66 mensen besmet zouden zijn door
nertsen. Dit is echter niet de conclusie die uit het onderzoek kan worden getrokken.
Wat met zekerheid is te stellen is dat het virus eenmaal van mens naar nerts is overgegaan
en bij twee mensen is infectie van nerts op mens waarschijnlijk. De besmettingsroute
van de overige personen die besmet zijn geraakt is niet meer te achterhalen, maar
er bestaat ook een mogelijkheid dat het virus is uitgewisseld tussen de medewerkers,
zonder een tussenliggende rol voor een nerts. De belangrijkste conclusie die wel uit
het onderzoek kan worden getrokken is dat het virus niet in de lucht buiten de nertsenbedrijven
is aangetroffen. Daarmee is vastgesteld dat er geen risico is voor omwonenden.

Vraag 8

Bent u op grond van deze kennis nog steeds van mening dat het verantwoord is om de
nertsensector pas in maart 2021 definitief te beëindigen?

Antwoord 8

Het voorbereiden van de wetgeving op basis waarvan het houden van nertsen op korte
termijn zal worden beëindigd, vindt met spoed plaats. Streven is dat de wet, uiteraard
na instemming van beide Kamers der Staten-Generaal, in elk geval voor het nieuwe fokseizoen
(dat normaliter in maart begint) in werking kan treden.

Wettelijke beëindiging van de sector in maart 2021 betekent feitelijk dat nertsenhouders
voor het eind van dit jaar, wanneer zij gaan pelsen, al moeten besluiten over de wijze
waarop zij hun bedrijf zullen saneren.