Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ellemeet over het bericht 'VWS hielp met taaleis Duits lab van de testmarkt te weren'

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 5 oktober
2020).

Vraag 1, 2, 3, 4

Bent u bekend met het bericht «VWS hielp met taaleis Duits lab van de testmarkt te
weren»?1

Kunt u toelichten waarom het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de onnodige
eis heeft gesteld dat aan een laboratorium een Nederlandstalige arts-microbioloog
verbonden moet zijn?

Kunt u aangeven hoe deze eis paste in de indamstrategie inzake COVID-19?

Kunt u toelichten hoeveel waarde er ten tijde van deze eis (maart, april) werd gehecht
aan het opschalen van de testcapaciteit?

Antwoord 1, 2, 3, 4

Daar was mij veel aan gelegen.

Toen in april de mogelijkheid in beeld kwam dat een Duits laboratorium testen kon
gaan uitvoeren voor Nederland, kwam de vraag naar voren aan welke voorwaarden zou
moeten worden voldaan. Deze zijn afgeleid uit de wet kwaliteit, klachten en geschillen
zorg (wkkgz) die stelt dat goede zorg moet worden gewaarborgd. Dit is op basis van
professionele richtlijnen. Daaruit kwam onder andere naar voren dat er een arts-microbioloog
verbonden moet zijn aan het lab om de interpretatie van de resultaten in het Nederlands
te kunnen verzorgen, uitslagen te communiceren met zorgverleners en beschikbaar te
zijn om tekst en uitleg te geven indien een zorgverlener hier om vraagt. Ik wil benadrukken
dat deze eisen niet bedoeld waren om partijen te weren van de markt, en het heeft
zo ook niet uitgepakt. Inmiddels leveren twee Duitse laboratoria testcapaciteit. De
Duitse laboratoria waarmee nu zaken wordt gedaan beschikken overigens over Nederlandse
partners waarmee aan deze eis kon worden voldaan.

Vraag 5

Heeft u spijt van de keuze om deze eis te stellen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Zie mijn antwoord op vraag 2 en 3.

Vraag 6

Kunt u aangeven of u in april op de hoogte was dat deze eis wellicht in strijd zou
zijn met het Europees recht?

Antwoord 6

Bovendien is uit een rechtszaak met Udiagnostics in augustus gebleken dat er geen
beperkingen door VWS zijn gesteld die niet conform de wet zouden zijn. Volgens de
wkkgz is goede communicatie tussen de arts en de patiënt een voorwaarde voor het leveren
van goede zorg.

Vraag 7

Deelt u het oordeel van Follow the Money dat de keuze om U-diagnostics met een taaleis
te weren, voornamelijk Nederlandse arts-microbiologen ten goede komt?

Antwoord 7

Nee dat oordeel deel ik niet. Zie verder het antwoord op vraag 2 en 3.

Vraag 8

Kunt u toelichten of er meer laboratoria zijn geweerd op soortgelijke gronden?

Antwoord 8

Er zijn geen laboratoria geweerd op grond van deze eis.

Vraag 9

Kunt u aangeven wanneer het omslagpunt was om wel ook Duitse laboratoria in te zetten?
Omstreeks welke datum was dit?

Antwoord 9

In mei en juni zijn er verkennende contacten geweest met Duitse laboratoria. Voor
de Stuurgroep Landelijke Coördinatiestructuur Testcapaciteit (LCT) bleef het een te
verkennen optie voor het najaar, zeker zolang de vraag in de maanden mei, juni en
juli ver achterbleef bij de vraag. In de tweede helft van augustus, toen duidelijk
werd dat dat vraag snel steeg, zijn verdergaande gesprekken gevoerd.

Vraag 10

Ziet u een link tussen het huidige tekort aan laboratorium capaciteit en de vertraging
in het contracteren van Duitse laboratoria vanwege deze eis?

Antwoord 10

Er zijn geen laboratoria geweerd op grond van deze eis. Voor de zomer was de vraag
naar testen nog de helft lager dan dat er afgenomen kon worden. We konden in NL 30.000
testen per dag aan, en er werden tot half juli maximaal ca. 15.000 testen per dag
afgenomen. In de context van dat moment was het dus geen heel waarschijnlijke keuze
om deze contracten te sluiten met Duitse laboratoria. Tegelijkertijd, als we deze
contracten wel toen waren aangegaan dan hadden we nu waarschijnlijk geen krapte gehad.
Daarnaast zijn we nooit heel precies gaan toewerken naar die 30.000 testen per dag,
en we hebben dat niet als een maximum gezien. We hebben immers veel verschillende
acties in gang gezet om de testcapaciteit te vergroten, waarbij we ook te maken hebben
gehad met tegenvallers. Allereerst, als de contracten rondom pooling sneller waren
gegaan dan hadden we 25.000 testen extra per dag gehad. Datzelfde geldt voor de levering
van materialen, deze kwamen lager uit dan dat we naar streefden, dit had alles te
maken met de druk op de wereldmarkt. En hadden we te maken met een groter productieverlies/verlies
dan dat we hadden ingeschat. Op het moment dat we half augustus het signaal kregen
dat er krapte kwam, zijn we die Duitse laboratoria gaan aanschakelen.