Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Krol over de uitlatingen van de minister-president tijdens het debat over de uitkomst van de Europese Top inzake het herstelfonds

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 28 september 2020).

Vraag 1 en 2

Wat is volgens u de definitie van «eurobonds»?

Wat is volgens u de definitie van «schuldmutualisering»?

Antwoord 1 en 2

Bij schuldmutualisering gaat het om het gemeenschappelijk financieren van elkaars
begrotingstekorten en overheidsschulden. Wat eerst individueel werd gefinancierd wordt
dan gemeenschappelijk gedaan. Bij eurobonds wordt vaak gedacht aan de meest verregaande
vorm van schuldmutualisering: een zogenaamde joint and several garantie tussen de eurozonelanden onderling. Bij een dergelijke variant zijn landen
aanspreekbaar op elkaars volledige schuld, hetgeen in potentie aanzienlijke nadelen
heeft zoals moral hazard bij minder kredietwaardige eurozonelanden en hogere rentekosten voor kredietwaardigere
eurozonelanden. Ook bij minder vergaande varianten van eurobonds, waarbij sprake is
van gedeeltelijke mutualisatie van schulden, wordt doorgaans gedacht aan het structureel
gemeenschappelijk financieren van (een deel van) elkaars tekort en schuld.

Vraag 3, 4, 5 en 6

Hoe vertaalt het kabinet de volgende uitlating gedaan door de Franse president Macron
via de officiële twitter account van het Élysée op 21 juli 2020 over de uitkomsten
van de Europese Top: «Une première: les 27 pays de l’Union Européenne vont créer une dette commune pour
financier ensemble les investissements de l’après-crise.»?1

Hoe zijn uw uitspraken tijdens het debat over de uitkomst van de Europese Top inzake
het herstelfonds (d.d. 9 september 2020) te rijmen met de afspraken in het regeerakkoord
«Vertrouwen in de toekomst» (pagina 52: «Het gemeenschappelijk financieren van schulden van EU-lidstaten is ongewenst. De
EU dient geen schuldengemeenschap te worden. Leidend voor het kabinet is daarom dat
er geen verdere stappen in de richting van een transferunie worden gezet, ook niet
door het invoeren van (vormen van) eurobonds.» en met de uitlatingen van de heer Macron?2

Is het herstelfonds aan te merken als (een vorm van) eurobonds? Zo nee, waarom niet?

Is het herstelfonds aan te merken als een schuldengemeenschap zoals bedoeld in het
regeerakkoord en zoals omschreven door president Macron van Frankrijk? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 3, 4, 5 en 6

Er is met het herstelinstrument geen sprake van het structureel gemeenschappelijk
financieren of garanderen van schulden en tekorten van de lidstaten. Lidstaten blijven
verantwoordelijk voor hun eigen begrotingsbeleid en de financiering daarvan. Het gaat
bij het herstelinstrument om een tijdelijke en ingekaderde mobilisering van middelen
via EU-obligaties, om EU-programma’s mee te financieren. Dit leidt tot een schuld
van de Unie en is in die zin dus een gemeenschappelijke schuld, zoals president Macron
heeft opmerkt. Deze vorm van financiering is echter niet nieuw en wordt ook toegepast
bij het EFSM (European Financial Stabilisation Mechanism), de betalingsbalansfaciliteit
en SURE (European instrument for temporary support to mitigate unemployment risks
in an emergency). Omdat het een schuld van de Europese Unie betreft staan de lidstaten
uiteindelijk garant voor de terugbetaling ervan, naar rato van hun BNI-aandeel in
het BNI van de EU27. Er is dus geen sprake van een zogenoemde joint and several garantie zoals bij eurobonds vaak wordt voorgesteld. Ten opzichte van de reeds bestaande
instrumenten die gefinancierd worden via EU-schuld is voor het herstelinstrument nieuw
dat de middelen ook gebruikt kunnen worden voor het doen van uitgaven, terwijl de
middelen bij de andere instrumenten uitsluitend als leningen aan lidstaten kunnen
worden verstrekt. Met de overeengekomen waarborgen ten aanzien van de tijdelijkheid
en uitzonderlijkheid van deze constructie, de aangepaste verhouding tussen subsidies
en leningen en de verzwaarde besluitvormingsprocedure voor de uitkering van herstelsteun
uit de Recovery and Resilience Facility, is volgens het kabinet een aanvaardbaar kader tot stand gekomen.

Vraag 7

Tijdens het debat over de uitkomst van de Europese Top inzake het herstelfonds (d.d.
9 september 2020) antwoordde u op mijn vragen: «Ik ben geen monetair expert». Heeft, nu u blijkens uw eigen uitlatingen onvoldoende monetaire expertise bezit,
wel monetaire experts geraadpleegd voordat u Nederland voor bijna 40 jaar committeerde
(tot 2058) aan het EU-herstelfonds van 1.800 miljard euro dat langdurige zware financiële
gevolgen voor Nederland heeft? Zo ja wie? Zo nee, waarom niet?3

Antwoord 7

De Nederlandse overheid heeft voldoende deskundigheid in huis.

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór de Algemene Financiële Beschouwingen?

Antwoord 8

Ja.