Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Weverling over de uitzending van Nieuwsuur over illegale hondenhandel

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 24 september
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3509.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van Nieuwsuur van 25 juni jl. over de illegale handel
in honden en puppy’s?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Op welke wijze hebt u tot dusver uitvoering gegeven aan de eerdere motie-Weverling
(Kamerstuk 28 286, nr. 1084) om in overleg te treden met probleemlanden over het verbeteren van de handhaving
op Europese wettelijke vereisten voor export van honden en het inzichtelijk maken
van malafide import- en exportstromen? Met welke landen en wanneer heeft u tot dusver
gesproken?

Antwoord 2

In EU-verband wordt, mede op Nederlands initiatief, samengewerkt om illegale hondenhandel
aan te pakken. Nederland is koploper op het gebied van Identificatie & Registratie
(I&R) en zal deze voortrekkersrol verder intensiveren door aandacht te vragen voor
ons I&R-systeem en samen met partners te zoeken naar de mogelijkheden voor een Europees
I&R of binnen de EU inter-operabele I&R-systemen. De vrijwillige initiatief werkgroep
over de handel in honden en katten, die functioneert onder het EU Platform Dierenwelzijn
en onder Nederlands voorzitterschap, is een gremium waaraan zowel lidstaten als ngo’s
deelnemen. Deelnemende landen zijn België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Finland,
Hongarije, Ierland, Italië, Roemenië, Slowakije, Spanje en Portugal. Hier wordt kennis
en ervaring gedeeld over I&R-systemen en registratiesystemen voor fokkers in de verschillende
lidstaten waartussen handel plaatsvindt en wordt gekeken waar onderlinge samenwerking
mogelijk is. Goede voorbeelden over beleid en handhaving worden uitgewisseld binnen
deze werkgroep. Daarnaast voert het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid
in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit een
ketenanalyse uit naar handel in en fokkerij van honden. Dit onderzoek geeft inzicht
in de kritieke momenten in het leven van een hond waarin welzijnsproblemen kunnen
ontstaan. Mijn beleid richt zich op die kritieke momenten en het onderzoek biedt mogelijkheden
om specifieke problemen aan te pakken, door barrières op te werpen en interventies
te doen. Het onderzoek wordt in het najaar opgeleverd.

Door zowel het laten doen van onderzoek, als het internationaal opereren om het dierenwelzijn
in hondenhandel te verbeteren, geef ik uitvoering aan de motie Weverling (Kamerstuk
28 286, nr. 1084).

Vraag 3

Wat is de stand van zaken van de verbetering van het identificatie- en registratiesysteem
van honden, waarvan u in antwoord op eerdere vragen aangaf ermee bezig te zijn? Welke
concrete verbeteringen in dit systeem zijn inmiddels gerealiseerd?2

Antwoord 3

In het vernieuwde I&R-hond worden meer betrokkenen bij I&R-hond geregistreerd, is
het hondenpaspoort verplicht voor alle honden en worden technische verbeteringen gedaan.
Ook wordt er een sluitende chiplogistiek en paspoortlogistiek gerealiseerd.

Door de registratie van de betrokken fokker, dierenarts of chipper is het bekend waar
de hond vandaan komt, wie de hond heeft gechipt en van een paspoort heeft voorzien.
De sluitende chip- en paspoortlogistiek zorgt ervoor dat de laatste schakel in de
keten terug te vinden is, mocht een chip of paspoort toch in het illegale circuit
belanden. Inwerkingtreding van de verbeterde I&R en het hondenpaspoort zijn voorzien
halverwege 2021.

Vraag 4

Welke doelstellingen of termijnen zijn gesteld voor wat betreft de sluitende chiplogistiek
en de registratie?

Antwoord 4

Inwerkingtreding van de verbeterde I&R en het hondenpaspoort zijn voorzien halverwege
2021.

Vraag 5

Hoeveel honden zijn er in het afgelopen jaar en in de jaren daarvoor vanuit het buitenland
geïmporteerd naar Nederland? Kunt u aangeven hoeveel honden in dierenasiels geïmporteerd
zijn uit het buitenland?

Antwoord 5

In 2019 zijn er volgens de beschikbare I&R-data 31.022 honden geïmporteerd

In 2018 zijn er 30.279 honden geïmporteerd volgens de beschikbare I&R data.

Het is niet mogelijk om aan te geven hoeveel honden in dierenasiels geïmporteerd zijn
vanuit het buitenland.

Vraag 6

Hoe vaak is in het afgelopen jaar geconstateerd dat honden op illegale wijze, dus
buiten de voorgeschreven procedures om, geïmporteerd werden of dat dit geprobeerd
is? Hoe vaak is in het afgelopen jaar geconstateerd dat bij de import van honden gebruikgemaakt
is van valse registratiepapieren?

Antwoord 6

Bij inspecties in 2019, naar aanleiding van meldingen, zijn twee keer onjuistheden
geconstateerd bij identificatiedocumenten en zijn drie keer onjuistheden geconstateerd
bij de rabiësvaccinatie.

Vraag 7

Bent u bekend met signalen dat dierenartsen bedreigd of beïnvloed worden door malafide
hondenhandelaren om signalen over malafide handel of dierenmishandeling niet naar
buiten te brengen?

Antwoord 7

Nee, ik heb daarover geen signalen ontvangen.

Vraag 8

Kunt u door middel van een overzicht per jaar over de afgelopen vijf jaar aangeven
hoeveel gevallen van illegale hondenhandel in de afgelopen jaren aan de Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zijn gemeld? Kunt u vervolgens aangeven wat de
aard van de meldingen is en wat er met de verschillende meldingen is gebeurd qua opvolging,
zoals onderzoek of inspectie? Bij hoeveel meldingen is er geen opvolging gegeven?
Wat is de reden dat er geen opvolging is gegeven? Hoeveel meldingen zijn uiteindelijk
afgehandeld en hoeveel meldingen hebben tot strafrechtelijke vervolging geleid?

Antwoord 8

Meldingen worden sinds 2017 vastgelegd in de categorieën welzijn, laag rabiësrisico
en hoog rabiësrisico. In de jaren 2015 en 2016 werd dit niet op deze manier vastgelegd.

Jaartal

Aantal welzijnsmeldingen

Aantal laag rabiës risico meldingen

Aantal hoog rabiës risico meldingen

Totaal aantal meldingen

2019

392

348

109

849

2018

391

183

150

724

2017

271

190

55

516

Jaartal

Aantal meldingen

–

–

Totaal aantal meldingen

2016

424

424

2015

324

324

De NVWA houdt risicogericht toezicht. Risicogericht toezicht betekent dat we vooral
daar inspecties uitvoeren waar we (op basis van meldingen, gegevens uit eerdere inspecties
en risico-inventarisaties) de kans op overtreding van de regels voor de handel in
gezelschapsdieren het grootst achten. Ongeveer 30% van de meldingen over illegale
hondenhandel leidt tot directe actie. Meldingen die niet direct worden opgepikt worden
wel geregistreerd en bewaard.

De voornaamste reden van het niet oppakken van meldingen was een gebrek aan aanknopingspunten.
Een nadere toelichting hierop vindt uw Kamer in het antwoord op vraag 9.

Illegale hondenhandel is in zichzelf echter geen in de wet opgenomen strafbaar feit,
maar het kan zich uiten in verschillende formeel-juridische strafbare feiten zoals
overtredingen van de Dierenwelzijnswet en valsheid in geschrift. Uit de registratiesystemen
van het OM kan derhalve niet achterhaald worden hoeveel zaken gerelateerd aan illegale
hondenhandel de afgelopen jaren door het OM zijn verwerkt en of dit tot een veroordeling
heeft geleid.

De inzet op het tegengaan van illegale hondenhandel is verhoogd. Voor toezicht en
handhaving bij gezelschapsdieren (specifiek honden en katten) heeft de NVWA sinds
2020 10 fte beschikbaar. Voor 2020 was dit 5 fte. In maart van dit jaar zijn de politie,
NVWA en de Landelijke Inspectie Dierenbescherming (LID) een tasforce hondenhandel
gestart om de handhaving op hondenhandel zo effectief mogelijk te laten verlopen.
Zowel op strategisch als op operationeel niveau wordt samengewerkt. Doel van de taskforce
is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving en het aanpakken van misstanden
in hondenhandel, om dierenwelzijn en diergezondheid te waarborgen. Dit doel wordt
bereikt door slimme samenwerking en het efficiënt inzetten van de beschikbare capaciteit
en informatie.

Vraag 9

Herkent u de signalen dat de NVWA na veel meldingen van illegale hondenhandel helemaal
geen actie onderneemt? Zo ja, kunt u aangeven hoe dit komt?

Antwoord 9

Alle klachten en meldingen over hondenhandel worden beoordeeld door een inspecteur.
Het is daarbij belangrijk dat de melding voldoende informatie en aanknopingspunten
bevat. Dit betekent dat er een goede omschrijving is en dat er foto’s en/of filmmateriaal
beschikbaar is. Als de NVWA risico’s ziet voor dier- en/of volksgezondheid, dierenwelzijn
of andere overtredingen, dan kan een melding worden opgevolgd door een fysieke of
administratieve inspectie. Meldingen die niet direct worden opgepakt door een inspecteur
worden wel geregistreerd en bewaard. Als de NVWA bijvoorbeeld op en later moment meer
meldingen over een bepaalde fokker krijgt, kunnen ook die eerdere meldingen betrokken
worden bij het onderzoek.

Bij import moet een hond worden vergezeld van een gezondheidscertificaat, afgegeven
door een dierenarts. Europese regels gaan uit van onderling vertrouwen tussen lidstaten:
het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Dit betekent dat de NVWA er vanuit moet gaan
dat de informatie die door de dierenarts in een ander Europees land op het gezondheidscertificaat
is gezet (bijvoorbeeld de informatie over de leeftijd en de vaccinaties) juist is.
Het is ook erg moeilijk om met zekerheid de leeftijd van een individuele pup te bepalen
(en dus te bewijzen dat certificaten niet kloppen). De NVWA meldt eventuele twijfel
over gezondheidscertificaten wel altijd aan andere lidstaten, zodat de autoriteit
van die lidstaat verder onderzoek kan doen.

Vraag 10

Hoeveel inspecties van de NVWA hebben er in 2019 plaatsgevonden? Kunt u aangeven hoe
het mogelijk is dat tijdens veel inspecties van de NVWA geen tekortkomingen geconstateerd
worden, terwijl de problematiek in dierenasiels, meldingen en verhalen van kopers
van illegaal geïmporteerde honden erop duiden dat illegale hondenhandel wel degelijk
een groot probleem is in Nederland?

Antwoord 10

In totaal kwamen er in 2019 bij de NVWA in 872 meldingen binnen over gezelschapsdieren,
waarvan 849 specifiek over honden en katten. Er zijn 118 meldingen opgevolgd met een
inspectie. Van de 118 inspecties was er slechts 16% akkoord.

Vraag 11

Kunt u aangeven hoe de extra capaciteit die de NVWA dit jaar, conform uw beantwoording
van eerdere vragen, heeft vrijgemaakt om de handhaving op illegale hondenhandel te
intensiveren, tot nu toe is ingezet? En kunt u aangeven op welke wijze de door u in
de eerder over dit onderwerp gestelde vragen genoemde voorlichting tot dusver gematerialiseerd
is?3

Antwoord 11

In 2019 had de NVWA 5 FTE* voor toezicht en handhaving op alle taken van de hondenhandel
en fokkerij van gezelschapsdieren. In 2020 zijn dat 10 FTE4, waarvan 6.5 FTE zijn gereserveerd voor toezicht op hondenhandel (inclusief I&R en
online handel).

Van de geplande capaciteit is, tot en met mei 2020, voor ongeveer 4 FTE besteed aan
hondenhandel.

Voorlichting vindt plaats via het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren (LICG),
waaraan onder meer het Ministerie van LNV subsidie verstrekt. Ook bij advertenties
van honden op Marktplaats verschijnt informatie van het LICG over de aankoop van een
hond.