Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over de adoptie van een ernstig ziek meisje uit Malawi

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Staatssecretaris van
Justitie en Veiligheid (ontvangen 22 september 2020).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het indringende verhaal van de ernstig zieke Teleza?1, 2, 3

Antwoord 1

Het verhaal van de ernstig zieke Teleza is zeker indringend. Toen op 11 augustus 2020
bleek dat Teleza niet de Nederlandse nationaliteit heeft en er geen Nederlands reisdocument
verstrekt kon worden werd, na een aanvraag daartoe, een visum voor kort verblijf met
als reisdoel «medical treatment», afgegeven met een geldigheid van 90 dagen waarmee
zij op 6 september 2020 naar Nederland is gekomen.

Vraag 2

Realiseert u zich de ernst van de situatie, namelijk dat het niet erkennen van deze
adoptie betekent dat dit meisje niet verzekerd kan worden in Nederland, wat nodig
is voor de dringend noodzakelijke operatie?

Antwoord 2

Wij realiseren ons dat Teleza ernstig ziek is en dat een operatie voor haar noodzakelijk
is. Dat het meisje door het niet erkennen van de adoptie niet in Nederland verzekerd
kan worden is echter niet juist. Het niet kunnen verzekeren onder de Nederlandse zorgverzekeringswet
is gelegen in de vaste woon- en verblijfplaats buiten Nederland van adoptiemoeder
en kind. De Nederlandse zorgverzekeringswet voorziet in een recht op zorgverzekering
in het geval van adoptie voor personen die in Nederland ingezetene zijn of hier werken
(de kring van verzekerden). De wet bepaalt dan dat het kind verzekerd is als het gaat
om een echtpaar dat of een persoon die zijn gewone verblijf in Nederland heeft (en
de procedure van opneming ter adoptie van een kind ingevolge de Wet opneming buitenlandse
kinderen ter adoptie heeft gevolgd).

Vraag 3

Waarom moest er eerst al zo lang gewacht worden op «een beslissing uit Den Haag»,
juist in een kwestie waarin de tijd dringt?

Antwoord 3

Het nemen van een beslissing op de aanvraag van een Nederlands reisdocument heeft
zo snel als mogelijk, doch secuur, plaatsgevonden. Alle relevante aspecten met betrekking
tot het Nederlands recht, het Internationaal Privaatrecht en het Malawisch recht moesten
worden meegenomen voor een juiste beoordeling van de aanvraag. De beslissing is genomen
binnen de wettelijke behandeltermijn van artikel 41 van de Paspoortwet (juncto artikel
4:13 van de Algemene wet bestuursrecht).

Vraag 4

Bent u bereid hier met de grootst mogelijke spoed nogmaals naar te laten kijken zodat,
met inachtneming van de noodzakelijke zorgvuldigheid omdat het om een interlandelijke
adoptie gaat, nogmaals beoordeeld kan worden of de adoptie erkend kan worden zodat
het ernstig zieke meisje verzekerd en geopereerd kan worden en hierover nu heel snel
duidelijkheid komt?

Antwoord 4

De aanvraag voor het Nederlandse reisdocument is op 11 augustus 2020 door BZ afgewezen.
De adoptiemoeder heeft tegen dit besluit bezwaar aangetekend. In het kader van de
bezwaarschriftprocedure zal zo spoedig mogelijk een heroverweging van de afwijzing
plaatsvinden.

Anders dan in de vraag gesteld, betreft het hier geen interlandelijke adoptie, maar
een lokale adoptie volgens Malawisch recht. Dit omdat de minderjarige en de adopterende
ouder beiden in Malawi woonachtig waren op het moment van de adoptie. Vanuit een recht
(en plicht) op een Nederlandse wettelijke zorgverzekering, gaat het erom dat een persoon
woont in Nederland (ingezetene is), of in Nederland werkt (dus over het inkomen uit
dat werk belasting betaalt). In dit specifieke geval van een emigratie naar Malawi,
is de Nederlandse adoptiemoeder niet meer onderworpen aan de Nederlandse (zorg)wetgeving.
Door een lokale adoptie ontstaat er dan ook geen recht op een Nederlandse wettelijke
zorgverzekering voor het door haar geadopteerde kind die een operatie in Nederland
mogelijk zou maken.

Vraag 5

Zo nee, op welke andere wijze is hulp, zorg en steun mogelijk voor dit kleine meisje
en haar familie, die er alles aan wil doen haar leven te redden?

Antwoord 5

Betrokkene is inmiddels in Nederland. Naar verluidt is er een «crowd funding» gestart
om de noodzakelijke operatie van het kind te bekostigen.