Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuik over rookvrije ruimte om op te groeien

Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
9 september 2020).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het onderzoek van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij waaruit
blijkt dat steeds meer Nederlanders pleiten voor rookvrije speeltuinen, kinderboerderijen
en sportterreinen?1

Antwoord 1

Ja, ik heb kennisgenomen van het onderzoek.

Vraag 2

Loopt de situatie in de praktijk achter op het draagvlak dat er al is? Deelt u de
mening dat dit een momentum is om een grote stap richting een rookvrije omgeving voor
kinderen te zetten?

Antwoord 2

In het Nationaal Preventieakkoord zijn afspraken gemaakt met diverse partijen om te
komen tot een Rookvrije Generatie in 2040. De betrokken partijen hebben zich ook gecommitteerd
aan acties om stappen te zetten richting rookvrije omgevingen voor kinderen. Ik deel
de mening dat dit een momentum is om een grote stap te zetten. De kracht van de Rookvrije
Generatie is de positieve insteek en het daarmee verbonden brede maatschappelijke
draagvlak. Ik zie dat maatschappelijke organisaties erin slagen om samen met de steun
van lokale vrijwilligers speel-, sport- en recreatieterreinen rookvrij te maken. Dit
jaar werd de hele samenleving geraakt door de gevolgen van COVID-19. De maatregelen
die zijn genomen om COVID-19 te bestrijden, hebben grote impact gehad op heel veel
partijen die betrokken zijn bij het Nationaal Preventieakkoord. Ook op de voortgang
van de doelstellingen met betrekking tot de rookvrije kindomgevingen. Kinderboerderijen,
speeltuinen en sportverenigingen sloten de deuren en werden gedwongen na te denken
over het herinrichten van de terreinen. Desondanks zijn de betrokken veldpartijen
volop gemotiveerd om alsnog de nodige stappen te zetten richting een rookvrije omgeving
voor kinderen. De draagvlakcijfers gepubliceerd door de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij
(GvRV) zullen deze beweging versterken.

Vraag 3

Klopt het dat elke week honderden kinderen verslaafd raken aan roken?

Antwoord 3

In 2017 startten 75 kinderen per dag met roken. Uit het onderzoek Jeugd en Riskant
Gedrag 2019 van het Trimbos-instituut blijkt dat 1,8% van de leerlingen van 12 tot
en met 16 jaar dagelijks rookt en verslaafd is. Ook blijkt uit het onderzoek dat de
prevalentie van roken onder jongeren niet is veranderd vergeleken met 2017. Ik vind
het zeer jammer dat de daling van de prevalentie in 2019 lijkt te stagneren. In het
Nationaal Preventieakkoord hebben we ons voor 2020 tot doel gesteld dat het aantal
jongeren dat start met roken is gehalveerd (van 75 per dag naar minder dan 40). Om
daar te komen zetten we in op een rookvrije omgeving voor kinderen. Het kabinet heeft
hiervoor samen met diverse partijen een pakket aan maatregelen en acties afgesproken.
Een belangrijk onderdeel van het pakket aan maatregelen focust op het ontmoedigen
van roken onder jongeren. Dit is in 2019 ingezet en moet leiden tot het verder terugdringen
van prevalentie onder jongeren. De gevolgen van Covid-19 hebben echter ook impact
op bovengenoemde doelstelling en kunnen leiden tot een vertraging van de voortgang.

Vraag 4

Kunt u aangeven of de doelstelling in het Nationaal Preventieakkoord dat in 2020 alle
kinderboerderijen rookvrij zijn behaald is?2

Antwoord 4

Het aantal rookvrije kinderboerderijen op dit moment is 213. In totaal zijn er 400
kinderboerderijen in Nederland. De gevolgen van COVID-19 hebben impact gehad op de
ingezette koers om alle kinderboerderijen in 2020 rookvrij te maken. Voor de komende
maanden heeft KinderboerderijenActief, aanjager voor rookvrije kinderboerderijen en
ondertekenaar van het Nationaal Preventieakkoord, nog diverse acties gepland om de
kinderboerderijen te ondersteunen om rookvrij te worden. De verwachting is dat alle
kinderboerderijen in het eerste kwartaal van 2021 rookvrij zijn.

Vraag 5

Is de doelstelling in het Nationaal Preventieakkoord dat 75% van de speeltuinen in
2020 rookvrij zijn gehaald? Waarom is het geheel rookvrij maken nog niet gelukt voor
plekken die expliciet bedoeld zijn voor kinderen om zorgeloos te spelen?3

Antwoord 5

Meer dan 50% van de speeltuinen is op dit moment rookvrij. De NUSO, branchevereniging
voor speeltuinen en ondertekenaar van het Nationaal Preventieakkoord, zet zich in
om de doelstelling dat 100% van de speeltuinen in 2020 rookvrij te behalen. COVID-19
heeft ook voor de speeltuinen de nodige gevolgen gehad. De verwachting is dat alle
speeltuinen in 2021 rookvrij zijn.

Vraag 6

Deelt u de mening dat – nu het draagvlak voor het rookvrij maken van speeltuinen zelfs
op 91% ligt – er doorgepakt moet worden om alle speeltuinen rookvrij te maken voor
het einde van 2020?

Antwoord 6

De draagvlakcijfers zijn een stimulans voor speeltuinen. De NUSO zet zich de komende
maanden in om speeltuinen te ondersteunen bij het rookvrij worden. Zo zal er contact
worden opgenomen met speeltuinen die nog niet rookvrij zijn om te achterhalen wat
zij nodig hebben. Er wordt ondersteuning aangeboden in de vorm van materialen zoals
bordjes en flyers, persoonlijk advies en begeleiding. In samenwerking met KinderboerderijenActief
worden ook twee digitale bijeenkomsten georganiseerd voor speeltuinen en kinderboerderijen.
Zie verder antwoorden 2 en 5.

Vraag 7

Is de doelstelling van 2.500 rookvrije sportverenigingen in 2020 (in 2025 moeten nagenoeg
alle sportverenigingen rookvrij zijn) gehaald? Kunt u aangeven wat de knelpunten zijn
waarom nu al niet nagenoeg alle sportverenigingen rookvrij zijn?

Antwoord 7

Uit onderzoek van het Mulier instituut blijkt dat 17% van sportverenigingen met een
eigen kantine rookvrij zijn. Dat zijn ongeveer 2300 sportverengingen.4 De sportbonden zijn medeondertekenaar van het Nationaal Preventieakkoord en zetten
zich in om bovengenoemde doelstelling te behalen. Eind dit jaar zal er een enquête
worden uitgezet door de sportbonden bij de sportverenigingen inzake rookvrij beleid.
De resultaten van de enquête zullen meer inzicht bieden in de huidige stand van zaken
en eventuele knelpunten.