Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk over o.a. de geannoteerde agenda Raad voor Concurrentievermogen 18 september 2020 (Kamerstuk 21501-30-497)

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal vragen en opmerkingen
aan de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat voorgelegd over de geannoteerde
agenda van de Raad voor Concurrentievermogen (formeel) van 18 september 2020 (Kamerstuk
21 501-30, nr. 497), het verslag van de informele Raad voor Concurrentievermogen van 21 juli 2020 (Kamerstuk
21 501-30, nr. 498), de antwoorden op vragen van de commissie over onder andere de geannoteerde agenda
van de informele Raad voor Concurrentievermogen over onderzoek en innovatie van 21 juli
2020 (Kamerstuk 21 501-30, nr. 496), het verslag van de videoconferentie Raad voor Concurrentievermogen van 12 juni
2020 (Kamerstuk 21 501-30, nr. 495), het fiche met mededeling over een lange-termijnactieplan betere implementatie en
handhaving interne-marktregels (Kamerstuk 22 112, nr. 4864) en het fiche met mededeling over de Europese mkb-strategie (Kamerstuk 22 112, nr. 2863).

De voorzitter van de commissie, Renkema

De adjunct-griffier van de commissie, Van Tilburg

Inhoudsopgave

blz.

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

II

Antwoord/Reactie van de Staatssecretaris

8

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de
Raad voor Concurrentievermogen op 18 september. Aan de hand hiervan hebben zij nog
enkele opmerkingen en vragen.

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Commissiemededeling over belemmeringen op
de interne markt geen concrete voorstellen voor vervolgstappen bevat. Deze leden vragen
hoe het formuleren van concrete acties vorm gaat krijgen, aan welke acties gedacht
worden en welke rol Nederland hierin gaat vervullen. Op welke termijn verwacht de
Staatssecretaris dat er concrete acties kunnen worden genomen om de belemmeringen
weg te nemen? Zal dit voornamelijk op nationaal of Europees niveau plaatsvinden? In
hoeverre verwacht de Staatssecretaris dat de uitdagingen te overkomen zijn?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de lidstaten worden opgeroepen om internet-marktregels
te handhaven, belemmeringen weg te nemen, en maatregelen te nemen die bijdragen aan
economisch herstel. In hoeverre voldoet Nederland aan deze oproep? Is er sprake van
bepaalde noodzakelijke hervormingen in Nederland die bijdragen aan het beter functioneren
van de interne markt? Verder lezen deze leden dat de Staatssecretaris de komende maanden
zal werken aan de beïnvloeding van het proces aangaande het formuleren van vervolgacties.
Op welke manier geeft de Staatssecretaris hier vorm aan?

De leden van de VVD-fractie vragen in hoeverre maatregelen rondom circulaire en een
duurzame economie in de weg staan van de groei van het midden- en kleinbedrijf (mkb).
Zij benadrukken dat maatregelen omtrent duurzaamheid voor het mkb moeten zijn gericht
op stimulering in plaats van bestraffing. In hoeverre is de Staatssecretaris dit met
deze leden eens? Welke mogelijkheden ziet de Staatssecretaris om dit standpunt door
te voeren? Hoe staan andere lidstaten hiertegenover?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Staatssecretaris zeer positief tegenover
het witboek staat en van mening is dat, om een weerbare industrie en de uitdagingen
van nu en de toekomst aan te kunnen, de Europese Unie (EU) gezamenlijk moet optrekken.
Wordt dit sentiment gedeeld onder andere lidstaten? Welke bevoegdheden heeft de EU
om eventuele regels die uit het witboek voortvloeien af te dwingen of te kunnen handhaven?

De leden van de VVD-fractie steunen de inzet van de Staatssecretaris dat maatregelen
om weerbaarheid te versterken proportioneel moeten zijn, waarbij elk probleem een
eigen oplossing nodig heeft en waarbij niet onnodig tot schadelijke protectionistische
maatregelen wordt overgegaan. Deze leden vragen hoe er op het gebied van klimaatmaatregelen
en maatregelen voor de circulaire economie rekening wordt gehouden met het feit dat
veel van deze maatregelen grote investeringen vragen en zorgen hoge kosten voor mkb’ers.
Zij benadrukken dat klimaatmaatregelen vooral gericht moeten zijn op het stimuleren
zoals quick wins en subsidie, en niet op bestraffende maatregelen zoals een hogere
energierekening. Daarnaast vragen zij of de Staatssecretaris het tijdpad kan schetsen
van het pakket aan voorstellen die onderdeel zijn van een nieuwe industriestrategie
voor Europa.

De leden van de VVD-fractie zijn verheugd met het actief uitdragen van de beleidsinzet
in gesprekken met de Europese Commissie. Deze leden hebben met betrekking tot de poortwachtersplatforms
en de Nederlandse situatie nog enkele vragen. Is de Staatssecretaris van mening dat
platformen die bedrijven en/of apps zomaar verwijderen de noodzaak van ex ante maatregelen
voor dit soort platformen onderschrijft? Tot slot vragen zij of de Staatssecretaris
kan aangeven wanneer het onderzoek van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) naar
de poortwachtersplatformen gepresenteerd zal worden.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de onderhavige
stukken. Zij hebben daarover de volgende vragen en opmerkingen.

Deze leden kunnen zich vinden in de prioriteiten voor de interne markt, zoals het
kabinet die heeft geïdentificeerd:

• het verbeteren van de implementatie en handhaving van interne-marktregels;

• het verbeteren van de informatievoorziening over geldende verplichtingen en over mogelijke
partners, marktkansen en netwerken;

• het verminderen van administratieve lasten.

Zij zijn benieuwd welke knelpunten worden ervaren in het kader van de meldplicht onder
de herziene Detacheringsrichtlijn. Wat kan de Staatssecretaris hierover melden?

De leden van de CDA-fractie willen aandacht vragen voor producten uit derde landen
die, al dan niet via platforms, op de Europese markt komen. Producten die aantrekkelijk
zijn in prijs, maar niet altijd voldoen aan de hoge (veiligheids-)eisen die in de
Europese Unie worden gehanteerd. Met grote gevolgen voor de rechten/bescherming van
consumenten en het gelijke speelveld voor bedrijven. Hoezeer komt ook dit onderwerp
tijdens deze Raad voor Concurrentievermogen ter sprake? Ziet de Staatssecretaris het
ook als een prioriteit? Wat is de reactie van de Staatssecretaris op het onlangs gepubliceerde
advies «Directe import van buiten de EU» van de Sociaal Economische Raad (SER), Commissie
voor Consumentenaangelegenheden (CCA)1? Neemt de Staatssecretaris de aanbevelingen van de CCA over?

De leden van de CDA-fractie zien dat in de Commissiemededeling over interne-marktbelemmeringen
géén concrete voorstellen voor vervolgstappen worden gedaan. Welke acties, voor het
wegnemen van belemmeringen en het verbeteren van de handhaving, zouden de Europese
Commissie en lidstaten wat de Staatssecretaris betreft als eerste moeten oppakken?

Ook lezen deze leden dat de inzet is om ongewenste exportrestricties te voorkomen;
dat delen zij. Heeft de Staatssecretaris beeld bij of, en zo ja, in welke mate of
in welke sectoren en/of exportlanden Nederlandse ondernemers zich hiermee geconfronteerd
zien?

De leden van de CDA-fractie lezen over de raadsconclusies dat deze er onder andere
toe oproepen om de Taskforce Interne-markthandhaving een sterk mandaat te geven, zodat
alle Commissiediensten hun medewerking zullen moeten verlenen. Wat zal dit mandaat
gaan inhouden, zo vragen deze leden? Een jaarlijks strategisch rapport over de interne
markt achten de leden verder een goed idee. Op welke manieren zal de Staatssecretaris
de komende maanden het proces rondom de interne markt verder proberen te beïnvloeden?

De leden van de CDA-fractie verwelkomen het witboek van de Europese Commissie over
buitenlandse subsidies op de interne markt. Kan de Staatssecretaris aangeven hoe er
in de Raad voor Concurrentievermogen tegen het witboek wordt aangekeken en hoe het
vervolg eruitziet?

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling het pleidooi van het kabinet
voor een «weerbare industrie» gelezen. Hoe zou dit volgens de Staatssecretaris gestalte
kunnen krijgen? Aan welke proportionele, en zo min mogelijk schadelijke/protectionistische,
maatregelen denkt zij?

De leden van de CDA-fractie vragen of een nadere invulling van Europees aanbestedingskader
hier ook behulpzaam bij zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld om nadere opdrachtverlening
binnen de Europese interne markt te faciliteren, in plaats van binnen de gehele markt
die onder de Government Procurement Agreement (GPA) valt?

De leden van de CDA-fractie vragen ten aanzien van de rechtsbescherming van modellen
in de EU hoe de Staatssecretaris verwacht dat de raadpleging opvolging krijgt en/of
herziening van bestaande dan wel nieuwe wetgeving nodig is? Tevens vernemen deze leden
graag van de Staatssecretaris wat het Nederlandse standpunt is voor wat betreft intellectueel
eigendom en het Actieplan Intellectueel Eigendom?

De leden van de CDA-fractie ondersteunen de Nederlandse inzet voor ex ante-toezicht
op poortwachtersplatforms. Deze leden zijn daarnaast benieuwd naar de uitvoering van
de motie-Palland/Aartsen over consumentvriendelijke gebruikersvoorwaarden voor digitale
platforms2. Hoe heeft de Staatssecretaris uitvoering gegeven aan deze motie?

Voorts begrijpen de leden dat de Staatssecretaris niet zelf reageert op de consultatie.
In hoeverre brengt de Staatssecretaris de consultatie en mogelijkheid tot deelname
wel bij specifieke daartoe betrokken of geraakte partijen in Nederland onder de aandacht?

In antwoord op de vraag van de leden van de CDA-fractie (verslag van het schriftelijk
overleg over de Raad voor Concurrentievermogen op 21 juli 2020 (Kamerstuk 21 501-30, nr. 496)) over het versterken van het aanbestedingsinstrumentatrium om oneerlijke én ongewenste
mededinging tegen te gaan, wijst de Staatssecretaris deze leden erop dat dit tot op
zekere hoogte met het bestaande instrumentarium binnen de aanbestedingsregelgeving
kan. In het witboek over buitenlandse subsidies op de interne markt concludeert de
Commissie dat de bestaande instrumenten niet toereikend zijn om het probleem van verstorende
effecten van overheidsondersteuning uit derde landen op de interne markt aan te pakken.
Voorgesteld wordt een nieuw aanbestedingsinstrument te ontwikkelen om marktverstoring
door overheidssteun uit derde landen tegen te gaan. Deze leden kijken uit naar de
uitwerking van dit voorstel.

Eerder hebben de leden van de CDA-fractie vragen gesteld over Apple en de regels die
het bedrijf hanteert voor appontwikkelaars/-aanbieders ten aanzien van het distribueren
van apps die de mededinging beperken. Recent oordeelde de rechter in een voorlopige
uitspraak dat Apple gameproducent Fortnite uit haar appstore mag verwijderen, nadat
het bedrijf Apples regels had overtreden. Hoe kijkt de Staatssecretaris aan tegen
deze ontwikkeling, namelijk het weren van bedrijven en apps uit appstores, met consequenties
voor bedrijven en consumenten? Vindt de Staatssecretaris dat de casus Fortnite de
noodzaak voor ex ante regulering onderstreept, inclusief gedragsregels voor «systemic
digital platforms»? Hoezeer staat dit onderwerp op de Europese agenda?

De leden van de CDA-fractie lezen dat er lidstaten zijn die ervoor pleitten dat bedrijven
uit derde landen zich aan de in de EU geldende regels houden, terwijl andere lidstaten
juist voorstander zijn van sterke strategische autonomie en een herindustrialisatie
van de EU. Welke positie heeft Nederland in dit debat?

In het fiche: Mededeling lange-termijnactieplan betere implementatie en

handhaving interne-marktregels schrijft de Minister dat het streven naar betere implementatie,
uitvoering en handhaving door lidstaten breed wordt gedeeld, maar dat naarmate de
voornemens concreter worden de standpunten in de praktijk meer uiteen beginnen te
lopen (onder andere ten aanzien van transparantie). Voorziet de Staatssecretaris dat
dit adequate besluitvorming in de toekomst in de weg zal staan?

De Mededeling heeft ook betrekking op productregelgeving bij verkoop via online platforms.
Dat lijkt de leden van de CDA-fractie heel goed, maar schuilt hierin ook een risico
dat in de praktijk hier aanvullende regels gaan gelden voor Europese platforms en
het gelijke speelveld met platforms van buiten de EU onvoldoende is/wordt geborgd.

De leden van de CDA-fractie willen de Staatssecretaris bedanken voor de inspanningen
van het kabinet voor het mkb, start- en scale-ups in Europa. Deze leden onderschrijven
het belang van: Duurzaamheid en digitalisering; Vermindering van de regeldruk en verbetering
van de markttoegang en Verbetering van de toegang tot financiering.

De leden van de CDA-fractie lezen dat de Europese mkb-strategie erop is gericht dat
het aantal mkb-bedrijven dat zich committeert aan duurzame bedrijfspraktijken, alsook
het aantal mkb-ondernemingen dat gebruikmaakt van digitale technologieën aanzienlijk
toeneemt. Verbreding naar het (traditionele) mkb-peloton vinden ook de leden van wezenlijk
belang. Deelt de Staatssecretaris een dergelijk brede aanpak van de mkb-strategie?
Hoe moet deze strategie gaan landen bij Nederlandse mkb-ondernemers?

De Overijsselse gedeputeerde Van Hijum is namens het Comité van de Regio’s rapporteur
en adviseur over de nieuwe mkb-strategie van de Europese Commissie. Hij stelt dat
Europa meer kan doen om het mkb te ondersteunen, bijvoorbeeld door:

• rechtstreeks toegang voor mkb-bedrijven tot Europese middelen via regionale hubs;

• mkb-vriendelijk aanbesteden;

• betere bescherming van het bedrijfsleven tegen oneerlijke concurrentie van buiten
de EU, door afspraken in handelsverdragen;

• een Europese variant van de Nederlandse mkb-toets.3

Wat vindt de Staatssecretaris van deze conclusies en welke punten is zij bereid in
Europees verband in te brengen? Passen de conclusies in de Nederlandse inzet voor
het mkb in Europa?

De leden van de CDA-fractie lezen dat het kabinet geen voorstander is van harmonisatie
van de visumprocedures voor ondernemend talent uit derde landen, omdat dit mogelijk
negatief uitpakt voor de Nederlandse start- en scale-ups, én dat de Commissie vooralsnog
geen gehoor heeft willen geven aan het Nederlandse verzoek om transparantie van de
verschillende regels door middel van publicatie op een website. Hoe ziet voor deze
twee onderwerpen het Europese krachtveld eruit?

De leden van de CDA-fractie lezen met instemming over het verlengen van het mandaat
van mkb-gezanten en ondernemers direct plaats te laten nemen in de dialoog. Kan dit
ook worden gezien als een vorm van een mkb-toets op Europees niveau? Zo nee, zou iets
dergelijks volgens de Staatssecretaris alsnog wenselijk zijn?

De leden van de CDA-fractie zijn benieuwd naar de uitvoering van de motie-Palland
c.s. (Kamerstuk 21 501-30, nr. 475) over erkenning dat intracommunautaire maatregelen uit het EU-mededingings- en staatssteunkader
niet of onvoldoende werken voor de maritieme maakindustrie. Kan de Staatssecretaris
een actuele stand van zaken geven?

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de Kamerbrief
«Kabinetsappreciatie Witboek buitenlandse subsidies op de interne markt» (Kamerstuk
22 112, nr. 2902). Vooruitlopend op de consultatie op het witboek hebben zij, in lijn met de hiervoor
genoemde motie-Palland c.s., een aantal vragen/opmerkingen. De Commissie stelt een
nieuw juridisch horizontaal instrument voor om buitenlandse subsidies te kunnen aanvechten.
Kan de Staatssecretaris zich voorstellen dat er daarnaast ook sectorspecifiek instrumenten
worden ontwikkeld om buitenlandse subsidies aan te vechten? Zo ja, binnen welke termijn?
Hoe beziet de Staatssecretaris de huidige World Trade Organization (WTO) en EU «Trade
Defence Instruments» (TDI’s)? In hoeverre bieden deze de Nederlandse maakindustriesectoren,
zoals de scheepsbouw, voldoende effectieve bescherming tegen oneerlijke concurrentie
uit (derde)landen? Wil de Staatssecretaris toezeggen dat zij het aspect van sectorspecifieke
maatregelen meeneemt in de consultatie van het witboek op 23 september 2020?

Tot slot willen de leden van de CDA-fractie de Staatssecretaris vragen of er een lijst
bestaat van technologische (maak)industriesectoren die voor Nederland van strategisch
belang zijn. Zo nee, ziet de Staatssecretaris meerwaarde in het samenstellen van een
dergelijke lijst?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de stukken horende
bij het schriftelijk overleg Raad van Concurrentievermogen van 7 september 2020. Deze
leden willen hierover nog een aantal vragen stellen.

De leden van de D66-fractie zijn verheugd dat er een brede overeenstemming bestaat
tussen de lidstaten over de conceptconclusies over het versterken en verdiepen van
de interne markt en dat de Europese Commissie wordt opgeroepen tot het vormen van
een agenda en analyse van de interne markt in respectievelijk januari en maart volgend
jaar. Deze leden vragen de Staatssecretaris na uitkomst van deze rapporten de Kamer
spoedig te informeren over de bevindingen.

De leden van de D66-fractie begrijpen dat door het toenemend economisch belang van
de bescherming van modellen voor de bevordering van innovatie en de ontwikkeling van
nieuwe producten, er steeds meer behoefte is aan consistente rechtsbescherming van
modellen in de EU. Deze leden kijken daarom uit naar de conclusies van de Commissie
over het functioneren van de modelbeschermingsstelsels in de EU. Zij vragen de Staatssecretaris
op welke termijn de opvolging van deze raadpleging verwacht wordt. Ook vragen zij
de Staatssecretaris of de verwachting is dat deze raadpleging leidt tot aanpassingen
in bestaande wetgeving.

De leden van de D66-fractie kijken uit naar het actieplan voor Intellectueel Eigendom
volgend op de routekaart. Deze leden vragen de Staatssecretaris om na presentatie
van het actieplan de Kamer te informeren over het standpunt van het kabinet op het
actieplan en de door de Commissie gesignaleerde uitdagingen.

De leden van de D66-fractie verwelkomen de fiches over de Europese mkb-strategie en
de specifieke aandacht die hiermee wordt gegeven aan de rol van het mkb in de transitie
naar een duurzame en digitale economie naast haar belangrijke rol in economische groei,
werkgelegenheid en innovatie. Deze leden vragen de Staatssecretaris om een toelichting
op de specifieke inzet van Nederland in het overleg en de visie van de Staatssecretaris
op deze Europese mkb-strategie. Ook vragen de voorgenoemde leden de Staatssecretaris
naar een toelichting op de mkb-strategie in relatie tot de coronacrisis en de economische
gevolgen daarvan voor het mkb.

De leden van de D66-fractie stellen in dit schriftelijk overleg geen vragen over het
Witboek buitenlandse subsidies, deze zullen de leden inbrengen tijdens het aparte
schriftelijk overleg op 11 september.

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de documenten
ter voorbereiding van de Raad voor Concurrentievermogen die op 18 september gehouden
zal worden.

De leden van de GroenLinks-fractie willen als eerste wat zeggen over het Actieplan
voor Intellectueel Eigendom. Kan de Staatssecretaris al wat zeggen over wanneer dit
Actieplan gepresenteerd wordt? Deze leden begrijpen dat het voor innovatie belangrijk
is dat we ons echt inzetten voor bescherming van intellectueel eigendom. Wel vinden
deze leden het ontzettend belangrijk dat dit op een eerlijke manier gebeurd, juist
ook wereldwijd. Is de Staatssecretaris het met de deze leden eens dat de economische
ontwikkeling in armere delen van onze wereld mag hier niet onder te komen lijden?
Wat is het Nederlandse standpunt als het gaat om Intellectueel Eigendom?

De leden van de GroenLinks-fractie willen ook nog aandacht vragen voor de rechtszaak
die op dit moment in de VS gaande is tussen Epic Games en Apple. Epic Games heeft
Apple aangeklaagd vanwege hun dominante marktpositie. Als reactie hierop heeft Apple
hun populaire app Fortnite uit hun App Store verwijderd. De rechtbank in Californië
heeft besloten dat Apple dit mag doen totdat in de rechtszaak een conclusie getrokken
is. Wat vindt de Staatssecretaris van deze ontwikkeling? Is zij net als deze leden
bezorgd over de negatieve effecten van de verwijdering van bedrijven of apps van appstores
voor app-ontwikkelaars en consumenten? Wat kan de Staatssecretaris op dit moment doen
om app-ontwikkelaars en consumenten hier in Nederland voor te beschermen? Denkt zij
dat deze rechtszaak het belang van ex ante-regelgeving en een zwarte lijst van ongewenst
gedrag van systemic digital platforms zoals voorgesteld door Eurocommissaris Vestager onderstreept? Is de Staatssecretaris
bereid dit ook naar voren te brengen in de aanstaande Raad voor Concurrentievermogen?

De leden van de GroenLinks-fractie kijken uit naar het onderzoek van ACM over Apple’s
misbruik van hun dominante marktpositie via hun App Store. Neemt ACM het verwijderen
van Fortnite uit de Appstore ook mee in het onderzoek? Komt ACM met hun bevindingen
naar buiten zodra zij hun onderzoek hebben afgerond? Kan de Kamer hiervan op de hoogte
worden gehouden?

De leden van de GroenLinks-fractie hebben ook vragen over de twee fiches die op de
agenda staan. Het is van groot belang dat het mkb goed door deze crisis heen geholpen
wordt en voorbereid wordt op de verschillende crisissen waar we de komende jaren naast
de coronacrisis mee te maken krijgen. Deze leden horen dan ook graag wat de Nederlandse
inzet is tijdens de gedachtewisseling over een toekomstgericht EU-beleid voor het
mkb. Kan de Staatssecretaris hierbij toelichten hoe deze EU-strategie zich verhoudt
tot de coronacrisis en de economische crisis? Ook zijn zij benieuwd hoe dit mkb-plan
past binnen de Green Deal, het actieplan circulaire economie en de digitaliseringsstrategie.
Kan de Staatssecretaris dit toelichten?

II Antwoord/Reactie van de Staatssecretaris