Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Nijboer over loodvergiftging van kinderen

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
26 augustus 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3746.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat een op de drie kinderen in de wereld loodvergiftiging
heeft?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat in Nederland 60 duizend kinderen loodvergiftiging hebben opgelopen?
Wat zijn daarvan de oorzaken? Welke rol spelen loden leidingen hierin?

Vraag 3

Klopt het dat 7.600 kinderen meer dan 10 microgram lood in het bloed hebben?

Antwoord 2 en 3

Het aantal van 60 duizend kinderen wordt gerapporteerd in het UNICEF/Pure Earth rapport
dat is verschenen op 30 juli 20202 (exacte aantal 58.886 zoals opgegeven in de Annex bij dat rapport). Bij deze kinderen
zou het loodgehalte in het bloed ≥50 μg/liter zijn. In het rapport is niet gemeld
dat 7.600 kinderen meer dan 10 microgram lood in het bloed hebben, maar 10 μg/deciliter
ofwel 100 μg/liter.

De herkomst van deze getallen is onduidelijk. De in het rapport genoemde website ghdx.healthdata.org
levert een verwijzing op naar een internationaal onderzoek uit 1967.3 Het is bekend dat in die periode de concentraties lood in bloed veel hoger waren
dan tegenwoordig omdat destijds lood veel meer werd toegepast (onder andere in loden
waterleidingen en als antiklopmiddel in benzine).

De meest recente Nederlandse metingen van lood in het bloed van kinderen komen volgens
de informatie van het RIVM uit het jaar 2005.4 Dit onderzoek werd uitgevoerd in de binnenstad van Rotterdam en liet een gemiddelde
concentratie zien van 18,1 μg/liter (range 5–103 μg/liter). In eerder onderzoek uit
de jaren negentig van de vorige eeuw in de binnensteden van Amsterdam en Rotterdam
was het gemiddelde 64 μg/liter.5 Dit illustreert de dalende trend in loodconcentraties in bloed sinds de introductie
van beperkende maatregelen in de toepassing van lood. De grootste winst is behaald
door de stopzetting van het gebruik van lood in benzine. Ook het verbod op het gebruik
van loden drinkwaterleidingen in 1960 heeft een belangrijke bijdrage geleverd. Naast
blootstelling via nog steeds aanwezige loden drinkwaterleidingen vindt blootstelling
plaats via onder andere voedsel en bodem.

Vraag 4

Beseft u dat kinderen ernstig ziek kunnen worden van lood in het bloed, dat IQ’s kunnen
dalen, schoolprestaties kunnen afnemen en ernstige fysieke klachten kunnen ontstaan?

Antwoord 4

De schadelijke effecten van lood zijn beschreven in tal van wetenschappelijke publicaties
en rapporten. Internationale organisaties zoals de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie)
en EFSA (European Food Safety Authority) hebben de gezondheidseffecten geëvalueerd
en hebben gezondheidskundige normen voor de inname van lood afgeleid. Het RIVM heeft
adviezen uitgebracht over de gevolgen voor de gezondheid van het voorkomen van lood
in voedsel, drinkwater, bodem en consumentenproducten. Zoals al sinds lang duidelijk
is, is het gevoeligste effect door lood neurologisch van aard en zijn daarvoor kinderen
een speciaal gevoelige groep omdat hun zenuwstelsel nog in ontwikkeling is. In het
signaleringsadvies van de Gezondheidsraad «Loodinname via kraanwater» is dit eveneens
samengevat.6

Vraag 5

Waarom duurt het zo lang voordat u eindelijk ingrijpt en de loden leidingen verbiedt?

Vraag 6

Bent u bereid te komen met een wettelijke verplichting om op korte termijn alle loden
leidingen in Nederland te verbieden?

Antwoord 5 en 6

Op 2 juli 2020 heb ik samen met mijn collega’s van Infrastructuur en Waterstaat en
voor Medische Zorg en Sport uw Kamer een brief gestuurd over de acties ten aanzien
van lood in drinkwater.7 In deze brief is aangegeven dat voor een verbod op loden leidingen in het Bouwbesluit
om een aantal redenen niet is gekozen. In de jaarlijkse rapportage over de ontwikkelingen
en de voortgang van saneringen zal de voortgang van de maatregelen worden gevolgd.
In de brief heb ik aangegeven dat mocht uit die rapportage blijken dat men onvoldoende
uit de voeten kan met het bestaande en nog te ontwikkelen instrumentarium, ik zal
bezien of het zinvol is om alsnog een verbod op loden leidingen voor alle woningeigenaren
in te stellen.

Vraag 7

Wanneer kunnen ouders en kinderen ervan uitgaan dat water uit de kraan weer voor iedereen
veilig te drinken is?

Antwoord 7

Woningen die zijn gebouwd voor 1960 kunnen loden leidingen bevatten. Het wordt aangeraden
om alle loden waterleidingen te (laten) vervangen. Zolang de leidingen niet zijn vervangen
adviseert de Gezondheidsraad aan bewoners om voor zwangeren, flesgevoede kinderen
en jonge kinderen tot een jaar of zeven flessenwater te gebruiken. Bij nieuwbouwwoningen
adviseert de Gezondheidsraad dat jonge gezinnen gedurende de eerste maanden na installatie
de kraan steeds na enkele uren stilstand doorspoelen voorafgaand aan consumptie. Bij
twijfel over de aanwezigheid van lood in het drinkwater raadt zij aan om metingen
te doen.