Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van der Linde en Aartsen over het bericht ‘Banken klagen over hoge kosten Geldmaat’

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 9 juli 2020) Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3297.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Banken klagen over hoge kosten Geldmaat»?1 Kunt u reageren op het artikel?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3 en 5

Kunt u aangeven waarom de tarieven van Geldmaat geheim zijn en welk belang daarmee
is gediend?

Betalen Van Lanschot, Bunq, Triodos en Volksbank hetzelfde bedrag per transactie als
de partners in Geldmaat?

Welke gevolgen heeft deze contractuele geheimhouding voor andere aanbieders van geld­automaten,
zoals die bij festivals en andere evenementen?

Antwoord 2, 3 en 5

In het verleden maakten banken onderling (bilaterale) afspraken over de tarieven voor
het gastgebruik van elkaars geldautomaat, net als voor andere vormen van onderlinge
betalingen. Er is sprake van gastgebruik wanneer je een rekening hebt bij een bepaalde
bank en geld opneemt bij een geldautomaat van een andere bank. Deze onderling overeengekomen
tarieven werden niet gepubliceerd vanwege het bedrijfsvertrouwelijke karakter hiervan.

Sinds 2019 wordt het beheer van het geldautomatennetwerk van ING, ABN AMRO en Rabobank
in Nederland stapsgewijs overgedragen aan Geldmaat. Hiermee ontstaat een constructie
waarbij Geldmaat een landelijk dekkend netwerk van geldautomaten in Nederland aanbiedt.

Bij Geldmaat is navraag gedaan over de gehanteerde tarieven bij geldopnames door rekeninghouders
bij aandeelhoudende banken en niet-aandeelhoudende banken. Geldmaat heeft aangegeven
dat voor partijen die klant willen worden van Geldmaat, de klanttarieven verkrijgbaar
zijn. Geldmaat geeft verder aan dat de klanttarieven niet worden gepubliceerd, vanwege
het bedrijfsvertrouwelijke karakter van deze informatie. Ik zal in overleg gaan met
Geldmaat over de gehanteerde tarieven. Daarbij zal ik ook aandacht hebben voor de
gevolgen van de contractuele geheimhouding voor exploitanten van niet-bancaire geldautomaten.

Vraag 4

Hoe verhoudt deze vorm van horizontale samenwerking zich tot de Mededingingswet en
daarbinnen de «Leidraad samenwerking concurrenten» van de Autoriteit Consument en
Markt (ACM)? Is de ACM betrokken bij het in stand houden van deze situatie?

Antwoord 4

De ACM laat zich, zonder onderzoek vooraf, in individuele zaken niet uit over de verenigbaarheid
van haar leidraad en specifieke gedragingen in een markt. De ACM heeft kennisgenomen
van het bericht en heeft aangegeven dat de situatie de aandacht van de ACM heeft.
Eerder heeft de ACM bij de oprichting van Geldmaat (destijds GSN) aangegeven geen
mededingingsrechtelijke bezwaren te zien voor de horizontale samenwerking van Geldmaat
als er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Voorwaarden zijn dat de afspraken
leiden tot efficiëntieverbeteringen, stakeholders actief betrokken worden bij de migratie
van het geldautomatennetwerk via het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB)
en derden toegang houden tot Geldmaat onder dezelfde financiële voorwaarden als de
deelnemende banken.2

Vraag 6

Deelt u de mening dat de positie van kleinere banken een negatief effect kan hebben
op het doel van Geldmaat om geldautomaten kostenefficiënt in gebruik te houden? Welke
gevolgen heeft dit voor de circulatie van cashgeld in Nederland?

Antwoord 6

Het doel van de oprichting van Geldmaat was om, met behoud van de veiligheid, de efficiëntie
van de keten van contant geld te vergroten en de beschikbaarheid en betaalbaarheid
van contant geld in Nederland te garanderen.3 Het kabinet vindt het belangrijk dat ook kleinere banken via open, transparante en
niet-discriminatoire voorwaarden toegang houden tot het netwerk van Geldmaat en dat
zij niet op achterstand worden gezet door de samenwerking. Het kabinet zal hier aandacht
voor blijven vragen bij Geldmaat.

In het kader van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) wordt onder andere
de generieke bereikbaarheid en toegankelijkheid van betaaldiensten in Nederland gemonitord.
Dit gebeurt bijvoorbeeld via de driejaarlijkse Bereikbaarheidsmonitor. Daarnaast heeft
het MOB onlangs de «Eindrapportage herziening contant geld» gepubliceerd, die ook
is aangeboden aan uw Kamer4, waar uitgebreid gekeken is naar de ontwikkelingen in het chartale betalingsverkeer
en de infrastructuur van contant geld. Uit deze rapportages kwam niet naar voren dat
de tarieven die Geldmaat hanteert negatieve gevolgen hebben voor de circulatie van
contant geld.

Vraag 7

Welke stappen bent u voornemens te nemen om dit probleem op te lossen en binnen welke
termijn?

Antwoord 7

Zowel voor het kabinet als ACM geldt dat het onderwerp onze aandacht heeft.

Bovendien zal in het onderzoek dat DNB gaat uitvoeren naar de infrastructuur voor
contant geld op de middellange termijn5 ook gekeken worden naar kosten, waaronder die van de geldautomaten. Mocht uit toekomstige
rapportages of onderzoeken blijken dat de samenwerking van Geldmaat negatieve gevolgen
heeft voor de circulatie van contant geld, dan kan er op dat moment gekeken worden
of eventuele maatregelen wenselijk zijn.