Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Weyenberg, Groothuizen en Paternotte over het bericht ‘Geef kennismigranten en internationaal talent meer zekerheid tijdens de coronacrisis’

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de
Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Staatssecretaris van Justitie
en Veiligheid (ontvangen 7 juli 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2019–2020, nr. 3097.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Geef kennismigranten en internationaal talent meer
zekerheid tijdens de coronacrisis»1 en «Buitenlandse afgestudeerden willen verlenging verblijfsvergunning»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat ook kennismigranten, internationale aankomende en oud-studenten
en andere internationale talenten die zich momenteel in Nederland bevinden zekerheid
verdienen tijdens de coronacrisis? Hoe pakken andere lidstaten van de Europese Unie
(EU) dit aan?

Antwoord 2

Het kabinet wil meer zekerheid bieden aan de kennismigranten die werken en door de
coronacrisis vanwege werktijdverkorting tijdelijk onder het vereiste salariscriterium
zakken. Ik verwijs u naar het hierna gegeven antwoord op vraag 6.

Het wetsvoorstel Tweede Verzamelwet COVID-19 is onlangs aangenomen door de beide Kamers.
In dit wetsvoorstel wordt geregeld dat

internationale bachelorstudenten die hun master in Nederland willen volgen, de master
in Nederland kunnen starten wanneer zij hun bachelor vanwege de coronacrisis nog niet
volledig hebben afgerond.

Wanneer het gaat om derdelanders die hun werk hebben verloren c.q. geen werk hebben
gevonden, blijven de huidige regels gehandhaafd. Verder verwijs ik u hiervoor naar
het antwoord op vraag 4.

Wat betreft de andere lidstaten hebben 11 lidstaten gereageerd op de vraag hoe zij
omgaan met het al dan niet intrekken van een verblijfsvergunning van een kennismigrant/EU
Blauwe Kaarthouder wanneer het salaris onder het vereiste minimum valt vanwege de
coronacrisis, van een niet-EU student vanwege onvoldoende studievoortgang en of zij
de zoektermijn voor afgestudeerden verlengen. Ongeveer de helft trekt geen verblijfsvergunning
van kennismigranten/EU Blauwe kaarthouders en studenten in wanneer zij vanwege de
coronacrisis niet aan de voorwaarden kunnen voldoen. Geen enkele lidstaat verlengt
de zoektermijn voor afgestudeerden.

Vraag 3

Bent u bereid de studievoortgangsnorm voor internationale studenten te versoepelen
zodat internationale studenten die door de coronacrisis studievertraging oplopen niet
meteen hun verblijfsvergunning verliezen?

Antwoord 3

Wanneer onvoldoende studievoortgang is veroorzaakt door de coronacrisis, kunnen instellingen
dit aanmerken als een verschoonbare reden voor de studievertraging en heeft dit geen
gevolgen voor de verblijfsvergunning van de student, die is toegelaten tot een Associated
Degree, Bachelor of Masteropleiding.

Vraag 4

Bent u bereid de termijn waarbinnen kennismigranten en internationale oud-studenten
normaal gesproken een baan dienen te vinden, te bevriezen gedurende de duur van ondersteunende
maatregelen voor de economie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Juist voor kennismigranten, buitenlandse afgestudeerden, onderzoekers en promovendi
is het huidige beleid nu al coulant. Bij de vroegtijdige beëindiging van het arbeidscontract
wacht de IND nog 3 maanden met het intrekken van de verblijfsvergunning van de kennismigrant
(volgens artikelen 89a en 3.91a Vb). Dit is primair bedoeld om de kennismigrant in
staat te stellen een nieuwe baan te vinden. In de huidige situatie is de kans op het
vinden van een nieuwe baan weliswaar kleiner, maar deze drie extra maanden verblijfsrecht
helpt in het voorkomen van illegaal verblijf zolang de reisbewegingen nog niet op
gang zijn gekomen en terugkeer naar land van herkomst nog niet mogelijk is. In het
kader van de aanbevelingen uit het WODC-rapport «Aantrekkelijkheid van Nederland voor kennismigranten» wordt op dit moment verkend of het mogelijk en wenselijk is om de zoekperiode te
verlengen. Hierover wordt uw Kamer nog nader geïnformeerd.

Buitenlandse afgestudeerden, onderzoekers en promovendi aan Nederlandse universiteiten
(alsmede afgestudeerden aan een Top-200 universiteit wereldwijd) kunnen tot 3 jaar
na hun afstuderen in aanmerking komen voor een Zoekjaar verblijfsvergunning. Houders
van een Zoekjaar verblijfsvergunning kunnen gedurende dit jaar in Nederland zoeken
naar een baan als kennismigrant op basis van het verlaagde salariscriterium. Ze kunnen
ervoor kiezen om het zoekjaar pas aan te vragen wanneer de arbeidsmarkt in Nederland
weer verbetert, tot uiterlijk 3 jaar na afstuderen.

Het kost aanzienlijke tijd om regelgeving aan te passen voor degene die al in het
Zoekjaar zitten, deze groep is daarmee niet op korte termijn geholpen. Ook verslechtert
de situatie op de arbeidsmarkt en stijgt de werkloosheid in Nederland vanwege de coronacrisis,
en is het onzeker of de omstandigheden om een baan te vinden als kennismigrant snel
weer zullen verbeteren.

Om deze groep enigszins tegemoet te komen wordt de mogelijkheid voor ruimere interpretatie
van bestaande regelgeving in het Vreemdelingenbesluit verkend. In dat geval moet een
afgestudeerde student na het Zoekjaar wel terug naar het land van herkomst, maar heeft
hij of zij nog wel langer de kans om daar vandaan naar een baan als kennismigrant
in Nederland te zoeken op basis van het verlaagd salariscriterium. Op deze manier
blijft internationaal talent toch een kans houden op het vinden van een baan in Nederland,
indien de vraag naar dit talent terugkeert.

Daarnaast zal de komende periode de voorlichting richting huidige internationale studenten
en houders van een zoekjaar verblijfsvergunning worden geïntensiveerd. Via de IND
zal meer informatie over hun (toekomstige) verblijfsrechtelijke situatie worden gegeven.

Vraag 5

Bent u bereid kennismigranten ook gedurende de coronacrisis te ondersteunen bij arbeidsmiddeling?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Het UWV heeft tot taak het registreren van werkzoekenden en van vacatures van werkgevers
en het voordragen van geschikte vacatures aan werkzoekenden en het voordragen van
geschikte werkzoekenden voor vacatures. Vreemdelingen die zonder beperkingen mogen
werken in Nederland – zij beschikken over de arbeidsmarktaantekening dat arbeid vrij
is toegestaan – kunnen zich inschrijven als werkzoekende bij UWV. Vreemdelingen die
alleen met Tewerkstellingsvergunning mogen werken en onvrijwillig werkloos worden
kunnen zich ook inschrijven als werkzoekende bij het UWV. Werkloos geworden kennismigranten
kunnen gebruik maken van de reguliere dienstverlening van UWV. Bij de bemiddeling
zal de werkgever worden geadviseerd na te gaan of er een werkvergunning nodig is.
Voor hoogopgeleiden in hun zoekjaar ligt dit overigens anders. Zij zijn vrij op de
arbeidsmarkt, hebben geen TWV nodig, kunnen zich inschrijven bij het UWV en zolang
hun verblijfsvergunning geldig is, is geen werkvergunning nodig.

Ook werkt het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat in samenwerking met een
aantal regio’s en nationale partners (Talent Coalition) aan verbeterde informatievoorziening
voor buitenlandse kenniswerkers en recent afgestudeerde internationale studenten.

Vraag 6

Bent u bereid geen consequenties te verbinden aan het verblijfsrecht van kennismigranten
wanneer zij tijdens de coronacrisis niet voldoen aan de inkomensnorm (ook achteraf)?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

In de Kamerbrief van 22 april jl. (kenmerk 2020-0000057033) van de Minister van SZW
is aangegeven dat in gevallen waar sprake is van een loondaling in verband met de
Werktijdverkortingsregeling (Wtv) mogelijk de situatie ontstaat dat de werkgever niet
voldoet of kan voldoen aan het salariscriterium en hierdoor de uitzondering op de
tewerkstellingsvergunningverplichting niet meer van toepassing is. Gelet op de bijzondere
omstandigheden en het gegeven dat deze groep een beperkt aantal gevallen betreft,
is echter besloten dat in de situatie dat een werkgever in verband met de Wtv tijdelijk
een kennismigrant een salaris betaalt dat lager is dan het wettelijke salariscriterium,
tijdelijk niet-wetsconforme uitvoering wordt toegestaan. In deze gevallen zijn ook
geen consequenties voor het verblijfsrecht van de kennismigrant. Bij de nieuwe regeling
Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) die is geïntroduceerd na stopzetting
van de Wtv, speelt dit probleem niet, omdat daarbij geen sprake is van een loondaling.

Vraag 7

Kunt u aangeven wat de deadline voor internationale studenten is die door maatregelen
rondom het coronavirus problemen ervaren bij het verzamelen van de benodigde documenten
voor aanmelding voor de opleiding en verblijfsvergunning?

Antwoord 7

Voor internationale studenten geldt net als voor Nederlandse studenten dat de datum
waarop zij zich uiterlijk kunnen aanmelden voor een studie is verschoven van 1 mei
naar 1 juni. Vervolgens wordt in overleg met de betreffende instelling beoordeeld
welke documenten en bewijsstukken er nodig zijn van de student en wordt bij de IND
de aanvraag voor een verblijfsvergunning gedaan. Instellingen worden verzocht om aanvragen
voor verblijfsvergunningen onverwijld in te dienen bij de IND om deze tijdig in behandeling
te laten nemen. Er wordt t.a.v. de eis dat internationale studenten een taaltoets
Engels afleggen, tijdelijk de mogelijkheid geboden om de online varianten van bestaande
toetsen (die genoemd worden in de Gedragscode internationale studenten in het hoger
onderwijs) af te leggen. Hiermee wordt tegemoetgekomen aan het feit dat veel talencentra
gesloten zijn en het dus moeilijk is voor internationale studenten om hier op tijd
aan te voldoen.

Met het wetsvoorstel Tweede Verzamelwet COVID-19, wordt het voor internationale studenten,
net als voor Nederlandse studenten, die willen instromen in een masteropleiding, mogelijk
om voorwaardelijk te worden ingeschreven. Het is net als op grond van de huidige wet
ook in het wetsvoorstel aan instellingen om te beoordelen of deze studenten toelaatbaar
zijn. Het uitgangspunt is dat de student die voorwaardelijk wordt ingeschreven, maximaal
een jaar de tijd krijgt om alsnog te voldoen aan de toelatingseisen. Internationale
studenten die vanwege de uitbraak van COVID-19 hun buitenlandse diploma niet hebben
behaald, kunnen niet instromen in een bacheloropleiding in Nederland. Vanwege de onvergelijkbaarheid
van het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in het buitenland, is
het extra moeilijk voor instellingen om bij het ontbreken van een diploma, de geschiktheid
van de student voor het kunnen volgen van de bacheloropleiding in Nederland te beoordelen.

Vraag 8

Kunt u zich inspannen om de deadline voor internationale studenten om hun dossier
voor de aanmelding voor de opleiding en verblijfsvergunning compleet te maken te verruimen
in de richting van 1 oktober 2020?

Antwoord 8

Met de Tweede Verzamelspoedwet COVID-19, waarin onder meer de voorwaardelijke inschrijving
wordt geregeld van studenten die vanwege COVID-19 niet aan de instroomeisen van de
bachelor- of masteropleiding voldoen, wordt zoals hierboven beschreven onder meer
mogelijk gemaakt dat internationale studenten die nog niet aan de toelatingseisen
voor de master voldoen, door de instelling voorwaardelijk kunnen worden ingeschreven
voor een masteropleiding. Het gaat hier om die studenten die al van plan waren naar
Nederland te komen, maar door de coronacrisis in de knel zijn gekomen. Instellingen
kunnen deze studenten alsnog de gelegenheid geven om hun voorgenomen studie te starten
per 1 september 2020 (in voorkomende gevallen via online onderwijs), mits zij vóór
1 september 2020 een mvv c.q. verblijfsvergunning voor de betreffende studenten hebben
aangevraagd.

Deze periode geeft de instellingen en de aspirant-student voldoende tijd om het dossier
compleet te maken.