Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Otterloo over Chinese censuur op niet-Chinese video’s en commentaren op YouTube

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
1 juli 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 3161.

Vraag 1

Kent u de signalen dat commentaren en video’s over China en over de situatie rondom
het coronavirus in China op Youtube worden gecensureerd?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat entiteiten uit China er via YouTube in slagen om de commentaren
en de video’s die zijn geplaatst door gebruikers uit andere landen, waaronder Nederland,
te censureren of te verwijderen?

Antwoord 2

De in vraag 1 aangehaalde berichtgeving spreekt van automatische verwijdering door
YouTube van commentaren waarin twee specifieke Chinese termen voorkomen. Volgens recentere
berichtgeving spreekt YouTube van een softwarefout en doet het onderzoek naar de oorzaak
van de verwijdering van deze berichten.2

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat moederbedrijf Google kennelijk toestemming heeft gegeven voor
censuur van Amerikaanse en Europese burgers op een van haar platforms?

Antwoord 3

Wereldwijd staat er druk op platforms om een rol te spelen bij het beoordelen en modereren
van illegale, onrechtmatige of schadelijke inhoud op hun netwerken. Platforms hebben
zich immers ook aan de nationale wetgeving te houden als zij hun diensten aanbieden.
Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de handhaving van private rechten, zoals auteursrecht,
maar ook om de bestrijding van terrorisme of kinderpornografie. Hoe ver die verantwoordelijkheid
reikt is al jaren onderwerp van discussie, ook in Europa, al geldt hier het uitgangspunt
dat deze verantwoordelijkheid altijd moet worden afgewogen met de vrijheid van meningsuiting,
en in het bijzonder de positie die platforms hebben om burgers de mogelijkheid te
bieden van hun vrijheden gebruik te maken.

Wat betreft de verwijdering van YouTube van commentaar met daarin bepaalde Chinese
termen spreekt YouTube van een softwarefout en doet het onderzoek naar de oorzaak
van de verwijdering van deze berichten. Het is goed dat YouTube op deze manier toelichting
gegeven heeft. Deze casus toont aan hoe belangrijk het is dat dit soort bedrijven
transparantie betrachten over hun content moderatie beleid.

Vraag 4 en 5

Bent u bereid om met enkele ambtenaren de proef op de som te nemen zodat de toenemende
en overtuigende signalen over de genoemde censuur worden omgezet in politieke bevestiging?

Bent u bereid om, na bevestiging van openlijke censuur, actie te ondernemen richting
het moederbedrijf van Youtube en uiteraard ook richting de Chinese overheid?

Antwoord 4 en 5

Antwoord op vraag 4 en 5: Zoals aangegeven in de antwoorden op vragen 2 en 3 spreekt
YouTube van een softwarefout en doet het onderzoek naar de oorzaak van de verwijdering
van deze berichten. YouTube geeft tevens aan dat de verwijdering van berichten niet
het gevolg is geweest van beïnvloeding van buitenaf.3 Het kabinet ziet dan ook geen aanleiding om actie te ondernemen.

Vraag 6

Welke tegenmaatregelen kunnen er worden overwogen om aan het moederbedrijf van Youtube
en aan de Chinese overheid duidelijk te maken dat het censureren van de vrijheid van
meningsuiting van westerse burgers op een westers platform onacceptabel is?

Antwoord 6

Zie het antwoord op vraag 5. In aanvulling daarop wil ik benadrukken dat Nederland
staat voor een open, vrij en veilig internet. Het beschermen en bevorderen van mensenrechten
online en vrijheid van meningsuiting online is verankerd binnen het Nederlandse mensenrechtenbeleid
en het internationale cyberbeleid. Nederland draagt deze visie uit bij de EU, de Raad
van Europa en de VN. Ook zet NL zich hiervoor in middels de Freedom Online Coalitie;
met deze Coalitie van 32 landen brengt Nederland regelmatig gezamenlijke verklaringen
uit op dit vlak.