Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Jasper van Dijk en Futselaar over arbeidsmigranten in een vleesfabriek in Groenlo die moesten doorwerken ondanks een corona-uitbraak

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de
Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (ontvangen 10 juni 2020).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Vleesbedrijf Vion in Groenlo gesloten na corona-uitbraak»?1

Antwoord 1

Ik betreur het feit dat zo veel personeelsleden positief zijn getest op corona. Dit
onderstreept de noodzaak om gezamenlijk, en ieder van uit zijn eigen rol, verantwoordelijkheid
te nemen voor het voorkomen van risico’s van verdere verspreiding van het virus, maar
ook in te grijpen wanneer dit nodig is. De Minister van LNV heeft de slachthuizen
op 26 mei jl. aangesproken op de eigen rol en verantwoordelijkheid hierin.

Vraag 2

Is het waar dat een groot deel van de werknemers van de fabriek arbeidsmigrant is?
Hoeveel precies?

Antwoord 2

Ja, dat is waar. Desgevraagd laat Vion weten dat hun slachterij in Groenlo in totaal
581 werknemers heeft, waarvan 420 arbeidsmigranten zijn.

Vraag 3

Is het waar dat werknemers van de fabriek moesten doorwerken terwijl er sprake was
van een corona-uitbraak?

Antwoord 3

Dat is mij niet bekend. De werknemers, ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging
of vakbond kunnen een melding doen bij de Inspectie SZW als de arbeidsomstandigheden
onveilig zijn. De Inspectie SZW heeft twee meldingen over dit bedrijf ontvangen over
het niet voldoende afstand kunnen houden. Uit onderzoek van de Inspectie SZW is dit
echter niet gebleken.

Vraag 4

Is het waar dat het bedrijf pas gesloten is nadat de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
(NVWA) haar dierenartsen terugtrok vanwege het besmettingsgevaar?

Antwoord 4

Ja. Na een steekproef op 18 en 19 mei 2020 door de GGD is op basis van de testuitslagen
op 20 mei 2020 bij ruim 20% van de medewerkers van het bedrijf corona vastgesteld
(45 van de 212). De NVWA heeft haar toezichthouders en de officiële assistenten van
KDS op dat moment teruggetrokken De productie is daarop stilgelegd. Door de voorzitter
van de veiligheidsregio is een gebiedsverbod opgelegd voor de productielocatie en
quarantaine aan de medewerkers van Vion Groenlo tot 4 juni 2020 om zo het bron- en
contactonderzoek goed uit te kunnen voeren.

Vraag 5

Waarom is de slachterij niet eerder gesloten?

Antwoord 5

Het sluiten van bedrijven is aan de voorzitters van de veiligheidsregio’s. Zij moeten
op basis van adviezen van de GGD proportionele besluiten nemen. Dat kan zien op het
sluiten van gebieden of gebouwen, het stilleggen van bedrijven of het opleggen van
arbeidsverboden of quarantaine aan medewerkers. Zoals aangegeven in het antwoord op
vraag 4 heeft de NVWA haar toezichthouders en de officiële assistenten van KDS teruggetrokken
op het moment dat duidelijk werd dat na een steekproef op 18 en 19 mei 2020 door de
GGD bij ruim 20% van de medewerkers van het slachthuis positief corona werd vastgesteld.

Vraag 6

Deelt u de mening dat deze gang van zaken het cynische beeld oproept dat aan het leven
van een arbeidsmigrant in Nederland kennelijk minder waarde wordt gehecht dan aan
het leven van een dierenarts?

Antwoord 6

Ik deel deze mening niet. Wel is het zo dat de vaak kwetsbare positie van arbeidsmigranten
zorgt voor een verhoogd risico op besmetting met het coronavirus. Dit is zowel schadelijk
voor de gezondheid van arbeidsmigranten zelf, als voor de continuïteit van vitale
processen in onder andere de voedselketen. Het kabinet zet daarom in op voorlichting
over de voorzorgsmaatregelen en RIVM-richtlijnen in verschillende talen, die onder
andere op arbeidsmigranten is gericht. Ook is er, mede door de urgentie van de problematiek,
besloten om een «Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten» in te richten. Dit interdepartementale
team zal op regionaal niveau tot oplossingen en mogelijke maatregelen komen die arbeidsmigranten
zullen beschermen tegen het coronavirus en daaraan gerelateerde problematiek.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u het optreden van de NVWA in deze kwestie?

Antwoord 7

Toen duidelijk werd dat bij ruim 20% van de medewerkers van het bedrijf het coronavirus
was vastgesteld, heeft de NVWA haar toezichthouders teruggetrokken en is de productie
stilgelegd. Daaruit kan geconcludeerd worden dat de NVWA haar verantwoordelijkheid
als werkgever serieus genomen heeft.

Vraag 8

Bent u bereid om alle vleesbedrijven onaangekondigd te laten inspecteren, te beginnen
met de vleesbedrijven waarover u signalen heeft ontvangen?

Antwoord 8

De Inspectie SZW is op 8 juni 2020 gestart met het project «inspecties slachterijen
– corona« en zal de komende weken een aantal voorgeselecteerde slachthuizen inspecteren,
zowel roodvlees als pluimvee. Deze inspecties hebben zowel een AMF- (arbeidsmarktfraude)
als een arboinsteek.

Vraag 9

Welke sancties gaat u treffen tegen bedrijven die zich niet aan de corona-maatregelen
houden?

Antwoord 9

Slachterijen hebben zelf, op grond van hun zorgplicht als werkgever de verantwoordelijkheid
om de richtlijnen van het RIVM na te leven. Deze zorgplicht houdt in dat de werkgever
de werknemer in staat stelt zijn of haar werk veilig en gezond te doen. Dit betekent
dat de werkgever inventariseert welke risico’s er zijn en hoe hij deze gaat aanpakken.
De werknemers dienen te weten welke maatregelen er gelden en moeten zich ook houden
aan de regels die opgesteld zijn. De Inspectie SZW houdt op basis van de Arbeidsomstandighedenwet
toezicht op ongezonde en onveilige situaties op de werkplek. Dit geldt ook voor ongezonde
en onveilige situaties als gevolg van het risico op besmetting met het coronavirus.
Daarnaast geeft de Inspectie SZW zo spoedig mogelijk gehoor aan klachten en signalen.
Dit kan bijvoorbeeld door het uitvoeren van een inspectie ter plaatse. De Inspectie
SZW kan op verschillende manieren handhavend optreden, bijvoorbeeld door het opleggen
van een formele eis met te treffen maatregelen die de betreffende werkgever binnen
een bepaalde termijn moet uitvoeren. Niet nakomen van deze maatregelen kan leiden
tot verdere maatregelen van de Inspectie SZW, zoals een bestuurlijke boete of zelfs
bestuurlijke dwang om de werkgever alsnog te laten voldoen aan zijn verplichtingen.

Vraag 10

Wat gaat u doen om medewerkers van slachterijen beter te beschermen?

Antwoord 10

Het is aan de werkgever om te zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden
op de werkvloer. Zowel de werkgever als de werknemers worden geacht te voldoen aan
de Arbeidsomstandighedenwet en de richtlijnen van de RIVM op te volgen, zowel tijdens
als buiten werktijd. Zo nodig kan Inspectie SZW handhaven als Arbeidsomstandighedenwet
niet wordt nageleefd.