Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Leijten en Beckerman over het feit dat vermogensbeheerder BlackRock de Europese Commissie gaat voorzien van advies over duurzaamheidsbeleid bij bankenbeleid op Europees niveau

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 26 mei 2020).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat de Europese Commissie recent Blackrock heeft
aangewezen als een belangrijke adviseur als het aankomt op duurzaamheidsadvies en
governance in relatie met het reguleren van de bankensector, waarbij ook vergroening
een grote rol speelt?1

Antwoord 1

Ik ben op de hoogte van het feit dat BlackRock voor de Europese Commissie een onderzoek
gaat uitvoeren naar methoden voor de integratie van ESG-factoren in het Europese toezichtsraamwerk
voor banken en de strategie van banken zelf. Duurzaamheid is één van de ESG-factoren
waarnaar in deze context gekeken wordt.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit een bizarre keuze is, gezien het feit dat BlackRock gigantische
hoeveelheden geld heeft zitten in de meest vervuilende bedrijven op aarde, zoals oliemaatschappijen?

Antwoord 2

De Europese Commissie heeft de onderzoeksopdracht uitgezet via een openbare aanbestedingsprocedure.
Het voorstel van BlackRock moet daardoor voldoen aan strikte aanbestedingseisen van
de Europese Commissie. Het moet daarmee ook voldoen aan de strenge regels die betrekkingen
hebben op het voorkomen van belangenverstrengelingen.

In de aanbestedingsprocedure zelf worden onderzoeksvoorstellen zorgvuldig gerangschikt
op basis van prijs- en kwaliteitsindicatoren. In totaal zijn er negen offertes ingediend
en op basis van de rangschikking kwam de offerte van BlackRock voor de Europese Commissie
uiteindelijk als beste uit de bus. De Europese Commissie geeft aan dat deze keuze
voor BlackRock is gemaakt op basis van een transparant en zorgvuldig proces.

Vraag 3

Bent u het met ons en Finance Watch eens dat dit een overduidelijk voorbeeld is van
belangenverstrengeling, zoals een slager die zijn eigen vlees mag keuren?2 Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Het is gebruikelijk dat de Europese Commissie bij het voorbereiden van beleidsvoorstellen
gebruik maakt van de kennis van experts, bijvoorbeeld waar het onderwerpen betreft
met een sterk technisch karakter. Dit zorgt voor een goede aansluiting bij de meest
recente ontwikkelingen in het veld. Dit onderzoek dient ook in dat licht bezien te
worden. BlackRock levert middels haar onderzoek technische informatie aan de Europese
Commissie. De Europese Commissie kan op haar beurt deze informatie gebruiken voor
haar actieplan voor duurzame financiering. Ze heeft daarbij te kennen gegeven dat
er, naast dit onderzoek, ook uit vele andere bronnen geput zal worden bij het bepalen
van dit beleid.

Bovendien zijn de Europese Commissie, de Raad van Ministers en het Europees parlement
die het Europese beleid ten aanzien van de financiële markten bepalen. Zij bepalen
dus ook het beleid ten aanzien van de integratie van ESG-factoren in het bankentoezicht.
De Raad van Ministers, waar ook Nederland deel van uitmaakt, is medewetgever bij elk
wetsvoorstel van de Europese Commissie.

Vraag 4

Ziet u ook de absurditeit van het feit dat de grootste criticaster van de gehele Europese
duurzaamheidsaanpak, nu adviseur wordt van deze zelfde aanpak? Kunt u uw antwoord
toelichten?

Antwoord 4

Zie het antwoord op vraag 2 en vraag 3.

Vraag 5

Ziet u ook een fundamenteel verschil in denkwijzen, waarbij BlackRock voorstander
is van een enkele materialiteitsaanpak wat inhoudt dat er alleen wordt gekeken naar
de financiële impact van klimaatveranderingen op bedrijven, waar de Europese Commissie
een tweeledige materialiteitsaanpak heeft; de impact op de bedrijven maar ook de impact
van bedrijven op het klimaat?

Antwoord 5

De Europese Commissie heeft de onderzoeksopdracht uitgeschreven in het kader van haar
duurzame financieringsstrategie. In de opdracht geeft zij ook expliciet aan dat het
onderzoek moet worden uitgevoerd binnen de context van deze strategie. BlackRock dient
daarmee dus ook de denkwijze van de Europese Commissie centraal te stellen in het
onderzoek.

Het kabinet heeft, net als de Europese Commissie, oog voor de impact van bedrijven
op het klimaat. Het kabinet vindt het van belang dat financiële instellingen klimaateffecten
meewegen in hun beleid. De middelen die banken, pensioenfondsen, verzekeraars en andere
vermogensbeheerders beheren, zijn immers een belangrijke bouwsteen in de vergroening
van de economie.

Mijn beeld is dat financiële instellingen in algemene zin in toenemende mate de maatschappelijke
effecten van hun financieringen en beleggingen meenemen in hun investeringsafwegingen,
mede onder druk van aandeelhouders en klanten. Waar dit vroeger vaak plaatsvond via
een uitsluitingsbeleid, vindt dit tegenwoordig in toenemende mate plaats via een insluitingsbeleid,
bijvoorbeeld het investeren in groene energie. Hierbij speelt mee dat vergroening
en een duurzaam verdienmodel steeds meer in het verlengde van elkaar komen te liggen.
De transitie naar een groene economie biedt in toenemende mate commerciële kansen
aan financiële instellingen. Zij zien dat hun klanten steeds meer behoefte hebben
aan groene financiële producten en spelen daar op in.

De uitdagingen zijn evenwel nog steeds groot. Gezien het grensoverschrijdende karakter
van financiële markten, alsmede van klimaatverandering, is een Europese aanpak van
groot belang. Ik kijk daarom uit naar de verdere uitwerking van de European Green
Deal, bijvoorbeeld naar de beleidsvoorstellen voor de integratie van ESG-factoren
in het Europese toezichtsraamwerk.

Vraag 6

Kunt u de verbijstering van veel organisaties zoals Finance Watch, Urgewald en andere
milieuorganisaties begrijpen over het feit dat een van de meest foute bedrijven op
wereld wat betreft milieuwetgeving nu de Europese Commissie op dit onderwerp gaat
adviseren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zie het antwoord op vraag 2 en vraag 3.

Vraag 7

Bent u op de hoogte van het feit dat BlackRock tegen 82 procent van de klimaatgerelateerde
resoluties heeft gestemd omdat het tegen de financiële voordelen voor klimaatvervuilende
bedrijven ging?3

Antwoord 7

Ik ben op de hoogte van een onderzoek van de krant The Guardian naar het stemgedrag
van BlackRock bij aandeelhoudersvergaderingen van fossiele brandstofbedrijven uit
de FTSE100 en de S&P500 tussen 2015 en 2019. Uit dit onderzoek blijkt dat BlackRock
bij 82% van de klimaatgerelateerde resoluties tegen heeft gestemd of zich onthouden
heeft van stemming. Waarom BlackRock dit heeft gedaan blijkt niet uit dit of andere
gerelateerde onderzoeken.

Vraag 8

Bent u bereid zich op Europees niveau in te zetten om ervoor te zorgen dat deze beslissing
wordt teruggedraaid en BlackRock niet als adviseur wordt aangenomen op dit belangrijke
onderwerp? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Ik zie het nut van het consulteren van experts bij de voorbereiding van wetgeving
en zie geen aanleiding te treden in deze gunningsprocedure. De Europese Commissie
geeft aan dat de keuze voor BlackRock is gemaakt op basis van een transparant en zorgvuldig
proces.

Ik kijk uit naar de voorstellen van de Europese Commissie waar dit onderzoek input
voor levert. Het is namelijk van groot belang dat ESG-factoren, zoals klimaatrisico’s,
beter meegenomen worden in de strategie van banken en in het raamwerk van toezichthouders.
Het verbeteren van inzicht in klimaatrisico’s speelt daarom bijvoorbeeld ook een grote
rol in de duurzame financiering strategie van het kabinet zoals deze uiteengezet is
in de Kamerbrief verkenning markt voor groene financiering4.