Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Futselaar over het bericht 'Miljoenen aan rechten weggegeven voor ‘illegale’ koeien: ‘Overheid levert een wanprestatie’'

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 19 mei
2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Miljoenen aan rechten weggegeven voor «illegale» koeien:
«Overheid levert een wanprestatie»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt de bewering dat miljoenen euro's aan fosfaatrechten onterecht zijn verstrekt?
Zo ja, hoe lang is deze informatie reeds bekend bij uw ministerie?

Antwoord 2

Ik kan deze bewering niet bevestigen. De fosfaatrechten zijn toegekend overeenkomstig
de Meststoffenwet. Het wordt mij uit het stuk niet duidelijk waar de genoemde aantallen
op zijn gebaseerd.

Vraag 3

In hoeverre is hier sprake van onterechte staatssteun?

Antwoord 3

Het fosfaatrechtenstelsel is ingevoerd om te voorkomen dat het fosfaat- en stikstofplafond
voor de melkveehouderij worden overschreden. De aanleiding was de overschrijding van
het fosfaatplafond in 2015. In de Meststoffenwet is vastgelegd dat fosfaatrechten
worden toegekend op basis van de hoeveelheid melkvee die veehouders op 2 juli 2015
hadden. De Europese Commissie heeft het stelsel van fosfaatrechten zoals vastgelegd
in de Meststoffenwet goedgekeurd. De fosfaatrechten zijn toegekend overeenkomstig
de bepalingen uit de Meststoffenwet en er is zodoende geen sprake van ongeoorloofde
staatssteun.

Vraag 4

Wat is de reden dat uw ministerie heeft geweigerd om antwoord te geven op de vragen
van de Gelderlander?

Antwoord 4

Er is geen sprake van een weigering van het geven antwoorden. De betreffende journalist
heeft drie dagen voor publicatie contact opgenomen met het ministerie en heeft ervoor
gekozen te publiceren voordat mijn ministerie heeft kunnen reageren op alle vragen
en veronderstellingen.

Vraag 5

Waarom is de Kamer niet geïnformeerd over deze misstanden?

Antwoord 5

Er is geen sprake van misstanden. De fosfaatrechten zijn toegekend overeenkomstig
de Meststoffenwet.

Vraag 6

Is u bekend hoe deze fouten tot stand zijn gekomen? In hoeverre spelen personeelstekorten
bij de provincies en bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) hierbij
een rol?

Antwoord 6

De veronderstellingen uit het artikel staan los van de handhavingscapaciteit van de
NVWA, omdat het controleren van het aantal dieren dat mag worden gehouden op basis
van de Natuurbeschermingswet-/milieuvergunning geen taak is van de NVWA.

Vraag 7

Is er sprake van een kennistekort ten aanzien van fosfaatregelgeving bij overheidsinstanties?
Zo ja, wat gaat u er aan doen om dat weg te nemen?

Antwoord 7

RVO.nl en de NVWA zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en controle van het fosfaatrechtenstelsel.
Er is bij deze organisaties voldoende kennis aanwezig ten aanzien van fosfaatregelgeving
voor het uitvoeren van deze taak.

Vraag 8

Hoe gaat u voorkomen dat deze fouten vaker worden gemaakt?

Antwoord 8

De toekenning van fosfaatrechten is gebaseerd op het aantal gehouden dieren op de
peildatum. De veehouder is verantwoordelijk voor het beschikken over de benodigde
vergunningen. Bij de toekenning is ervan uitgegaan dat veehouders die melkvee houden
daar ook de benodigde vergunningen voor hebben. Daarop heeft geen extra controle plaatsgevonden.
Dit is geen fout, maar een bewuste afweging vanuit het oogpunt van uitvoerbaarheid.
De invoering van het fosfaatrechtenstelsel was een omvangrijke operatie en een bijkomende
controle van alle benodigde vergunningen (NB-wet, milieu, RO, etc.) en de bijbehorende
afstemming met de verschillende overheden hadden voor een extreem grote uitvoeringslast
gezorgd.

Vraag 9

Vormen de onterechte verstrekkingen een bedreiging voor het fosfaatplafond?

Antwoord 9

Ook in het geval dat er fosfaatrechten zouden zijn toegekend aan dieren waarvoor de
vergunning niet op orde was, is er nog altijd sprake van dieren, die in 2015 gehouden
werden en door de productie van mest bijdroegen aan de overschrijding van het fosfaatplafond.

Het fosfaatrechtenstelsel is er juist op gericht een overschrijding van dit plafond
te voorkomen.

Vraag 10

Bent u bereid om de Kamer een overzicht te verschaffen van het aantal veehouders dat
onterecht fosfaatrechten heeft gekregen? Zo ja, kunt u daarbij tevens specificeren
om welke bedragen het gaat?

Antwoord 10

De controle op de Natuurbeschermingswet- en andere milieuvergunningen is een taak
van de provincies en gemeentes. Ik kan uw Kamer daarom nu geen overzicht verschaffen
van het aantal dieren dat alle veehouders op basis van de de verschillende benodigde
vergunningen mochten houden.

Vraag 11

Vindt u dat de foutief verstrekte rechten ingevorderd dienen te worden? Zo ja, wanneer
gaat u dit doen?

Antwoord 11

Zoals hierboven al aangegeven zijn de fosfaatrechten uitgegeven overeenkomstig de
Meststoffenwet. Er is zodoende geen sprake van foutief verstrekte rechten. Het is
de verantwoordelijkheid van een veehouder om in het bezit te zijn van de vergunningen
die nodig zijn voor de dieren die hij houdt. De verantwoordelijke bestuurslaag controleert
hierop.

Vraag 12

Hoeveel veehouders zijn gedupeerd doordat zij te weinig rechten hebben gekregen? In
hoeverre maken zij aanspraak op compensatie?

Antwoord 12

Het artikel in de Gelderlander gaat over veehouders die geen vergunning zouden hebben
voor het aantal dieren dat zij houden en zodoende meer fosfaatrechten zouden hebben
gekregen. Er is in deze kwestie geen sprake van veehouders die te weinig rechten hebben
gekregen, aangezien iedere veehouder fosfaatrechten toegekend heeft gekregen op basis
van het aantal dieren dat hij hield op de peildatum. Er is zodoende ook geen sprake
van gedupeerden of compensatie.