Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paternotte en Verhoeven over luchtvaart tijdens de Coronacrisis

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en van Minister
van Nieuwenhuizen Wijbenga Infrastructuur en Waterstaat).

Vraag 1

Bent u bekend met berichten als «Wanhoop bij personeel Schiphol: «We worden niet beschermd
tegen corona»»1 en «KLM-Stewardessen bang om te vliegen»2, waarin wordt geschreven over situaties voor passagiers, cabinepersoneel en personeel
op Schiphol die niet voldoen aan de richtlijnen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM)?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u uiteenzetten welke maatregelen op dit moment worden genomen om te zorgen dat
de RIVM-richtlijnen worden nageleefd voor passagiers en personeel betrokken bij de
luchtvaart? Kunt u toelichten of deze maatregelen de 1,5-meterrichtlijn van het RIVM
waarborgen? Indien dit niet het geval is, bent u bereid om stappen te ondernemen om
te zorgen dat deze maatregelen wel worden gerespecteerd, voor de veiligheid van personeel
en passagiers?

Antwoord 2

EASA heeft op 26 maart 2020 richtlijnen uitgebracht voor het management van cabinepersoneel
in relatie tot de uitbraak van het coronavirus. EASA beveelt luchtvaartmaatschappijen
onder meer aan om alle niet-essentiële interactie tussen cabinepersoneel en passagiers
zoveel als praktisch haalbaar aan te passen om het risico op besmetting door passagiers
te reduceren. EASA heeft deze richtlijnen kenbaar gemaakt bij alle Europese maatschappijen.3 Mede op basis hiervan hebben luchtvaartmaatschappijen een groot aantal maatregelen
genomen.

Het RIVM concludeert dat er duidelijke richtlijnen beschikbaar zijn en dat de risico’s
op een besmetting van vliegend personeel beperkt worden door onder andere goede ventilatie
en luchtfiltersystemen in vliegtuigen. Het RIVM geeft daarnaast aan dat maximale spreiding
van passagiers dient te worden nagestreefd. Dit beperkt contact tussen passagiers
onderling tijdens vluchten tot een acceptabel minimum.

Mijn beeld is dat de richtlijnen van het RIVM en EASA goed worden gerespecteerd door
de luchtvaartmaatschappijen. Het contact tussen cabinepersoneel en passagiers wordt
beperkt door alleen noodzakelijke handelingen uit te voeren waardoor onder meer de
service aan de passagiers is aangepast. Ook worden bemanningsleden uitgerust met beschermende
middelen zoals mondkapjes en handschoentjes.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de maatregel van de Duitse luchtvaartmaatschappijen Lufthansa en
Eurowings die in al hun vliegtuigen in rijen van drie en vier de middelste stoelen
leeg laten om zo afstand tussen passagiers te waarborgen? Bent u bereid dit ook te
vragen aan maatschappijen die op Schiphol vliegen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Het RIVM geeft aan dat maximale spreiding van passagiers dient te worden nagestreefd.
Dit beperkt contact tussen passagiers onderling tijdens vluchten tot een acceptabel
minimum. Ook EASA geeft dit als advies aan op haar website. Luchtvaartmaatschappijen
die op Schiphol vliegen zijn bekend met de richtlijnen en geven serieus invulling
aan dit advies. Luchtvaartmaatschappijen zijn zelf het beste in staat om maximale
spreiding in vliegtuigen te organiseren en het lijkt ons niet verstandig dat wij gaan
bepalen welke specifieke stoelen wel of niet bezet kunnen zijn.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de maatregelen van verschillende maatschappijen, waaronder KLM, om
op Europese vluchten geen service tijdens de vlucht te verlenen om zo onnodig contact
tussen cabinepersoneel en passagiers te vermijden? Bent u bereid dit ook te vragen
aan alle maatschappijen die op Schiphol vliegen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Maatregelen om op vluchten geen service te verlenen zijn een manier om de fysieke
interactie tussen cabinepersoneel en passagiers te reduceren, zoals aanbevolen door
EASA in de bij vraag 2 genoemde richtlijnen. Het is positief dat de luchtvaartmaatschappijen
hier invulling aan geven. De richtlijnen zijn bekend bij de luchtvaartmaatschappijen
die op Schiphol vliegen.

Vraag 5

Bent u bekend met verregaande eisen die kunnen worden opgelegd aan cabinepersoneel
op slipstations in bijvoorbeeld Singapore, Suriname of Bonaire, waar personeel wordt
gedwongen om 55 uur in één hotelkamer te verblijven, of zelfs te kampen heeft met
dreigende voedseltekorten, zoals omschreven door de vakbond VNC?4 Kunt u toelichten of en welke stappen u wenst te ondernemen om dergelijke onwenselijke
situaties te voorkomen?

Antwoord 5

Ik ben bekend met het feit dat landen beperkingen opleggen aan bemannings-leden. De
veiligheid en gezondheid van de bemanning in hotels en tijdens het transport staat
voorop. Goede nachtrust, eten en drinken voor de bemanning zijn een randvoorwaarde
voor een veilige vluchtuitvoering en de service aan boord. De verblijfsduur in hotels
is veelal geminimaliseerd. Wel zijn voor de maatschappijen, in verband met werk- en
rusttijden, soms twee overnachtingen noodzakelijk. Het is de verantwoordelijkheid
van de luchtvaartmaatschappijen om goede afspraken met de hotels te maken over de
beschikbaarheid van eten en drinken voor de bemanningen. De vakorganisaties worden
betrokken in de ontwikkelingen. Ik zal deze situatie blijven volgen.

Vraag 6

Kunt u toelichten welke adviezen terugkerende Nederlanders uit risicogebieden precies
te horen krijgen bij aankomst?

Antwoord 6

Passagiers krijgen bij aankomst op Schiphol de adviezen die voor iedereen in Nederland
gelden: Blijf zoveel mogelijk thuis. Werk thuis als dit kan. Ga alleen naar buiten
voor noodzakelijke boodschappen maar doe dit alleen, voor een frisse neus of de zorg
voor een ander. Maar houd altijd 1,5 meter afstand en vermijd groepsvorming. Over
de maatregelen die zijn getroffen in het verband met vluchten uit hoog-risico gebieden
hebben we u geïnformeerd op 9 april jl.5

Vraag 7

Kunt u toelichten op basis van welke afweging de vliegverboden naar Spanje en Oostenrijk
tot stand zijn gekomen? Kunt u voorts aangeven in hoeverre het Outbreak Management
Team concrete adviezen uitbrengt ten aanzien van vliegverboden naar specifieke landen
of luchthavens?

Antwoord 7

Voor luchtverkeer vanuit Nederland naar specifieke landen of luchthavens zijn geen
vliegverboden ingesteld door Nederland. In de Kamerbrief Aanpak inkomende passagiers
vanuit risicolanden ter voorkoming van verspreiding coronavirus COVID-19 van 9 april
jl. bent u geïnformeerd over de maatregelen van het kabinet ten aanzien van passagiersvluchten
uit landen met een hoog risico. Vanaf 19 maart 2020 zijn de toegangsvoorwaarden voor
personen die naar Nederland willen reizen verscherpt. Het gaat om een inperking voor
alle niet noodzakelijke reizen van personen vanuit derde landen naar Europa (alle
EU-lidstaten, alle leden van Schengen en het VK). Dit EU-inreisverbod voor niet essentiële
reizen geldt tot 15 mei 2020. Hiermee is het risico op insleep van het virus via luchtverkeer
zeer beperkt. Daarnaast geldt vanaf 17 april 2020 18.00 uur de verplichte gezondheidsverklaring
en het dringende advies tot 14 dagen thuisquarantaine voor reizigers uit hoog-risico
gebieden. Voor het bepalen van de hoog-risico landen wordt aangesloten bij de eerder
genoemde EASA-lijst voor luchtvaartmaatregelen ten aanzien van vluchten uit landen
met een hoge besmettingsgraad. Die lijst wordt opgesteld en geactualiseerd op informatie
van de Europese gezondheidsorganisatie ECDC en de WHO. Nederland, ondersteund door
RIVM, draagt actief bij om deze lijst actueel te houden, zodat de lijst gebaseerd
is op goede epidemiologische informatie.

Vraag 8

Kunt u toelichten of Schiphol Real Estate zich ook houdt aan het Corona-akkoord tussen
vastgoedeigenaren en noodlijdende winkeliers, waarin is afgesproken vastgoedeigenaren
drie weken uitstel geven op de huur? Kunt u toelichten of ook vrachtafhandelingsbedrijven
die worstelen met de terugval in inkomsten hieronder vallen?

Antwoord 8

Schiphol is op dit moment in overleg met haar klanten, waaronder huurders van winkels
en vrachtafhandelingsbedrijven. Het niet-bindende advies van de brancheorganisatie
neemt Schiphol mee in haar overwegingen. Schiphol geeft echter aan op dit moment terughoudend
te zijn met het doen van toezeggingen, aangezien zij als organisatie ook zelf haar
liquiditeit moet borgen. Tevens is Schiphol in afwachting van de effecten van de aangekondigde
overheidsmaatregelen, waaronder de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid
(NOW), op de situatie van haar klanten.

Vraag 9

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 9

Ja.