Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Baudet over een terugkeerder uit Somalië

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Buitenlandse Zaken (ontvangen 8 mei 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2019–2020, nr. 2622.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Somaliëganger (38) opgepakt op Schiphol»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wanneer bent u erover geïnformeerd dat de 38-jarige man is afgereisd naar Somalië
om zich aan te sluiten bij een of meerdere islamitische terreurorganisaties en deel
te nemen aan de gewapende jihad?

Antwoord 2

In verband met de lopend strafzaak naar deze persoon kan ik niet ingaan op de details
van deze specifieke casus.

Vraag 3

Wanneer en op welke welke wijze heeft deze terrorist ooit de Nederlandse nationaliteit
verkregen? Had hij naast de Nederlandse, nog een of meerdere andere nationaliteiten?

Antwoord 3

In verband met de lopend strafzaak naar deze persoon kan ik niet ingaan op de details
van deze specifieke casus.

Vraag 4

Van welke terroristische misdrijven wordt de man precies verdacht? Hoe bent u achter
deze informatie gekomen?

Antwoord 4

Zoals gepubliceerd in het persbericht van het Openbaar Ministerie2 wordt de man verdacht van deelneming aan een terroristische organisatie. Hij zou
in 2010 zijn uitgereisd naar Somalië om vermoedelijk deel te nemen aan de gewapende
strijd van een of meer terroristische organisaties, zoals Al-Shabaab of Al Qaida.
Het strafrechtelijk onderzoek is op dit moment gaande.

Vraag 5

Wanneer, waarom en door wie is besloten om hem op zijn verzoek in Oman op te halen
en naar Nederland te brengen?

Antwoord 5

Voor iedere Nederlandse uitreiziger is het beleid dat als een persoon zich meldt bij
een Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging er (consulaire) bijstand verleend
wordt volgens de reguliere kaders gericht op een gecontroleerde terugkeer naar Nederland
met het oog op vervolging en berechting. Daarbij worden ook de autoriteiten van het
land in kwestie geïnformeerd, om lokale rechtspleging niet in de weg te staan. Bij
terugkomst in Nederland worden zij aangehouden op grond van verdenking van een terroristisch
misdrijf. Veroordeelden voor en verdachten van een terroristisch misdrijf worden op
één van de speciale terroristenafdelingen (TA’s) geplaatst.

Vraag 6

Houdt u er rekening mee dat het niet lukt om voldoende wettig bewijsmateriaal te verzamelen
van de terroristische misdrijven die hij duizenden kilometers verderop heeft gepleegd?

Antwoord 6

Elke onderkende terugkeerder wordt bij terugkeer op Schiphol aangehouden. Het Openbaar
Ministerie zal, indien het opportuniteitsbeginsel dit toelaat, een verdachte vervolgen
voor deelname aan een terroristische organisatie. Buiten het strafrechtelijke kader
zijn ook bestuursrechtelijke interventies mogelijk, bijvoorbeeld vanuit de tijdelijke
wet bestuursmaatregelen terrorisme.

Vraag 7

Hoe gaat u ervoor zorgen dat deze man geen gevaar voor de Nederlandse bevolking vormt
wanneer hij op vrije voeten wordt gesteld?

Antwoord 7

Om de risico’s die van jihadisten uit gaan te verminderen worden door alle relevante
partners (internationaal, nationaal en lokaal) de beschikbare middelen ingezet. Tevens
worden terugkeerders in een lokaal multidisciplinair casusoverleg besproken met het
doel passende maatregelen te treffen. Op basis van een risico-inschatting wordt per
geval bepaald welke maatregelen worden getroffen. Terugkeerders zijn onder andere
onderwerp van strafrechtelijk onderzoek en kunnen onderwerp zijn van inlichtingenmatig
onderzoek. Politie en AIVD maken bij onderkende terugkeerders een inschatting van
de dreiging, houden hen daar waar mogelijk en noodzakelijk scherp in beeld en zijn
alert. Na een onherroepelijke veroordeling voor een terroristisch misdrijf kan bij
een tweede nationaliteit ook het Nederlanderschap worden ingetrokken.

Vraag 8

Heeft u onderzocht wat de mogelijkheden zijn om zijn Nederlandse nationaliteit af
te pakken en hem als ongewenst vreemdeling te laten verklaren? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, wat waren de uitkomsten van dat onderzoek?

Antwoord 8

Zonder in te gaan op de details van deze casus is het algemeen beleid dat indien iemand
is teruggekeerd naar Nederland en indien er sprake is van een onherroepelijke veroordeling
voor een terroristisch misdrijf als bedoeld in artikel 14, tweede lid aanhef en onder
b, Rijkswet op het Nederlanderschap vindt een beoordeling plaats of het Nederlanderschap
kan worden ingetrokken. Voorwaarde hiervoor is onder andere dat de persoon een tweede
nationaliteit heeft, zodat betrokkene na intrekking van het Nederlanderschap niet
stateloos wordt. Na intrekking van het Nederlanderschap wordt onder regie van de Dienst
Terugkeer en Vertrek ingezet op vertrek naar het land van de tweede nationaliteit.

Vraag 9

Hoeveel mensen zijn er naar schatting in totaal afgereisd vanuit Nederland naar Somalië
om zich aan te melden bij een terroristische organisatie? Hoeveel van hen zijn teruggekeerd,
hoeveel zijn omgekomen en hoeveel zijn nog in het buitenland?

Antwoord 9

Er zijn slechts enkele personen vanuit Nederland uitgereisd naar Somalië om zich aan
te sluiten bij een terroristische organisatie, zoals Al-Shabaab of Al Qaida.