Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Beckerman over de aardbevingen van 22 en 23 maart ten tijde van corona

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), mede namens de Ministers
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(ontvangen 10 april 2020)

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de aardbevingen op 22 en 23 maart 2020 en de aardbevingen
van de afgelopen week? Wat is daarop uw reactie?1

Antwoord 1

Ja. Wij zijn op de hoogte van de aardbevingen die plaatsvonden bij Krewerd en Thesinge
op 22 en 23 maart jl. Wij kunnen ons goed voorstellen dat de bewoners hier opnieuw
van zijn geschrokken en dat deze hun gevoel van veiligheid negatief hebben beïnvloed.
Dit onderstreept het belang van zowel versnelling van de versterkingsoperatie, zoals
omschreven in de op 23 januari jl. aan uw Kamer gestuurde brief (Kamerstuk 33 529, nr. 718), een voortvarende schadeafhandeling en het zo snel als mogelijk beëindigen van de
gaswinning uit het Groningenveld.

Vraag 2 en 3

Wat is uw reactie op het feit dat juist op de dag dat de overheid een noodbericht
(NL-alert) verstuurt met de oproep veilig thuis te blijven het opnieuw door drie aardbevingen
pijnlijk duidelijk wordt dat veel Groningers niet veilig thuis zijn? Maakt dit het
«overheidsfalen van on-Nederlandse proporties», zoals u het noemde nog pijnlijker
duidelijk?

Ben u ervan op de hoogte dat de Verenigde Naties (VN) vorige week uitspraken dat «huisvesting
de frontlinie tegen corona is»? Betekent dit voor u dat zorgen voor een veilig thuis
voor iedereen nu topprioriteit heeft? Welke maatregelen gaat u nu nemen voor Groningers
in een onveilig huis?2

Antwoord 2 en 3

Wij realiseren ons dat als gevolg van de maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus
het belang en de betekenis van het hebben van een goede en veilige woning nog eens
extra wordt benadrukt. Dit is ook de strekking van het door u aangehaalde interview
met mevrouw Leilani Farha, speciaal VN-rapporteur voor huisvesting. Daarbij merken
wij wel op dat haar uitlatingen betrekking hebben op de situatie van dak- en thuislozen
overal ter wereld en van bewoners van overbevolkte sloppenwijken in ontwikkelingslanden.

Vraag 4

Zijn door de aardbevingen op 22 en 23 maart grenswaarden van het Staatstoezicht op
de Mijnen (SodM) overschreden? Zo ja, welke vormen van ingrijpen horen bij daarbij?3

Antwoord 4

In de Mijnbouwregeling heb ik vastgelegd op welke wijze NAM de ontwikkelingen in seismiciteit
moet monitoren en analyseren. Daarvoor heb ik monitoringsparameters vastgelegd met
bijbehorende grenswaarden. Niet alleen bij een zwaardere beving kan een grenswaarde
worden overschreden, maar ook door een reeks kleine bevingen («trend»). Als dat gebeurt
moet NAM een analyse maken. Die analyse wordt beoordeeld door Staatstoezicht op de
Mijnen (SodM), waarbij SodM mij adviseert over eventuele maatregelen. Ik heb de bevoegdheid
om te allen tijde in de winning in te grijpen als de veiligheidssituatie daar aanleiding
toe geeft.

Door de aardbevingen op 22 en 23 maart jl. zijn geen grenswaarden overschreden. Het
aantal aardbevingen met magnitude 1,5 of hoger in de eerste drie maanden van 2020
is niet groter dan in dezelfde periode in de afgelopen jaren.

Vraag 5

Waar kunnen de mensen terecht die bang zijn omdat ze naar buiten moeten kunnen vluchten
bij een zwaardere beving, maar vanwege corona binnen dienen te blijven? Waar kunnen
zij naar toe bellen?

Antwoord 5

De kans op een zware aardbeving wordt vanwege de daling van de gaswinning steeds kleiner.
Zo blijkt uit een korte review van SodM van de jaarlijkse risicoanalyse, die ik recent
naar uw Kamer heb gestuurd (Kamerstuk 33 529, nr. 740).

In verband met de uitbraak van het coronavirus wordt iedereen geacht zoveel mogelijk
thuis te blijven. Wanneer het, in het geval van een aardbeving, noodzakelijk is voor
de veiligheid dat mensen hun huis verlaten, kan dit vanzelfsprekend. De veiligheidsregio
Groningen staat dag en nacht klaar in geval van calamiteiten.

Vraag 6

Bent u ervan op de hoogte dat terwijl de drie aardbevingen ‘s avonds en ‘s nachts
plaatsvonden, de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) niet meer ‘s
avonds bereikbaar was vanwege corona? Kunt u zorgen dat zij zo spedig mogelijk wel
weer ‘s avonds bereikbaar zijn? Zo nee, waarom niet en voor welk alternatief gaat
u zorgen?4

Antwoord 6

De TCMG heeft als gevolg van de coronacrisis uit voorzorg alle tussen 16 maart en
7 april 2020 geplande schade-opnames geannuleerd (Kamerstuk 33 529, nr. 737). Dit is gedaan om de veiligheid van de schademelders en TCMG-medewerkers/deskundigen
te waarborgen. De TCMG sluit daarbij aan bij de adviezen van het kabinet en deskundigen
van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Doordat er op dit moment
geen schade-opnames uitgevoerd of ingepland kunnen worden, is er veel minder telefonisch
contact met schademelders. De TCMG heeft de openingstijden van het Serviceloket hierop
aangepast. Het loket is van maandag tot en met zaterdag telefonisch bereikbaar van
08.00 tot 17.30 uur. Met deze aanpassing is het loket ’s avonds niet meer telefonisch
bereikbaar. De TCMG zet zich op dit moment in om de schadeafhandeling van de reeds
lopende dossiers zoveel mogelijk doorgang te laten vinden. Ook medewerkers van het
Serviceloket worden hiervoor ingezet. Daarnaast blijft de TCMG voor vragen bereikbaar
via de gebruikelijke kanalen, zoals e-mail, sociale media, en waar mogelijk via de
zaakbegeleider.

In de afgelopen periode heeft de TCMG onderzocht welke mogelijkheden er zijn om op
een verantwoorde wijze een vorm van schade-opname te hervatten. De TCMG heeft op 1 april
jl. aangegeven te zijn gestart met een kleinschalige proef met schade-opnames op afstand
via smartphone of tablet bij woningen. Een onafhankelijke deskundige en een zaakbegeleider
kijken dan live via de camera met een bewoner mee. Daarnaast stuurt de TCMG weer deskundigen
op pad voor schade-opnames in grote, nu leegstaande panden, zoals horeca, grote winkelpanden,
kerken- en schoolgebouwen.

De TCMG is doordrongen van de hogere mate van urgentie bij een mogelijk acuut onveilige
situatie (AOS). Het team AOS is erop ingericht om ook tijdens de coronacrisis adequaat
op te treden. De TCMG gaat daarom wel door met het uitvoeren van inspecties ten behoeve
van AOS-meldingen. Een AOS kan zowel telefonisch als digitaal worden gemeld bij de
TCMG. Op de site van de TCMG staat aangegeven welke stappen er volgen na een dergelijke
melding.5

Zoals hiervoor omgeschreven heeft de TCMG als gevolg van de coronacrisis maatregelen
genomen. De TCMG heeft mij laten weten dat bij calamiteit er snel opgeschakeld kan
worden.

Vraag 7

Kunnen bewoners sneller naar een van de vele leegstaande wisselwoningen wanneer zij
daar behoefte aan hebben? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Voor zover er sprake is van leegstand van wisselwoningen, is deze inmiddels volledig
toegewezen aan de projecten waarbij binnen enkele maanden wordt gestart met de werkzaamheden
aan de woningen. Wanneer bewoners bij deze projecten behoefte hebben om de wisselwoning
eerder te betrekken, wordt gekeken naar mogelijkheden om daarmee het uitvoeringsproces
te versnellen. Daarnaast heeft Nationaal Coördinator Groningen (NCG) de mogelijkheid
om op basis van medische noodzaak of sociaal maatschappelijke redenen bewoners eerder
over te plaatsen naar een wisselwoning of toegang te bieden tot een rustwoning.

Vraag 8

Op welke wijze gaat u ingrijpen in het versterkingsproces, nu nogmaals blijkt dat
de aardbevingen doorgaan ondanks het winnen van minder gas uit het Groningenveld?

Antwoord 8

Voor een uitgebreide toelichting op versnelling van de versterking verwijzen wij u
naar onze brief van 23 januari jl. (Kamerstuk 33 529, nr. 718). De noodzaak tot versterking van woningen wordt bepaald door de kans op een zware
aardbeving, zwaarder dan tot nu toe in Groningen heeft plaatsgevonden. Die kans neemt
af als gevolg van de snel dalende gaswinning. Dit volgt uit de jaarlijkse risicoanalyse
van SodM ten aanzien van de gaswinning in Groningen. Daaruit blijk dat de kans op
een beving met een magnitude van 3,6 of hoger in 2020 afneemt van 12,5% naar 5%. Dit
neemt niet weg dat ook na volledige beëindiging van de winning lichtere aardbevingen
kunnen optreden. Het spreekt voor zich dat alle schade die dit aan gebouwen veroorzaakt
wordt vergoed of hersteld.

Vraag 9

Deelt u de mening dat iedere crisis een stevige aanpak van de overheid vraagt om gedupeerden
te helpen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 9

Wij delen deze mening. Juist om die reden is besloten om zowel de schadeafhandeling
als de versterking van woningen volledig in publieke handen uit te voeren, zonder
bemoeienis van NAM.

Vraag 10

Bent u bereid het bedrijf dat zo graag de toekomst van Groningen bepaalt, namelijk
Shell, om extra geld te vragen om ervoor te zorgen dat mensen versneld geholpen worden?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 10

Alle kosten van de versterking die nodig zijn voor de veiligheid, inclusief uitvoeringskosten
en versnellingsmaatregelen die allemaal in gang zijn gezet, komen voor rekening van
NAM en uiteindelijk ook haar aandeelhouders.