Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Özütok, Kröger en Buitenweg over geweld en seksuele intimidatie in de trein en op het spoor

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 7 april 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2019–2020, nr. 2249.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Politie deelt video van man die geslachtsdeel laat
zien in trein», «Ruim 200 meldingen seksuele intimidatie in ov» en «Seksuele intimidatie
in het OV: de «treinrukker» is overal»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u meer inzicht in het aantal incidenten van seksuele intimidatie in de trein
en op het perron?

Antwoord 2

Zoals ik in antwoord op de Kamervragen van de leden Kuiken en Van den Hul (beiden
PvdA)3 heb aangegeven, zijn er door de vervoerders in 2019 circa 200 incidenten geregistreerd
met betrekking tot seksuele intimidatie. Het gaat hierbij om seksuele intimidatie
in de breedste zin van het woord inclusief verbale intimidatie, schennispleging en
aanranding. Wanneer er melding wordt gemaakt van seksuele intimidatie in het vervoer,
zal de vervoerder het incident registreren en afhankelijk van de situatie, de politie
inschakelen of op een andere manier opvolging geven aan het incident. Omdat incidenten
niet altijd gemeld worden, of omdat de reiziger direct aangifte doet bij de politie,
is het beeld bij de vervoerders mogelijk niet compleet. De politie heeft op dit moment
geen aanvullende cijfers met betrekking tot seksuele intimidatie specifiek in de trein
en op het perron.

Vraag 3

Worden reizigers in de trein en op de stations voorgelicht over wat ze kunnen doen
indien zij worden lastiggevallen? Is er advies aan reizigers? Wat zijn de instructies
aan medewerkers om hier zo goed mogelijk mee om te gaan? Is er inzicht in welke situaties
(avonden of alleen in een coupé) relatief tot de grootste incidenten leiden?

Antwoord 3

Er is geen specifiek advies op het gebied van seksuele intimidatie. Vervoerders en
ProRail zetten zich wel actief in om ongewenst gedrag te voorkomen. Vervoerders werken
daarbij nauw samen met de politie. In zijn algemeenheid informeren vervoerders reizigers
in situaties die als onveilig worden beleefd. Zo kunnen reizigers die worden lastig
gevallen dat melden via de informatie- en alarmzuilen op stations, de conducteurs
en 112. NS richt zich daarnaast op verbeteringen

voor de reiziger, zoals nieuwe treinen met transparante zichtlijnen en camera’s. Daarnaast
heeft NS onlangs een proef gehouden met het kunnen melden van incidenten (niet zijnde
112-meldingen) in de trein via een SMS/Whatsapp alert. Aan medewerkers worden geen
specifieke instructies gegeven. Zij worden getraind om naar de situatie te handelen.
Bij vervoerders is bekend welke situaties tot de grootste incidenten leiden. Dat wordt
ook gedeeld met de politie. NS zet op risicolocaties en op late uren extra veiligheid-
en servicemedewerkers in.

Vraag 4

Is de NS bekend met de aanpak en het beleid van andere buitenlandse en internationale
vervoerders met betrekking tot seksuele intimidatie in de trein en op het station,
of is er op dit gebied sprake van samenwerking? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De NS werkt, onder andere op het gebied van veiligheid, nauw samen met buitenlandse
en internationale vervoerders. Er vindt ook uitwisseling van kennis tussen vervoerders
plaats. NS heeft hierin een voortrekkersrol, maar maakt ook gebruik van de «best practices»
van andere vervoerders. Daarnaast is NS lid van het verbond van Europese railvervoerders
en het samenwerkingsverband tussen railvervoerders en spoorwegpolitie met 32 leden
uit 25 landen. In dit verband worden ontwikkelingen met betrekking tot het voorkomen
van incidenten en handelingen bij incidenten – waaronder ook seksuele intimidatie
– gevolgd, geïmplementeerd en ontwikkeld.

Vraag 5

Gebruikt de NS de kennis en expertise van het landelijk coördinatie Centrum seksueel
geweld om het beleid rondom seksuele intimidatie in de trein en op de stations te
verbeteren? Werken zij samen met dit centrum om gedegen beleid rondom seksuele intimidatie
op te stellen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Er is geen specifieke samenwerking tussen NS en het Centrum Seksueel Geweld. Als vervoerder
heeft NS een belangrijke taak in het borgen van sociale veiligheid. NS werkt nauw
samen met andere specialistische organisaties. De kennis van deze organisaties wordt
verwerkt in trainingen van NS personeel (toezichthouders en Boa’s). Per situatie wordt
een handelingsperspectief geboden. Het thema seksuele intimidatie komt geregeld aan
de orde in deze trainingen. Het kennisniveau van de trainers en het eigen kennisinstituut
(NS Leercentrum) is op peil. Daarnaast draag NS er zorg voor dat de laatste inzichten
in de handelingsperspectieven voor het personeel verwerkt zijn. Voor de NS is hiermee
de kennis voldoende gewaarborgd.

Het Centrum Seksueel Geweld biedt laagdrempelig multidisciplinaire hulp aan slachtoffers
van seksueel geweld (aanranding en verkrachting. Ook bij de NS is het Centrum Seksueel
Geweld goed bekend. Via een landelijk telefoonnummer en de recent gemoderniseerde
website is hulp en kennis beschikbaar. Daarnaast is in november 2019 de overheidscampagne
watkanmijhelpen.nl gestart die meerjarig aandacht zal vragen voor mensen die kort
geleden seksueel geweld hebben meegemaakt. Ook is langs die weg breed bekend gemaakt
welke organisaties slachtoffers welke hulp kunnen bieden.