Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over het groeiende tekort aan opvangplekken in de asielopvang

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 3 april
2020) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1437

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Asielopvang staat steeds meer onder druk«?1

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van het bericht en ik herken op de meeste punten het geschetste
dilemma binnen de asielopvang in Nederland, zoals het verkrijgen van locaties en het
aanpakken van overlast door asielzoekers.

Vraag 2

Klopt het dat «duizenden extra bedden» nodig zijn, maar dat veel gemeenten twijfelen
om extra opvangplekken aan te bieden?

Antwoord 2

Ja, er zijn extra bedden nodig, waarbij het proces om te komen tot integrale afweging
in elke regio en bij elke gemeente enige tijd in beslag neemt. De urgentie is hoog.
In dat kader heb ik de LRT meermaals gesproken over de actuele stand van zaken. Het
COA bereidt zich inmiddels voor op het inzetten van extra buffercapaciteit. Daarover
heb ik uw Kamer geïnformeerd.

Vraag 3

Wordt de twijfel veroorzaakt door overlastgevende asielzoekers? Wat onderneemt u hiertegen?

Antwoord 3

De twijfel van de gemeenten kent meerdere oorzaken. Eén van de oorzaken is het gedrag
van een groep overlastgevende en criminele asielzoekers. Deze groep tast het draagvlak
voor (extra) opvangplekken ernstig aan. Ik heb uw Kamer op 18 december jl. per brief
geïnformeerd over de maatregelen die ik tref om deze groep aan te pakken2. Het COA is voortdurend in gesprek met gemeenten om locaties te verwerven. Regionale
dilemma’s en lokale afwegingen maken de beslissing om locaties beschikbaar te stellen
aan het COA lastig of tijdrovend. Overigens is het vinden van geschikte locaties op
de huidige vastgoedmarkt ook niet eenvoudig.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de overlast tot een minimum beperkt moet worden indien u het
draagvlak voor opvang wilt behouden?

Antwoord 4

Ja, waarbij ik overigens opmerk dat uit recent verschenen onderzoek blijkt dat opvang
van asielzoekers niet tot grote problemen leidt.3 Buurtbewoners zijn doorgaans positief over een azc. Dat neemt niet weg dat het behoud
van voldoende draagvlak mijn continue aandacht heeft.

Vraag 5

Hoe staat het met de aparte opvang voor overlastgevers in de zogenaamde Handhaving
en Toezicht Locatie in Hoogeveen? Waarom biedt dit geen oplossing voor het probleem?4

Antwoord 5

Vanaf 1 februari is de HTL van kracht. Plaatsing in de HTL biedt de lokale COA-locatie
de mogelijkheid om een bewoner die ernstige overlast veroorzaakt over te kunnen plaatsen
naar een strenger en sober regime. Overigens is hiermee het probleem van het actuele
tekort aan opvangplaatsen niet opgelost.

Vraag 6

Klopt het dat vijfduizend extra bedden nodig zijn vanwege achterstanden bij de Immigratie
en Naturalisatie Dienst (IND)?

Antwoord 6

De noodzaak tot het werven van minimaal circa 5.000 bedden heeft meer oorzaken dan
alleen de doorlooptijd van asielbeslissingen bij de IND, maar het is juist dat als
de achterstanden niet waren ontstaan de noodzaak tot extra bedden minder urgent zou
zijn.

Vraag 7

Hoeveel opvangplekken zijn de komende vijf jaar nodig en hoeveel plekken zijn reeds
beschikbaar? Hoe groot is het tekort op dit moment en wat zijn de prognoses voor de
komende vijf jaar?

Antwoord 7

Conform de laatst vastgestelde prognose wordt in 2020 een bezetting van gemiddeld
31.209 personen verwacht. Op dit moment is de verwachting dat de bezetting in 2020
toeneemt en in 2021 zal gaan afnemen. Wanneer de verwachte instroom en doorstroom
realiteit worden, dienen er in 2020 circa 5.000 nieuwe opvangplekken te worden gerealiseerd.
Ook dienen er in 2020 afspraken te worden gemaakt over verlenging van huidige opvanglocaties
en is het van belang dat de huidige statushouders worden geplaatst in gemeenten.

Vraag 8

Klopt het dat tot aan 2021 het contract van 14 opvangcentra afloopt? Welke gemeenten
willen hun contract niet verlengen en waarom niet?

Antwoord 8

Van onderstaande locaties loopt in 2020 en 2021 de bestuursovereenkomst met de gemeenten
af. Daarnaast lopen er enkele huurcontracten af. Met de gemeenten waarvan de bestuursovereenkomst
afloopt zijn of worden gesprekken gevoerd om deze te verlengen. Het is nu niet aan
te geven welke wel en welke niet verlengd zullen worden, evenals welke redenen daaraan
ten grondslag liggen voor de betreffende gemeentes.

Provincie

Locatie

Capaciteit

Drenthe

Assen – Schepersmaat

1.033

Hoogeveen – Kinholtsweg

840

Friesland

Sneek Jancko Douwamastraat

600

Balk – Landlust

528

Gelderland

Harderwijk – Mecklenburglaan

864

Arnhem – Elderhofseweg

367

Groningen

Delfzijl – Zeevaartschool

400

Limburg

Echt – Pepinusbrug (azc)

390

Weert Kazernelaan

1.064

Noord-Holland

Den Helder Nieuweweg

405

Overijssel

Hardenberg – Jachthuisweg

750

Hengelo Havezatenlaan

243

Utrecht

Zeeland

Middelburg Laurens Stommesweg

340

Zuid-Holland

Rotterdam – Edo Bergsmaweg

630

Rijswijk Lage Kleiweg

525

Vraag 9

Wat heeft u te bieden aan gemeenten die weigeren hun contract te verlengen c.q. de
opvang voort te zetten?

Antwoord 9

Er is geen sprake van een werkwijze waarbij het Rijk een concreet aanbod aan gemeenten
kan doen. Met het COA is afgesproken dat als er een dergelijke situatie zich voor
doet COA hierover contact zoekt met de Staatssecretaris van Justitie om vervolgens
per casus te bezien welk pad bewandeld kan worden.

Vraag 10

Hoe staat het met de gesprekken met veilige landen zoals Marokko, Algerije en Tunesië
over terugkeer van veiligelanders? Kunt u een update aan de Kamer sturen?

Antwoord 10

Ik ben van mening dat de terugkeercijfers omhoog moeten voor deze drie, maar ook andere
landen. Daarover zijn diverse contacten met die landen van herkomst. Met de landen
Tunesië en Algerije zijn de contacten erop gericht om de processen te verbeteren om
sneller duidelijkheid te hebben. Dat gaat er dan om de processen te versnellen, maar
ook om te zorgen dat de aangeboden informatie goed aansluit op steeds moderner wordende
identificatiesystemen in de landen van herkomst.

Terugkeersamenwerking met Marokko is vaker onderwerp van gesprek geweest. Samen met
mijn collega’s in het kabinet, blijft de inzet onverminderd om de samenwerking op
terugkeer met Marokko verder te verbeteren als onderdeel van de bredere relatie. Ook
in Europees verband zal ik mij hiervoor inspannen. Zoals eerder met u gewisseld, heeft
dit mijn aandacht en wil ik er naartoe zodra het kan.

Vraag 11

Deelt u de mening dat «bij deze regering een totaal gebrek aan visie en regie heerst
als het gaat om migratie»? Zo nee, hoe verklaart u het enorme tekort aan opvangplekken
dan?

Antwoord 11

Nee, ik deel deze mening niet. Het tekort aan opvangplekken wordt veroorzaakt door
een licht hogere instroom, het verwerken van voorraden en een woningmarkt die de uitstroom
beïnvloedt. Meer in het algemeen geldt dat migratie een dynamisch en complex vraagstuk
is. Door middel van de integrale migratieagenda, waarvan recentelijk een voortgangsoverzicht
met uw Kamer is gedeeld, probeert de regering hierop in te spelen.