Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Karabulut en Van Ojik over het staatsbezoek aan Indonesië

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister-President
(ontvangen 2 april 2020).

Vraag 1

Kunt u een overzicht geven van het programma tijdens het staatsbezoek deze week aan
Indonesië, ook van het nogal omvangrijke economische programma? Klopt het dat het
aanbieden van excuses aan de bevolking van Indonesië voor het gewelddadige koloniale
verleden niet op het programma staat?

Antwoord 1

Het programma van het staatsbezoek aan Indonesië werd op 7 februari jl. gepubliceerd
op de website van het Koninklijk Huis.1 Zoals de Rijksvoorlichtingsdienst op 10 maart aankondigde, is het programma van het
staatsbezoek aangepast vanwege het bootongeluk dat op maandag 9 maart plaatsvond op
de rivier in het Sebangau National Park op het eiland Kalimantan.2 Het bezoek aan Kalimantan dat op donderdag 12 maart gepland stond, kwam uit respect
voor de nabestaanden te vervallen. Het programma zoals dat op vrijdag 13 maart stond
gepland op Sumatra werd zo veel mogelijk op donderdag 12 maart gevolgd.

Het programma van de handelsmissie is als bijlage bij deze antwoorden gevoegd.3

Tijdens de persverklaring op 10 maart heeft Z.M. de Koning, in navolging van eerdere
uitspraken door Nederlandse bewindspersonen en ambassadeurs, spijt en excuses uitgesproken
over geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in de jaren na de proclamatie.

Vraag 2

Kunt u een overzicht geven van alle excuses, spijtbetuigingen etcetera die de afgelopen
jaren zijn aangeboden vanwege (een aspect van) het koloniale verleden in Indonesië?

Antwoord 2

In augustus 2005 sprak toenmalig Minister van Buitenlandse Zaken Bot zijn diepe spijt
uit voor de pijnlijke en gewelddadige scheiding der wegen van Indonesië en Nederland.
Bot stelde daarbij dat deze scheiding langer had geduurd en met meer militair geweld
gepaard is gegaan dan nodig was geweest.

In december 2011 bood toenmalig Nederlands ambassadeur in Jakarta, de heer De Zwaan,
namens de Nederlandse regering excuses aan voor de tragedie die op 9 december 1947
in Rawagede had plaatsgevonden. In september 2013 sprak De Zwaan over de standrechtelijke
executies zoals begaan door Nederlandse militairen in het toenmalige Zuid-Celebes
en Rawagede. Namens de Nederlandse regering bood hij zijn excuses aan voor deze excessen.
Tevens kondigde hij een schadevergoeding aan voor weduwen wier mannen daar waren omgekomen
tijdens standrechtelijke executies door Nederlandse militairen.

In 2016 sprak toenmalig Minister van Buitenlandse Zaken Koenders in Rawagede met nabestaanden
van slachtoffers. Ook hij bood daarbij excuses aan.

Vraag 3, 4

Waarom zijn nooit brede excuses aangeboden voor het gewelddadige koloniale verleden,
terwijl reeds lang is erkend dat Nederland aan de verkeerde kant van de geschiedenis
stond?

Als u nu geen excuses aan wilt bieden, ziet u dan mogelijkheden dat in de nabije toekomst
wel te doen, bijvoorbeeld op 17 augustus als Indonesië 75 jaar onafhankelijkheid viert,
of als het nu lopende historische onderzoek naar het koloniale verleden is afgerond?
Zo nee, waarom niet en wanneer dan wel?

Antwoord 3, 4

Op 10 maart 2020 heeft de Koning tijdens het staatsbezoek aan Indonesië, in navolging
van eerdere uitspraken door Nederlandse bewindspersonen en ambassadeurs, spijt en
excuses uitgesproken over geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in de jaren na
de proclamatie.