Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van der Lee en Kröger over het bericht ‘Vraag naar elektrische bouwmachines groeit, aanbod blijft nog achter’

Antwoord van Minister van Veldhoven-van der Meer (Mileu en Wonen), mede namens de
Ministers van Infrastructuur en Waterstaat en van Economische Zaken en Klimaat (ontvangen
10 februari 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1146.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Vraag naar elektrische bouwmachines groeit, aanbod
blijft nog achter»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat elektrische bouwmachines zowel bijdragen aan het oplossen van
de problemen rondom de stikstofuitstoot en de broeikasgasuitstoot? Deelt u de mening
dat de elektrificatie van bouwmachines in stedelijk gebied bijdraagt aan een verbeterde
luchtkwaliteit en gezondheid in dit gebied? Deelt u de mening dat de elektrificatie
van bouwmachines rondom natuurgebieden bijdraagt aan een lagere stikstofdepositie?

Antwoord 2

Elektrische bouwmachines stoten geen emissies uit en kunnen daarmee bijdragen aan
het oplossen van de problemen rondom de stikstofuitstoot en de broeikasgasuitstoot.

De elektrificatie van bouwmachines in stedelijk gebied draagt bij aan een verbeterde
luchtkwaliteit en gezondheid in onze steden. In het recent gesloten Schone Lucht Akkoord
(Kamerstuk 30 175, nr. 343) hebben overheden de afspraak gemaakt zo snel mogelijk de inzet van (oudere) diesel
mobiele werktuigen te beëindigen en schone alternatieven te stimuleren. Ambitie daarbij
is om zo snel mogelijk de inzet van mobiele werktuigen zonder roetfilter en hoge stikstofdioxide
emissie te beëindigen en het ingroeipad naar 0-emissie mobiele werktuigen naar 2030
te versnellen. De rijksoverheid onderzoekt daarvoor in samenwerking met partijen hoe
een ingroeipad («routekaart») voor schoon en 0-emissie bouwmaterieel eruit kan zien
en publiceert de resultaten in 2020.

Tevens is in het Klimaatakkoord en het Schone Lucht Akkoord afgesproken dat overheden
uiterlijk in 2020 afspraken maken over concrete eisen en gunningscriteria in de aanbestedingen
en worden nadere afspraken gemaakt over de periodieke aanscherping van de eisen en
gunningscriteria in de periode naar 2030. Deze afspraken helpen niet alleen voor schone
en gezonde lucht, maar ook bij het terugdringen van de uitstoot van stikstof en koolstofdioxide
ten behoeve van natuur- en klimaatdoelen.

Rondom natuurgebieden kan de elektrificatie bijdragen aan een lagere stikstofdepositie
en biedt dit voor sommige projecten de mogelijkheid om door te gaan met bouwen. Een
voorbeeld hiervan is de aannemer die werkt aan de bouw van een dierenziekenhuis aan
de rand van de Veluwe. Doordat met elektrisch materieel wordt gewerkt kon de bouw
doorgaan zonder uitstoot door de bouwmachines.

Vraag 3

Klopt het dat er op de Nederlandse markt een groeiende vraag is voor duurzaamheid
bij het aanbesteden van bouwprojecten, maar dat het aanbod hierbij achterblijft? Kunt
u uiteenzetten hoe e-bouwmachines in aanbestedingsprocedures mee worden gewogen? Deelt
u de mening dat er te weinig duurzame machines worden gebouwd en dat dit er op korte
termijn meer moeten worden?

Antwoord 3

Steeds meer bouwbedrijven en overheden zijn op zoek naar duurzame machines om toe
te passen in bouwprojecten. Een groeiend aantal toeleveranciers speelt op deze ontwikkeling
in door de gevraagde machines te ontwikkelen en aan te bieden. Afspraken tussen de
sector en de overheid, maar ook de wijze waarop Rijkswaterstaat en andere opdrachtgevers
hun opdrachten aanbesteden hebben hieraan bijgedragen. Zo maken steeds meer inkopende
overheden gebruik van de CO2-prestatieladder2. Natuur en Milieu heeft in opdracht van het Ministerie van IenW en in samenwerking
met BMWT het overzicht «Elektrische mobiele werktuigen in beeld» opgesteld. Hieruit
blijkt dat er nu reeds een flink aantal laadschoppen, graafmachines en overslagmachines
elektrisch geleverd kan worden.

Ik zie dat er mogelijkheden zijn voor de inzet van duurzame machines. Een toename
van de vraag naar duurzame machines levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling
en beschikbaarheid daarvan.

De aanbestedingssystematiek van de overheid bevordert de inzet van duurzame technieken
via de contracteisen en stimuleert daarnaast de kennis en creativiteit van de markt
door te gunnen op prijs en kwaliteit. Overheden schrijven in de regel geen (elektrische)
bouwmachines voor, maar stellen eisen aan of geven gunningsvoordeel op basis van de
CO2-uitstoot van het bouwproject of de circulariteit van (bouw)producten.

Vraag 4

Deelt u de mening dat hoewel er meer aanbod is in het kleinere compacte segment, ook
hier meer elektrische machines verkocht moeten worden? Hoe lang verwacht u dat het
gaat duren voordat alle bouwmachines elektrisch opereren?

Antwoord 4

In het segment kleinere bouwmachines, waar de beschikbaarheid van elektrisch materieel
groter is, levert elektrificatie een bijdrage aan de reductie van uitstoot van schadelijke
stoffen. Daarom wordt de verkoop van elektrisch materieel in dit segment gestimuleerd.
Ondernemers die investeren in hybride of elektrisch aangedreven bouwmachines, komen
in aanmerking voor fiscale voordelen via de milieu-investeringsaftrek (MIA) en de
Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil).

Het Rijk brengt samen met bouwbedrijven, fabrikanten en leveranciers van bouwmaterieel
de benodigde ontwikkelingen in kaart om het tempo op te voeren waarin nul-emissie
materieel (elektrisch of waterstof) wordt geïntroduceerd in de bouwsector (zowel woningbouw
als GWW). Dit zal resulteren in een routekaart met als ambitie het in groeipad naar
0-emissie mobiele werktuigen naar 2030 te versnellen.

Vraag 5

Bent u bereid om de beschikbaarheid van elektrische werktuigen en dan met name de
beschikbaarheid van grote werktuigen te stimuleren? Kunt u hierover in gesprek gaan
met fabrikanten van bouwmachines?

Antwoord 5

De aanschaf van (grote) elektrische bouwmachines wordt onder andere gestimuleerd middels
afspraken in het recent gesloten Schone Luchtakkoord en het Klimaatakkoord. Daarnaast
ben ik in gesprek met onder andere de brancheorganisaties Bouwend NL, BMWT en Cumela
en aannemers om de beschikbaarheid van elektrische werktuigen te vergroten.

Vraag 6

Ziet u mogelijkheden om bijvoorbeeld aantrekkelijke leningen mogelijk te maken voor
bouwbedrijven voor de aanschaf van bouwmachines zonder emissies, aangezien veel bedrijven
de aanschaf van machines uitstellen vanwege de stikstofcrisis?

Antwoord 6

Wanneer bouwbedrijven investeren in nul-emissie of hybride mobiele machines kunnen
ze in aanmerking komen voor fiscale voordelen via de MIA\Vamil. De ontwikkeling van
nul-emissie en hybride mobiele machines wordt daarnaast door het Kabinet gestimuleerd
via de Demonstratieregeling Klimaattechnologieën en -innovaties in transport (DKTI).