Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Sjoerdsma en Diertens over de betrokkenheid van Aruba Airlines bij het uitzetten van Cubaanse mensenrechtenverdedigers, journalisten en andere activisten

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 3 februari 2020).

Vraag 1 en 2

Bent u bekend met de Nieuwsuur-uitzending van 7 januari 2020, waarin wordt onthuld
dat de Arubaanse luchtvaartmaatschappij Aruba Airlines betrokken is (geweest) bij
de gedwongen deportatie van ten minste drie Cubanen door de Cubaanse overheid zonder
wettelijke grond?1

Kunt u deze onthullingen bevestigen dan wel ontkennen?

Antwoord 1 en 2

Ik ben bekend met de Nieuwsuur-uitzending van 7 januari 2020, maar ik kan de bewering
dat Aruba Airlines betrokken zou zijn (geweest) bij de uitzetting van Cubanen door
de Cubaanse overheid niet eigenstandig bevestigen dan wel ontkennen.

Vraag 3 en 9

Bent u bereid deze aantijgingen te (laten) onderzoeken?

Wat kan en zal het Koninkrijk doen voor de uitgezette Cubanen, gezien de persoonlijke
situatie van deze personen en hun gezinnen? Welke mogelijkheden ziet u om deze Cubaanse
mensenrechtenverdedigers, kritische journalisten en andere activisten te ondersteunen
en/of te voorzien in compensatie?

Antwoord 3 en 9

Luchtvaart is op grond van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden een landsaangelegenheid
en geen aangelegenheid van het Koninkrijk. Aruba is een autonoom land binnen het Koninkrijk
en daarmee zelf verantwoordelijk voor luchtvaart. De regering van Aruba heeft met
Aruba Airlines gesproken over de aantijgingen. Aruba Airlines heeft in een formele
reactie laten weten de betrokkenen vervoerd te hebben, maar ontkent dat er (bewust)
is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting van de betrokkenen.

De ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Havana heeft de kwestie onder de
aandacht gebracht bij de Cubaanse regering. Ook heeft het Ministerie van Buitenlandse
Zaken naar aanleiding van de Nieuwsuur-uitzending de Cubaanse ambassadeur in Den Haag
om opheldering gevraagd. De Cubaanse autoriteiten ontkennen de beschuldigingen en
geven aan dat deze personen vrijwillig uit het land zijn vertrokken. De betrokkenen
zijn volgens de Cubaanse regering vrij om terug te keren naar Cuba.

Vraag 4

Bent u het eens dat Aruba Airlines hiermee de UN Guiding Principles on Business and
Human Rights schendt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs) bieden richtlijnen voor
de manier waarop bedrijven invulling zouden moeten geven aan hun verantwoordelijkheid
om mensenrechten te respecteren. Na het bekend worden van de aantijgingen tegen Aruba
Airlines heeft de regering van Aruba de luchtvaartmaatschappij nog eens gewezen op
het belang van mensenrechten en de naleving daarvan.

Mede naar aanleiding van de gesprekken tussen de regering van Aruba en Aruba Airlines
heeft de luchtvaartmaatschappij maatregelen genomen om de controles tijdens de boarding
procedures verder aan te scherpen.

Vraag 5

Vindt uitzetting van dergelijke Cubaanse activisten door Aruba Airlines nog steeds
plaats? Zo ja, bent u bereid er bij de Arubaanse overheid op aan te dringen dat dit
zo spoedig mogelijk wordt stopgezet?

Antwoord 5

De beschuldiging dat Aruba Airlines zou hebben meegewerkt aan het uitzetten van Cubaanse
activisten kan niet eigenstandig worden bevestigd.

Vraag 6

Wist Aruba Airlines dat zij op deze manier meewerkten aan de gedwongen deportatie
van deze Cubanen? Zo nee, acht u dat geloofwaardig? Zo ja, hoe duidt u dit?

Antwoord 6

Aruba Airlines heeft in een formele reactie laten weten de betrokkenen vervoerd te
hebben, maar ontkent dat er (bewust) is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting
van de betrokkenen.

Vraag 7

Klopt het dat het Koninkrijk der Nederlanden een brief van vier VN-vertegenwoordigers
over deze zaak heeft ontvangen? Zo ja, kan de Tweede Kamer een afschrift ontvangen
van uw reactie aan betreffende VN-vertegenwoordigers?

Antwoord 7

Dat klopt. De reactie is hierbij aangehecht.

Vraag 8

Klopt de bewering dat Aruba Airlines (bijna) geheel in Venezolaanse handen is of is
geweest? Zo ja, hoe duidt u dit en klopt het dat dit niet toegestaan is op basis van
Ministerial Decree DL/121257-A en DL/1131-2012 van september 2012?

Antwoord 8

Aruba Airlines betreft een volgens de Arubaanse wetten opgericht Naamloze Vennootschap
en valt daarmee onder Arubaanse jurisdictie. Bovengenoemde landsbesluiten DL/121257-A
en DL/1131-2012 specificeren dat minstens 70% van de aandelen en daadwerkelijke zeggenschap
in handen moeten zijn van permanent ingezetenen van Aruba of een Arubaans rechtspersoon.
Er wordt volgens de regering van Aruba aan alle van toepassing zijnde eisen voldaan
voor wat betreft eigenaarschap en registratie.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Van Raak (SP),
ingezonden 8 januari 2020 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1611).