Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over het bericht dat experts en slachtoffers zorgen hebben over het stoppen van Sektesignaal

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 27 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1387.

Vraag 1, 2

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat experts en voormalige sekteleden zich zorgen
maken over het sluiten van Sektesignaal? Begrijpt u deze zorgen en kunt u hier inhoudelijk
op reageren?1

Kunt u precies uiteenzetten hoe de functie van Sektesignaal na 31 december 2019 gewaarborgd
blijft? Hoe zorgt u ervoor dat de overheid mensen een helpende hand kan bieden die
in handen van een sekte zijn gevallen?

Antwoord 1, 2

Ja, ik heb kennisgenomen van dit bericht. De in het artikel geuite zorgen komen niet
overeen met de conclusie van het WODC-onderzoek uit 20132, dat luidde dat het Nederlands instrumentarium van strafrecht en zorg – zeker na
de verhoging van de strafmaat die sinds 1 juli 2013 van kracht is – voldoende mogelijkheden
biedt om ten opzichte van de gemelde misstanden passend op te treden en ondersteuning
te bieden.

Zoals uiteen is gezet in de Kamerbrief van mijn ambtsvoorganger van 9 oktober 20133, is niettemin destijds besloten tot de instelling van het informatie- en adviescentrum
Sektesignaal, om de werking van het instrumentarium van strafrecht en zorg te vergroten
en de ontwikkelingen te volgen.

Uit het aantal dossiers dat Sektesignaal sinds zijn oprichting heeft behandeld, blijkt
dat de in ons land gevonden misstanden op macroniveau relatief bescheiden in omvang
zijn en dat de geconstateerde problematiek geen gevaar voor de rechtsorde of de volksgezondheid
oplevert: Uit het laatste jaarrapport uit 2018 komt naar voren dat Sektesignaal in
2018 209 keer is gebeld. Sektesignaal heeft over de inhoud van deze meldingen daar
waar mogelijk overleg gevoerd met opsporingsdiensten. In 81 gevallen bleek dat de
misstand of het strafbare feit opvolgingsmogelijkheden had, waarna Sektesignaal de
melder in contact heeft gebracht met de betreffende instantie om melding te maken
of aangifte te doen van misstanden en/of strafbare feiten. Reeds hieruit blijkt dat
het huidige instrumentarium van politie, handhavers en toezichthouders volstaat om
misstanden binnen sektes effectief aan te pakken, vooral nu de samenwerking tussen
deze partijen enorm is verbeterd sinds de oprichting van de Regionale Informatie en
Expertise Centra (RIECs).

Bovenstaand beeld herbevestigt de conclusies van het onderzoek uit 2013 en is – mede
gezien het feit dat het algehele financiële kader van het Ministerie van Justitie
en Veiligheid mij dwingt om keuzes te maken – een reden geweest om de subsidie aan
Sektesignaal te beëindigen. Misstanden binnen sekten komen in Nederland beperkt voor.
Vanuit het perspectief van rechtshandhaving en opsporing bestaat daarom geen aanleiding
om de ontwikkelingen van sektes in Nederland op de voet te volgen.

Vraag 3

Hoe gaat gecommuniceerd worden waar mensen met hun vragen en verhalen naartoe kunnen?
Blijft het mogelijk voor mensen om hun verhaal te doen bij iemand die een luisterend
oor biedt of wordt alle communicatie digitaal?

Antwoord 3

Slachtoffers kunnen zich direct melden bij de politie of bij andere instanties als
de Belastingdienst, de Inspectie van het Onderwijs of de Inspectie SZW. Ook kunnen
zij psychologische hulp en ondersteuning inroepen. De wijze waarop een melding in
behandeling wordt genomen verschilt per instelling.

Vraag 4

Hoe gaat u er zorg voor dragen dat na sluiting van Sektesignaal het delen van informatie
geen probleem meer zal zijn voor mensen om de juiste hulp en adviezen te krijgen,
gezien het feit dat één van de pijnpunten bij Sektesignaal was dat informatie niet
altijd gedeeld kon worden tussen de juiste instanties en mensen dus niet de hulp kregen
die nodig was?

Antwoord 4

Het delen van deze informatie tussen de instanties en mensen kan na de sluiting van
Sektesignaal als volgt plaatsvinden. Politie, handhavers en toezichthouders ontmoeten
elkaar onder meer binnen de tien Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC’s).
Ze verbinden informatie, expertise en krachten van de verschillende overheidsinstanties.
Daarnaast stimuleren en ondersteunen de RIEC's en het Landelijk Informatie en Expertise
Centrum (LIEC) de publiek-private samenwerking.