Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Krol en Van Helvert over de kranslegging op het oorlogskerkhof te Margaten

Antwoord van Minister Bijleveld-Schouten (Defensie), mede namens de Minister van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (ontvangen 24 januari 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2019–2020, nr. 1303.

Vraag 1

Kent u het bericht van 1Limburg van 1 december jl., waarin wordt vermeld dat de kransen
die op oorlogsgraven in Margaten worden gelegd, gemaakt van de balsemzilverspar uit
Amerika, slechts 72 uur op de graven mogen liggen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de kransen van de balsemzilverspar een speciale betekenis hebben voor
de herdenking van de gevallen soldaten?

Antwoord 2

Een kranslegging is over het algemeen een plechtige gebeurtenis en heeft daarmee een
belangrijke symbolische betekenis voor nabestaanden maar is ook belangrijk voor de
Nederlandse samenleving. De mooie traditie van de krans van balsemzilverspar kende
ik persoonlijk niet maar wordt in Amerika wel al jaren toegepast omdat het voor nabestaanden
belangrijk is.

Vraag 3

Klopt het dat de kransen, die door families van soldaten in Amerika worden gemaakt
en speciaal door Delta Cargo zijn overgevlogen, na 72 uur weggehaald moeten worden?
Zo ja, klopt het dat dit te maken zou hebben met EU-importregels in verband met schadelijke
organismen die mogelijk op het hout van de kransen zouden kunnen zitten? Zo nee, waarom
moeten de kransen dan na 72 uur weggehaald worden?

Antwoord 3

Ja dit klopt. Bij de import van planten en plantaardig materiaal gelden Europese en
nationale regels2. Deze regels dienen ter bescherming van onder andere landbouwgewassen, biodiversiteit
en ecosystemen in de Europese Unie. Het importeren van levende plantdelen van balsemzilverspar
is in beginsel verboden. Op de balsemzilverspar uit de Verenigde Staten kunnen verschillende
soorten schadelijke organismen voorkomen (waaronder diverse rupsen/vlindersoorten
en schimmels) die ernstige schade kunnen toebrengen aan Europese bomen uit de dennenfamilie
en andere houtige planten. Eitjes van diverse insectensoorten kunnen achterblijven
en later uitkomen hetgeen grote schade kan veroorzaken aan bossen in Nederland en
de EU.

Bij inspecties van de kransen is een dode larve van een insect aangetroffen. Deze
larve wordt nader onderzocht in een laboratorium om te bepalen welke soort het betreft.
Voorzichtigheid is daarom gepast. Omdat de kransen niet binnen maar buiten worden
geplaatst is het risico op verspreiding van schadelijke organismen groter. Het is
dan ook niet zonder reden dat de organisatie die bij de import is betrokken in de
aanvraag een periode van 72 uur heeft opgenomen. De periode is bewust kort gehouden
om het risico op verspreiding te minimaliseren. Nederland heeft deze aanvraag bij
uitzondering toegekend.

Vraag 4

Klopt het dat bij de oorlogsgraven in Normandië (Frankrijk) deze kransen wel mogen
blijven liggen, terwijl ze aldaar te maken hebben met dezelfde EU-importregels?

Antwoord 4

De vergunning die door de Franse autoriteiten bij uitzondering is verstrekt gaat er
ook vanuit dat de kransen binnen drie dagen worden verwijderd en vernietigd. Dit is
ook conform de aanvraag van de organisatie uit de Verenigde Staten.

Vraag 5

Bent u het met de indieners eens dat deze periode wel heel kort is en geen eer doet
aan de inzet van de gevallen soldaten die voor onze bevrijding hun leven gaven, en
bij de nabestaanden tot onbegrip leidt?

Antwoord 5

Zoals hiervoor aangegeven is de periode mede vastgesteld op basis van de aanvraag
door de organisatie uit de Verenigde Staten en passend gezien de fytosanitaire risico’s.

Vraag 6

Begrijpt u dat het hier gaat om een traditie die in Amerika al jaren bestaat voor
de daar aanwezige 2,2 miljoen oorlogsgraven, dat het de bedoeling was deze traditie
in Nederland ook op te starten, en dat dit initiatief nu in de kiem wordt gesmoord?

Antwoord 6

Ik realiseer me dat een dergelijke traditie bijzonder is. De wetgeving met betrekking
tot de bescherming van de plantgezondheid is er echter niet zonder reden. Per 14 december
2019 is het Europese fytosanitaire stelsel verder aangescherpt. Dit is nodig om de
Europese landbouw en biodiversiteit te beschermen. Zoals hierboven gemeld, is de betreffende
vergunning bij uitzondering toegekend en is er tijdens inspecties aanwezigheid van
insecten vastgesteld. Bij een eventuele nieuwe aanvraag volgend jaar zal een nieuwe
risico analyse moeten worden gemaakt. Het is dus niet zeker of een dergelijke ontheffing
volgend jaar opnieuw kan worden verleend. De betreffende organisatie is daarom reeds
geadviseerd gebruik te maken van plantmateriaal van Europese bodem.

Vraag 7

Welke mogelijkheden ziet u om ervoor te zorgen dat in de toekomst de kransen tot 2 januari
van het jaar daarop mogen blijven liggen, bijvoorbeeld door het maken van afspraken
met de producent, de vervoerder, de importeur, de douane, de gemeente, hoveniers,
enzovoort?

Antwoord 7

Gezien de strikte regelgeving en de risico’s dient Nederland behoedzaam om te gaan
met het toepassen van uitzonderingen. Desgewenst ga ik graag in gesprek met de initiatiefnemers
hoe we op alternatieve wijze aan de wensen rond Amerikaanse kransleggingstradities
tegemoet kunnen komen.