Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over supermarkt Picnic weigert werknemers volgens de cao te betalen
Vragen van het lid Gijs vanDijk (PvdA) aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over supermarkt Picnic weigert werknemers volgens de cao te betalen (ingezonden 10 december 2019).
Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 22 januari
2020).
Vraag 1
Bent u bekend met het artikel «Picnic hoeft zich niet te houden aan supermarkt-cao»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Deelt u de mening dat het in beginsel goed is voor werknemers, maar ook voor stabiele
arbeidsverhoudingen in Nederland, dat werknemers onder een cao vallen? Vindt u het
daarom ook spijtig dat de rechter een voor werknemers negatieve uitspraak heeft gedaan?
Antwoord 2
Uit de rapportage cao-afspraken over 2018 blijkt dat ons land in dat jaar 651 reguliere
cao’s kende, waaronder 176 bedrijfstak-cao’s. In totaal vielen in dat jaar 5.133.700
werknemers onder een cao, waarvan 824.700 middels avv.2 Ik verwacht dat het beeld over het jaar 2019 hiervan niet veel zal afwijken. Het
gegeven dat het merendeel van de werknemers in ons land onder een cao valt vind ik
een mooi resultaat van het stelsel van collectieve arbeidsvoorwaardenvorming zoals wij dat in ons land hebben vormgegeven. Ik deel de mening dat
het in beginsel goed is voor werknemers als zij onder een cao vallen en dat dit bijdraagt
aan de stabiele arbeidsverhoudingen in Nederland.
De onderhavige uitspraak betreft een uitspraak in eerste aanleg. De mogelijkheid van
hoger beroep staat nog open. Het is overigens verder niet aan mij, of aan het kabinet,
om een oordeel uit te spreken over een uitspraak van een rechter.
Vraag 3
Bent u niet bevreesd dat er, vanwege het feit dat een bedrijf niet onder een cao valt
en de rest van de branche wel, een race naar de bodem wat betreft de arbeidsvoorwaarden
voor werknemers ontstaat in de supermarktbranche? Hoe staat het met de eerder door
u gedane toezegging3 als mediator op te treden in het cao-conflict tussen de vakbeweging en Picnic?
Antwoord 3
Nee, die vrees deel ik niet.
De toezegging waar het Kamerlid Van Dijk op doelt betreft mijn antwoord dat ik afgelopen
voorjaar heb gegeven op schriftelijke vragen van het Kamerlid Wiersma. Ik heb toen
geantwoord dat het niet mijn rol is als Minister om mediator te zijn bij conflicten
tussen dit soort partijen. Ik heb ook geantwoord dat als alle partijen gezamenlijk
bij mij als Minister een verzoek indienen voor een gesprek, ik uiteraard altijd bereid
ben aan zo’n verzoek gehoor te geven. Daaropvolgend is op mijn initiatief op ambtelijk
niveau een verkennend gesprek gevoerd met Picnic en een verkennend gesprek met partijen
bij de cao’s voor de supermarktbranche. In die gesprekken kwam naar voren dat er bij
partijen op dat moment geen wederzijdse behoefte was aan een gezamenlijk gesprek.
Vraag 4
Los van het juridische oordeel over Picnic, wat vindt u in zijn algemeenheid ervan
dat bedrijven, puur en alleen, om de loonkosten te drukken zichzelf opknippen in verschillende
bv’s om een cao te ontduiken?
Antwoord 4
Ik vind het geen goede zaak als bedrijven puur en alleen om de loonkosten te drukken
zichzelf opknippen om de verplichte toepassing van een cao te ontwijken. Ik vind het
sowieso geen goede zaak als bedrijven gebruik maken van allerlei juridische constructies
om onder verplichtingen op het gebied van het arbeidsrecht uit te komen.
Vraag 5
Deelt u de mening dat door het opknippen in verschillende bv’s van een bedrijf er
sprake kan zijn van ontduiking van een bedrijfstak-cao? Zo ja, bent u bereid te onderzoeken
hoe kan worden voorkomen dat werknemers worden uitgesloten van een cao, vanwege het
feit dat een bedrijf zichzelf opknipt in verschillende bv’s?
Antwoord 5
Verdeling van activiteiten over verschillende bv’s komt voor. Daar kunnen allerlei
op zichzelf legitieme redenen aan ten grondslag liggen. Gevolg kán zijn dat de individuele
bv’s niet meer, of niet meer allemaal onder een bedrijfstak-cao vallen. Dat hangt
af van de werkingssfeer van een cao en of de betreffende bv’s wel of niet onder die
werkingssfeer vallen. Het enkel opknippen van een bedrijf om zodoende de toepassing
van een bedrijfstak-cao te voorkomen vind ik geen goede zaak. Op die wijze kan sprake
zijn van oneigenlijke neerwaartse concurrentie op arbeidsvoorwaarden en dat proberen
we nu juist te voorkomen door het algemeen verbindend verklaren van bedrijfstakcao’s.
Maar avv is in essentie een cao-volgend instrument. Het formuleren van de werkingssfeer
van een cao is een zaak van de werkgevers- en werknemersorganisaties die gezamenlijk
de cao afsluiten. Het is uiteindelijk aan hen om de werkingssfeer zo te formuleren
dat bedrijven uit de bedrijfstak waar de cao op ziet, ook onder die werkingssfeer
vallen.
Vraag 6
Voorziet u ook het risico dat meer bedrijven hun werkzaamheden in naam wijzigen, maar
in de praktijk wel activiteiten blijven uitvoeren die bij een bepaalde branche horen
om zodoende zich niet aan de bedrijfstak-cao te hoeven houden?
Antwoord 6
Er bestaat altijd een risico dat er bedrijven zijn die middels constructies proberen
zich aan de verplichtingen te onttrekken die zijn vastgelegd in een bedrijfstak-cao.
Mijn beleid is erop gericht om dit zo veel als mogelijk te voorkomen. Werkzaamheden
in bedrijfstakken zijn voortdurend in beweging en ook de wijze waarop bedrijven en
instellingen de werkzaamheden organiseren en uitvoeren verandert continu. Sociale
partners kunnen zelf het beste beoordelen wat voor soort werkzaamheden in een bepaalde
bedrijfstak thuishoren. Zij kunnen voor die bedrijfstak een cao afsluiten die al die
werkzaamheden omvat. Met het instrument avv kan ik er vervolgens voor zorgen dat alle
werkgevers in die bedrijfstak de avv’de arbeidsvoorwaarden moeten naleven. Indien
cao-partijen gegronde vermoedens hebben dat een werkgever deze cao-bepalingen niet
naleeft, kunnen zij de Inspectie SZW verzoeken om daarnaar een onderzoek in te stellen.
Vraag 7
Welke mogelijkheden zijn er om een bedrijf via de algemeen verbindend verklaring (AVV)
onder een bedrijfstak-cao te laten vallen? Deelt u de mening dat het minder eenvoudig
voor bedrijven zou moeten zijn om onder een ge-avv’de cao uit te kunnen komen? Welke
stappen zijn er mogelijk om meer bedrijven onder een ge-avv’de cao te laten vallen?
Antwoord 7
Dat hangt af van de werkingssfeer van een cao. Zie mijn antwoord op vraag 5.
Vraag 8
Kunt u deze vragen beantwoorden voor het algemeen overleg Arbeidsmarktbeleid van 15 januari
2020?
Antwoord 8
Nee, dat is helaas niet gelukt.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
W. Koolmees, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.