Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Emiel van Dijk en Markuszower over het bericht dat KLM weigerde mee te werken aan het vertrek van Lili en Howick

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid), mede namens
de Minister van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 20 januari 2020). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1249.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «KLM weigerde Lili en Howick te vervoeren»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe is het mogelijk dat alles en iedereen zich kan bemoeien met de uitzetting van
afgewezen vreemdelingen, zoals KLM en NIDOS? Wat is uw handelen in deze kwestie?

Antwoord 2

De gang van zaken rondom dit dossier is onderzocht en heeft geleid tot het rapport
van de Inspectie Justitie en Veiligheid «Vertrekproces van de Armeense Kinderen».
Ik heb daarop bij brief aan uw Kamer gereageerd en een aantal maatregelen aangekondigd.2 Ik wil daar kortheidshalve en ter voorkoming van herhalingen naar verwijzen.

Vraag 3, 4

Bent u het ermee eens dat het KLM niets aan gaat wie of wanneer de Nederlandse Staat
(gedwongen) uitzet naar het land van herkomst en bent u het ermee eens dat dit het
frustreren van een gerechtelijke uitspraak is?

Hoe vaak is het eerder gebeurd dat KLM, of een andere luchtvaartmaatschappij, heeft
geweigerd mee te werken aan de gedwongen uitzetting van afgewezen vreemdelingen? Welke
kosten zijn hiermee gemoeid voor de belastingbetaler en bent u bereid deze terug te
vorderen van partijen die weigeren mee te werken?

Antwoord 3, 4

In zijn algemeenheid is er een goede samenwerking met de luchtvaartmaatschappijen
waarmee vreemdelingen die gedwongen worden verwijderd vervoerd worden. Uitgangspunt
is dat luchtvaartmaatschappijen medewerking verlenen aan terugkeer, ook als het gaat
om vreemdelingen die niet door de betreffende maatschappij zelf naar Nederland zijn
vervoerd.

Uit internationale regelgeving – in bijzonder het verdrag van Chicago – volgt dat
de gezagvoerder van het vliegtuig eindverantwoordelijk is voor de veilige vluchtuitvoering,
en deze kan uit dien hoofde passagiers weigeren. In de afweging of hij op een verantwoorde
wijze kan vertrekken, kan en mag ik niet treden.

Bij het vertrekproces van de twee Armeense kinderen waren een aanzienlijk aantal factoren
in het spel. Ik kan niet speculeren over de afwegingen die de KLM heeft gemaakt voorafgaand
aan het besluit de twee kinderen niet te vervoeren. Welke kosten het handelen van
de KLM in deze casus heeft veroorzaakt kan ik ook niet vaststellen. Zoals de Inspectie
Justitie en Veiligheid vaststelde, zijn immers door diverse organisaties in de vreemdelingenketen
afwegingen gemaakt die tot de uiteindelijke situatie hebben geleid.

Vraag 5

Hoe gaat u ervoor zorgen dat u zich in de toekomst niet meer laat gijzelen door bedrijven
of andere instanties bij de uitzetting van vreemdelingen?

Antwoord 5

Een situatie waarin de overheid wordt gegijzeld, is nu dan wel in het verleden niet
aan de orde. Ik heb geen aanleiding om te veronderstellen dat dit in de toekomst anders
zal zijn.