Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over het bericht ‘DSW wil fusie Reinier de Graaf en Haga terugdraaien’

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 15 januari 2020). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1226.

Vraag 1, 2, 3

Wat is uw reactie op het bericht «DSW wil fusie Reinier de Graaf en Haga terugdraaien»?1

Bent u met DSW van mening dat de drie ziekenhuizen weer zelfstandig moeten worden?
Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening van DSW dat de fusie tussen de ziekenhuizen tot nu toe (ook zorginhoudelijk)
niets heeft opgeleverd?

Antwoord 1, 2, 3

Allereerst vind ik het goed dat de zorgverzekeraar zich bekommert over het reilen
en zeilen bij deze belangrijke zorgaanbieder en de dialoog aangaat met het ziekenhuisbestuur.
De zorgverzekeraar heeft immers in het kader van zorginkoop en zorgplicht een belangrijke
rol om te zorgen voor goede, betaalbare en toegankelijke zorg. De zorg in de regio
is naar mijn mening gebaat bij goede samenwerking tussen ziekenhuizen. De meest vergaande
vorm van samenwerking is een fusie, maar ook minder vergaande samenwerkingsvormen
zijn mogelijk. Ik kan niet beoordelen of een ontvlechting of juist een juridische
fusie een grotere bijdrage zou leveren aan goede zorg. Ik acht het hierbij wel van
belang dat een besluit tot een juridische fusie zorgvuldig wordt voorbereid, en op
voldoende draagvlak kan rekenen van de verschillende stakeholders, waaronder zorgverzekeraars
en de medische staf.

Vraag 4

Vindt u een dergelijke fusie tussen de ziekenhuizen nog nodig, nu de Autoriteit Consument
en Markt (ACM) recentelijk de regelgeving zo heeft geduid dat samenwerking tussen
ziekenhuizen mogelijk is zonder te fuseren?

Antwoord 4

De ACM geeft al geruime tijd voorlichting over de mogelijkheden om samen te werken
en de wijze waarop zij het toezicht op dergelijke samenwerkingen invult. De beleidsregel
Juiste Zorg op de Juiste Plek is hier het meest recente voorbeeld van. De ACM levert
hiermee een belangrijke bijdrage aan verdere bewustwording over de mogelijkheden tot
samenwerking. Aangezien fusies doorgaans intensieve trajecten zijn die blijvende gevolgen
hebben, ben ik er in principe voorstander van om te bekijken of dezelfde voordelen
voor de zorg ook bereikt kunnen worden met minder vergaande vormen van samenwerking.
Dit neemt niet weg dat fusies tussen zorgaanbieders in het veranderende zorglandschap
in de toekomst nuttig of zelfs nodig kunnen zijn.

Vraag 5

Wat is uw oordeel over het feit dat een zorgverzekeraar zich zo uitdrukkelijk mengt
in een fusievoornemen tussen ziekenhuizen? Wat was het standpunt van zorgverzekeraar
DSW toen 6 á 7 jaar geleden werd gestart met het fuseringsproces? Is dit standpunt
veranderd? Zo ja, waarom?

Antwoord 5

Zoals reeds gesteld in het antwoord op vraag 1, 2 en 3, denk ik dat het goed is dat
een zorgverzekeraar een visie heeft op de inrichting van de zorg in een bepaalde regio
en hierover de dialoog zoekt met de betreffende zorgaanbieders. DSW heeft eerder twijfels
geuit over de nut en noodzaak van de fusie. DSW heeft bij de aanvankelijke fusie tussen
het HagaZiekenhuis en het Reinier de Graaf aangegeven weliswaar geen nadelen te zien
bij de fusie, maar ook getwijfeld aan de noodzaak van een fusie om voordelen te behalen.2 Bij de toetreding van het LangeLand ziekenhuis tot de groep heeft DSW bij de ACM
aangegeven dat de aanvankelijke fusie tot prijsstijgingen heeft geleid en het vermoeden
uitgesproken dat ook deze concentratie zou leiden tot hogere prijzen bij het LangeLand
ziekenhuis en dat de prikkel tot het leveren van betere en/of goedkopere diensten
verdwijnt.3

Vraag 6

Deelt u de mening van DSW dat deze voorgenomen fusie alleen maar leidt tot «problemen,
gedoe en spanningen» en dat «die problemen en spanningen ten koste kunnen gaan van
de patiëntenzorg»? Zo ja, wat gaat u ondernemen om deze problemen te voorkomen? Zo
nee, waarom deelt u die mening niet?

Antwoord 6

De drie ziekenhuizen zijn al enkele jaren bestuurlijk gefuseerd. De Reinier Haga Groep
heeft desgevraagd aangegeven begin 2019 een onderzoek te zijn gestart naar de voor-
en nadelen van juridische fusie. Gedurende dit proces heeft de medische staf van Reinier
de Graaf in Delft het vertrouwen in de raad van toezicht van de Reinier Haga Groep
opgezegd. De raad van bestuur heeft inmiddels met de raad van toezicht geconcludeerd
dat er geen vruchtbare bodem is voor het voortzetten van een dergelijk onderzoek naar
een juridische fusie. Deze juridische fusie komt er dus niet. Hoewel dit aangeeft
dat de verkenning tot spanningen leidt, zou een dergelijke verkenning mijns inziens
nooit mogen leiden tot een achteruitgang van de patiëntenzorg.

Vraag 7

Kan DSW in principe een dergelijke (juridische) fusie tegenhouden? Zo ja, wat betekent
dat voor de betrokken ziekenhuizen?

Antwoord 7

Een verzekeraar heeft geen directe zeggenschap over de Reinier Haga Groep en kan een
dergelijke fusie formeel dan ook niet tegenhouden. Dit neemt echter niet weg dat een
zorgverzekeraar een zeer belangrijke stakeholder en onderhandelingspartner is van
de ziekenhuisgroep. Zoals reeds toegelicht acht ik het van belang dat dergelijke stakeholders
goed en tijdig betrokken worden in een voornemen tot fuseren.

Vraag 8

Wat is uw reactie op het feit dat specialisten hebben aangegeven tegen een tweede
stap in de fusie (de juridische fusie) te zijn? Begrijpt u dat de medische staf het
vertrouwen in de raad van toezicht heeft opgezegd? Vindt u dat er geluisterd moet
worden naar de mening van de medische staf? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Het opzeggen van vertrouwen in de raad van toezicht is een fors signaal. Ik vind dat
goed geluisterd moet worden naar de mening van stakeholders, niet in de laatste plaats
die van de medische staf. Dat is nu ook gebeurd, doordat de raad van bestuur van de
Reinier Haga Groep heeft besloten het vervolgonderzoek naar de juridische fusie niet
voort te zetten.

Vraag 9

Wat zijn de gevolgen als een volledige fusie tussen het Reinier de Graaf ziekenhuis,
het Hagaziekenhuis en het Langelandziekenhuis toch doorgaat? Wat zijn de gevolgen
van het terugdraaien van de reeds in gang gezette fusie? Wat zijn de gevolgen van
het terugdraaien van de in gang gezette fusie specifiek voor het LangeLand Ziekenhuis?
Zijn deze gevolgen wenselijk?

Antwoord 9

De Reinier Haga Groep geeft desgevraagd aan, dat in juridische zin de stap van een
bestuurlijk fusie naar een juridische fusie zou betekenen dat de huidige vier stichtingen
(LangeLand ziekenhuis, Reinier de Graaf ziekenhuis, HagaZiekenhuis en Reinier Haga
Groep) opgaan in één stichting: RHG. Dit zou ook betekenen dat er één begroting en
één jaarrekening komt. Ook zou bij een juridische fusie sprake zijn van één werkgeverschap
waarbij de werknemers in dienst komen van de stichting RHG. Het onderzoek naar de
precieze gevolgen op medisch, financieel en organisatorisch is niet afgerond. De gevolgen
van het opheffen van de bestuurlijke fusie zijn niet onderzocht. Bij een eventuele
ontvlechting zouden in ieder geval sluitende afspraken moeten worden gemaakt over
de gezamenlijke projecten in het algemeen en het LangeLand ziekenhuis en het Orthopedisch
Centrum in het bijzonder. Hierbij spelen ook bestaande financiële verplichtingen een
rol.

Vraag 10

Wanneer wordt een definitief besluit met betrekking tot de fusering tussen de drie
ziekenhuizen verwacht?

Antwoord 10

De Reinier Haga Groep is het onderzoek gestopt naar de voor- en nadelen van een juridische
fusie. De raad van bestuur heeft geconstateerd dat van een vruchtbaar onderzoek geen
sprake meer kan zijn. De raad van bestuur heeft mij laten weten zich nu te beraden
op de vraag of en zo ja op welke terreinen en op welke wijze samenwerking verder moet
worden vormgegeven. Een besluit tot een juridische fusie komt er dus niet.