Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over straffen die collectief worden opgelegd aan groepen voetbalsupporters na het gebruik van vuurwerk door één of enkelen

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 16 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1028.

Vraag 1

Wat is uw mening over collectieve straffen die opgelegd worden bij voetbalwedstrijden
waarbij één of enkele personen over de schreef gaan, door vuurwerk te gebruiken, maar
waarna het gehele stadionvak een verbod op een volgende wedstrijd krijgt opgelegd?1 2

Antwoord 1

Het opleggen van straffen bij dergelijke incidenten is een aangelegenheid tussen de
Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (hierna: KNVB) en de clubs. Meer algemeen kan
ik wel aangeven dat ik het uitbannen van onvergund vuurwerk in en rondom de stadions
in het betaalde- en amateurvoetbal toejuich en de KNVB steun bij de aanpak.

De aanpak van supporters die zich schuldig maken aan het gebruik van onvergund vuurwerk
heeft prioriteit. Daarbij geldt in beginsel een persoonsgerichte aanpak. Het sluiten
van een vak/sector als maatregel geldt als ultimum remedium. Het volgt pas nadat de
club in de afgelopen twee jaren verschillende malen voor een vuurwerkvergrijp is veroordeeld
en volgens de onafhankelijk aanklager onvoldoende inspanningen heeft verricht om dadergericht
te straffen. Het doel van de opgelegde sancties, waaronder uiteindelijk ook een collectieve
straf, is om clubs te dwingen om maatregelen te nemen om herhaling van incidenten
te voorkomen of om repressief dadergericht te kunnen optreden. Ook zullen supporters
hierdoor elkaar hopelijk gaan aanspreken op hun gedrag.

Vraag 2

Hoe vaak zijn de afgelopen jaren dit soort collectieve straffen opgelegd? Hoeveel
supporters in totaal zijn daardoor de toegang ontzegd?

Antwoord 2

Er is de afgelopen jaren viermaal een vak gesloten door de aanklager van de KNVB.
Dit was tweemaal bij Feyenoord (Vak S), eenmaal bij FC Groningen (Vak F) en eenmaal
bij De Graafschap (Vak3. In totaal zijn naar schatting 1.500 seizoenkaarthouders hierdoor niet in staat geweest
een wedstrijd te bezoeken en zijn 3.000 stoelen onbezet gebleven.

Vraag 3

Waaruit blijkt in de praktijk dat deze straf, waarvan de gedachte is dat op deze wijze
supporters elkaar zullen gaan aanspreken en corrigeren bij overtredingen, inderdaad
deze werking heeft? Wat vindt u hiervan?

Antwoord 3

De veiligheid in de stadions staat voorop. Het tegengaan van het gebruik van onvergund
vuurwerk is het uiteindelijke doel. Dat doel trachten wij te bereiken door de inspanningen
op preventief en repressief vlak van gemeenten, clubs, politie en KNVB te bundelen
en gezamenlijk op te trekken. Of specifiek het collectieve straffen leidt tot het
elkaar aanspreken, is niet te zeggen.

Vraag 4

Deelt u de mening, dat het in de kern onrechtvaardig is om alle, voornamelijk goedwillende
supporters te straffen voor de overtredingen van een of enkele andere personen? Zo
ja, waarom? Zo niet, waarom niet?4

Antwoord 4

Nee, deze mening deel ik niet. Betaald voetbal dient plaats te vinden in een veilige
omgeving. Het afsteken van vuurwerk in een stadion zonder vergunning draagt niet bij
aan toegankelijk, gastvrij en veilig voetbal en moet daarom worden aangepakt. Naast
significante veiligheidsrisico’s voor supporters gaat het afsteken van vuurwerk in
een stadion ook gepaard met gezondheidsrisico’s. Het opleggen van een collectieve
straf wordt door de KNVB als ultimum remedium gebruikt als andere maatregelen tegen
het gebruik van onvergund vuurwerk niet of onvoldoende blijken te werken.

Vraag 5

Bent u bereid om met betrokken partijen in het voetbal in gesprek te gaan om te kijken
hoe collectieve straffen kunnen worden gestopt en te komen tot een persoonlijke aanpak
waarin daders consequent en individueel worden gestraft? Zo niet, waarom niet?

Antwoord 5

In het kader van de uitvoering van het «plan van aanpak vuurwerk» ben ik in gesprek
met de KNVB, clubs, supporters, politie, Openbaar Ministerie en gemeenten. Samen werken
wij aan toegankelijk, gastvrij en veilig voetbal waarbij noemenswaardige incidenten
achterwege blijven. De komende tijd ga ik samen met gemeenten met een betaald voetbalorganisatie
de persoonsgerichte aanpak verder implementeren. Personen die zich schuldig maken
aan ordeverstoringen rondom het voetbal worden door club, gemeente, politie en KNVB
besproken. Vervolgens wordt gezamenlijk bekeken welke maatregel of sanctie het meest
effectief is.