Brief commissie : Brief van de vaste commissie voor Financiën inzake het werkprogramma rijksuitgaven

Nr. 17
BRIEF VAN DE VASTE COMMISSIE VOOR FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 december 2019

Periodiek brengt de vaste commissie voor Financiën verslag uit aan de Kamer over de
uitvoering van haar werkzaamheden op het terrein van Rijksuitgaven. Bijgaand treft
u een beschrijving van de uitvoering van het werkprogramma 2018–2021, waarin staat
aangegeven wat de commissie in 2019 heeft ondernomen. Ook ziet u welke doelstellingen
de commissie heeft voor het jaar 2020. De commissie neemt haar activiteiten op het
gebied van de rijksuitgaven jaarlijks op in de kennisagenda van de commissie.

De voorzitter van de commissie, Anne Mulder

De griffier van de commissie, Weeber

BIJLAGE: UITVOERING WERKPROGRAMMA RIJKSUITGAVEN 2019 EN VOORNEMENS VOOR 2020

De commissie heeft de volgende prioriteiten gesteld voor de periode 2018–2021:

1. de open data ten behoeve van de verantwoording;

2. het evaluatiestelsel van de rijksoverheid;

3. het verslaggevingsstelsel van de rijksoverheid;

4. de aansluiting van begrotingsinformatie op de behoefte van de Kamer.

In de paragrafen 1 tot en met 4 wordt ingegaan op de uitgevoerde activiteiten van
het werkprogramma Rijksuitgaven zoals beschreven in het werkprogramma en gepland in
de kennisagenda 2019. Ook worden de voornemens voor eind 2019 en 2020 beschreven.
Overige activiteiten (m.n. rondom Verantwoordingsdag) worden genoemd in paragraaf
5.

1. Open data ten behoeve van de verantwoording

In het werkprogramma is open data benoemd als prioriteit. Open data bieden nieuwe
mogelijkheden bij de verantwoording van de overheid aan zowel de Kamer als aan burgers.
De commissie heeft zich ten doel gesteld bij te dragen aan initiatieven die beogen
de concrete toepassing van open data te bevorderen.

Uitgevoerd/ontwikkelingen in 2019:

– De Accountability Hack is op 4 oktober georganiseerd in samenwerking met het Ministerie
van BZK, het Ministerie van Financiën, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS),
de Algemene Rekenkamer en de Open State Foundation. Op voorspraak van de voorbereidingsgroep
(Van der Linde (VVD), Slootweg (CDA), Sneller (D66), Alkaya (SP)) heeft de commissie
besluiten genomen over de organisatie van het evenement. De bedenkers van de applicaties
«Pharmalarm» en «POcket» hebben gewonnen en krijgen een ontwikkelbudget van 20.000
euro.

– De commissie heeft de ontwikkelingen van de website rijksfinanciën.nl gevolgd. Deze
website ontsluit open data uit de rijksbegroting- en verantwoordingscyclus.

– Het CBS heeft fracties in de Kamer geïnformeerd over de mogelijkheden om de Kamer
met hun (open) data te ondersteunen. De commissie Financiën heeft zelf van deze mogelijkheid
gebruik gemaakt in het najaar van 2019: het CBS heeft op verzoek van de commissie
een onderzoek uitgevoerd naar de belastingafdracht door (grote) bedrijven.

Voornemens voor 2020:

– Accountability Hack: De doorontwikkeling van de applicaties «Pharmalarm» en «POcket»,
winnaars in 2019, loopt door tot in het eerste kwartaal van 2020.

– Rijksfinanciën.nl: wanneer deze website is doorontwikkeld, wordt een informatieve
bijeenkomst georganiseerd voor Kamerleden, fractiemedewerkers en Kamerambtenaren,
met als doel het gebruik van de open data die deze website biedt, te stimuleren.

2. Evaluatiestelsel van de rijksoverheid

Voor besluitvorming van de Kamer is het van belang om inzicht te hebben in de doeltreffendheid
en doelmatigheid van overheidsbeleid. De commissie heeft daarom besloten aandacht
te besteden aan de Operatie Inzicht in Kwaliteit en aan de uitvoering van artikel
3.1 van de Comptabiliteitswet 2016.

Uitgevoerd/ontwikkelingen in 2019:

– De commissie heeft het op 14 februari 2019 (Kamerstuk 31 865, nr. 129) en 12 december een AO gehouden over rijksbrede ontwikkelingen in begroten en verantwoorden.

– De commissie behandelt op een actieve manier de (halfjaars)rapportages over de operatie
Inzicht in Kwaliteit en besluit over de inzet van instrumenten. De eerste rapportage
is betrokken bij het AO van 14 februari 2019. De tweede rapportage (Kamerstuk 31865, nr. 156) is op 1 oktober uitgebracht. De commissie heeft het jaarlijkse AO over begroten
en verantwoorden vervroegd om deze tweede rapportage te behandelen. Dit AO is op 12 december
2019 gehouden.

– De leden Sneller (D66) en Snels (GL) zijn benoemd tot rapporteurs Inzicht in Kwaliteit.
Zij hebben onderzoek gedaan naar de toepassing van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet.
Tijdens het Onderbouwingsontbijt op 11 september 2019 zijn de resultaten van dit onderzoek
gepresenteerd (Kamerstuk 31865, nr. 152).

– Leden van de commissie Financiën en enkele andere leden hebben in procedurevergaderingen
van overige commissies toelichting gegeven op het rapport van de rapporteurs inzake
toepassing van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet.

Voornemens voor 2020:

– Behandelen van de voortgangsrapportages over Inzicht in Kwaliteit.

– Continueren van de aandacht voor art. 3.1 CW binnen de Kamer.

3. Verslaggevingsstelsel van de rijksoverheid

Het verslaggevingsstelsel is bepalend voor de informatie die de Kamer gebruikt om
haar budgetrecht uit te oefenen. Een baten-lastenstelsel biedt mogelijkheden om deze
informatie te verbeteren. De commissie heeft zich ten doel gesteld ontwikkelingen
op dit gebied nauwgezet te volgen en de gevolgen voor de informatievoorziening aan
de Kamer te onderzoeken.

Uitgevoerd/ontwikkelingen in 2019:

– De leden Sneller (D66) en Snels (GL) zijn op 14 maart 2018 benoemd tot rapporteurs
verslaggevingsstelsel rijksoverheid. Op 14 december 2018 hebben zij verslag uitgebracht
(Kamerstuk 31865, nr. 125), dit verslag is behandeld bij het AO over rijksbrede ontwikkelingen in begroten
en verantwoorden op 14 februari 2019.

– Naar aanleiding van het verslag van de rapporteurs zijn pilotprojecten bij de ministeries
van Infrastructuur en Waterstaat en Defensie opgestart. De resultaten hiervan volgen
in 2020. De commissies IenW en Defensie zijn aangehaakt bij de verdere vorderingen.

– Ook de 16e studiegroep Begrotingsruimte, die in de zomer van 2020 zal rapporteren, is gevraagd
om advies op dit terrein.

Voornemens voor 2020:

– Behandelen van de voortgang van de voorgenomen activiteiten op het gebied van het
verslaggevingsstelsel in het algemeen overleg begroten en verantwoorden op 12 december
2019.

– Organiseren van briefings voor de commissies Financiën, Defensie en IenW.

– Behandelen van het advies van de 16e studiegroep Begrotingsruimte over het verslaggevingsstelsel.

4. Aansluiting van begrotingsinformatie op de behoefte van de Kamer

De commissie heeft de aansluiting van begrotingsinformatie op de behoefte van de Kamer
geprioriteerd. Voor de uitvoering van het budgetrecht van de Tweede Kamer is bruikbare
begrotingsinformatie in begrotingen en jaarverslagen van belang. De commissie heeft
zich voorgenomen om te reflecteren op de begrotingsopzet van Verantwoord Begroten
naar aanleiding van het rapport van de Algemene Rekenkamer «Inzicht in publiek geld
(deel 2)» (Kamerstuk 31865, nr. 154). Als aandachtspunten zijn verder benoemd de verplichtingen, de niet-belastingontvangsten
en de ramingen ten behoeve van de inkomsten en uitgaven.

Uitgevoerd/ontwikkelingen in 2019:

– Het rapport «Inzicht in publiek geld (deel 2)» is gepubliceerd op 12 september 2019.
Een technische briefing hierover heeft plaatsgevonden op dinsdag 1 oktober 2019.

– Inventariserend onderzoek soorten ramingen: Op 14 maart 2019 vond een besloten gesprek
met enkele leden en ambtenaren van het CPB plaats. Dit heeft niet geleid tot een verzoek
aan het CPB om inventariserend onderzoek te doen naar ramingen.

– In het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2018 is invulling gegeven aan het focusonderwerp
ramingen en ook voor de verantwoording over 2019 (mei 2020) is het onderwerp ramingen
als focusonderwerp aangewezen, met als toevoeging de onderschrijdingen ten opzichte
van het geraamde uitgavenkader.

Voornemens voor 2020:

– Na ommekomst van een kabinetsreactie, betrekken van het rapport van de Algemene
Rekenkamer «Inzicht in publiek geld (deel 2)» bij een nog te plannen regulier algemeen
overleg begroten en verantwoorden.

5. Overige acties

De commissie heeft ook de ambitie benoemd om de bekendheid en kwaliteit van de verantwoording
te verbeteren. Ter invulling van deze ambitie organiseert de commissie Financiën onder
andere enkele activiteiten rondom verantwoording.

Uitgevoerd/ontwikkelingen in 2019:

– Op 20 mei 2019 is een V-100 met mbo-studenten georganiseerd door de leden Sneller
(D66) en Leijten (SP).

– Op Verantwoordingsdag is een «verantwoordingsontbijt» georganiseerd. Ook zijn technische
briefings met het CBS en de Algemene Rekenkamer georganiseerd naar aanleiding van
Verantwoordingsdag.

– Op 9 oktober is een seminar georganiseerd over de houdbaarheid van de overheidsuitgaven
in de zorg en sociale zekerheid.

Voornemens voor 2020:

– De Kamer organiseert in de week na Verantwoordingsdag 2020 een Evidentie Evenement
(Gewijzigde motie van het lid Tielen c.s. over een «evidentie-evenement», Kamerstuk
29338, nr. 203) Gezien de raakvlakken die dit heeft met de reguliere activiteiten in het kader van
de verantwoording van de commissie Financiën (V-100, verantwoordingsontbijt, briefing
Algemene Rekenkamer) wordt bij de organisatie van deze activiteiten gezamenlijk opgetrokken.

– Zowel het Evidentie Evenement als de verantwoordingsactiviteiten zullen door de eind
2019 opgerichte werkgroep begroten en verantwoorden worden voorbereid, waarbij alleen
de verantwoordingsactiviteiten onder de verantwoordelijkheid van de commissie Financiën
vallen.

Overige werkzaamheden

In het werkprogramma 2018–2021 staat een korte opsomming van de overige werkzaamheden
van de commissie op het terrein van rijksuitgaven. Voor de volledigheid is deze opsomming
onderstaand overgenomen.

«De commissie vervolgt haar reguliere werkzaamheden op het gebied van rijksuitgaven
ongewijzigd ten opzichte van de periode 2014–2017. De activiteiten van de commissie
komen voort uit de taakopdracht zoals vastgelegd in het Reglement van Orde van de
Tweede Kamer en betreffen op hoofdlijnen het volgende:

– De behandeling van aangelegenheden van rechtmatigheid en doelmatigheid van de besteding
van collectieve middelen, waaronder wijzigingen van comptabele wet- en regelgeving.

– Het adviseren van de Kamer bij de uitoefening van het budgetrecht en de financiële
controle, onder meer door behandeladviezen inzake de begrotingscyclus en beleidsdoorlichtingen
en het gebruik van de handreiking controle begroting en verantwoording. Ten behoeve
van haar advisering aan de Kamer stelt de commissie jaarlijks een rapportage op over
de begrotingscyclus.

– Het adviseren over en ondernemen van activiteiten rondom de jaarlijkse verantwoording,
onder meer door het organiseren van activiteiten, het bevorderen van de inzet van
rapporteurs en de handreiking controle begroting en verantwoording en ondersteunen
van de Kamer met voorlichting. Ten behoeve van de verantwoording stelt de commissie
jaarlijks focusonderwerpen voor aan de Kamer. Overigens zal de commissie bij de evaluatie
van de verantwoording over het jaar 2017 aandacht besteden aan de huidige werkwijze
van de commissie bij de verantwoording en eventuele mogelijkheden om de effectiviteit
daarvan verder te verhogen.

– Het adviseren van de Kamer in het kader van de Regeling Grote Projecten. Met betrekking
tot de Regeling Grote Projecten voorziet de commissie tevens in een jaarlijkse rapportage.

– Aangelegenheden met betrekking tot de Algemene Rekenkamer, waaronder het adviseren
bij verzoeken tot het doen van onderzoek en het vervullen van vacatures in het college,
alsmede het voeren van periodiek overleg met het college van de Algemene Rekenkamer.

– Het voorlichten van de Kamer, haar leden en commissies en de medewerkers van de fracties
over rijksuitgaven, bijvoorbeeld door het (doen) organiseren van cursussen.»