Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het Van der Lee over de berichtgeving aangaande het onderhoud op de NAM locatie in Rossum

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 20 december
2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «NAM: Geen lekkage van afvalwater maar wel groot onderhoud
in Rossum»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 8

Klopt het dat de afvalwaterinjectie in Twente wederom wordt geconfronteerd met aantasting
van de infrastructuur door bacteriegroei? Zo ja, wanneer is de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) erachter gekomen dat er bacteriegroei in het pompsysteem aanwezig
is? Wanneer is dit aan de toezichthouder gemeld? In welke mate was het systeem aangetast
voordat het recent werd weggehaald?

Is overwogen de afvalwaterinjecties stil te leggen in afwachting van de reparaties
op de injectielocaties? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2 en 8

Op 16 april 2015 is in een weiland ter hoogte van Holtheme (provincie Overijssel)
een lekkage ontdekt in de productiewaterleiding van de NAM die van Schoonebeek naar
de NAM locatie Rossum-Weerselo loopt. De lekkage bleek primair veroorzaakt door interne
corrosie door microbiologische activiteit. NAM heeft vervolgens besloten tot het repareren
van de buisleiding door een kleinere met staal versterkte kunststofleiding binnen
in de bestaande koolstofstalen leiding aan te brengen. Het zogenoemde «buis in een
buis systeem» is na druktesten en akkoord van SodM in augustus 2016 in gebruik genomen.
De nieuwe kunststofleiding is bestand tegen microbiologische activiteit.

De putten worden jaarlijks onderzocht of alle voorzorgsmaatregelen afdoende werken.
Het periodiek onderzoek is via de milieuvergunning voorgeschreven en is aanleiding
voor de recente werkzaamheden op de locaties te Rossum. Van de putten ROW2, ROW4,
ROW5 is de wanddikte van de tubing gemeten (ROW7 volgt in december 2019). De voorlopige
resultaten van deze metingen geven geen aanleiding tot ongerustheid. SodM ontvangt
binnenkort de definitieve resultaten.

Behalve deze metingen vinden ook onderhoudswerkzaamheden op de locaties plaats. Zo
zijn in november 2019 op de locatie ROW7 de flensverbindingen hersteld en van coating
voorzien. SodM ziet deze werkzaamheden op de locaties te Rossum als vereist onderhoud
met bijbehorende reguliere inspectie activiteiten. Het staken van de waterinjectie
is dan ook niet aan de orde. Of de geconstateerde corrosie aan de flensverbindingen
van de bovengrondse buizen door bacteriën of andere elementen in het injectiewater
is veroorzaakt, wordt momenteel door de NAM in detail onderzocht.

Vraag 3

Is de extra pijp, die is aangebracht na de corrosielekkage door bacteriën in de transportleiding,
aangebracht tot en met de injectieputten, of tot een verdeelstation ruim voor de injectieputten?

Antwoord 3

De nieuwe kunststofleiding is op het traject van locatie De Hulte tot aan het verdeelstation
Rossum-Weerselo-Centraal in de bestaande koolstofstalen transportleiding aangebracht.
De ondergrondse leidingen van het verdeelstation Rossum-Weerselo-Centraal tot aan
de injectielocaties zijn niet gemaakt van een andere staallegering namelijk Incoloy
825. Deze legering van chroom, nikkel en ijzer is goed bestand tegen corrosie. Het
is niet nodig om bij dit type leiding een buis-in-een-buis systeem aan te brengen.
De Incoloy-leidingen worden geïnspecteerd via het regulieren inspectieprogramma.

Vraag 4

Wat is de stand van zaken bij de andere injectielocaties, bijvoorbeeld de locatie
Schipweg (Rossum, Overijssel), direct naast natuurgebied Voltherbroek en de locatie
aan de Bentersteeg (Rossum, Overijssel)?

Antwoord 4

NAM voert regelmatig inspecties en onderhoud uit aan onder meer bovengrondse buizen.
Bij een eerdere inspectie werd corrosie aangetroffen op een aantal bovengrondse flensverbindingen.
Deze flensverbindingen zijn daardoor opgenomen in het eerstvolgende onderhoudsprogramma.

NAM voert deze winter op alle drie waterinjectielocaties een uitgebreid onderhoudsprogramma
uit, waarbij alle flensverbindingen worden gedemonteerd en worden voorzien van een
corrosiebestendige coating. Op dit moment wordt het onderhoud uitgevoerd op de locatie
Rossum-Weerselo-2 daarna zullen Rossum-Weerselo-3 en Rossum-Weerselo-5 aan de beurt
zijn.

Vraag 5

Welke plekken rondom het oliewinningsproces in Schoonebeek hebben nog meer te maken
met bacteriegroei? Heeft de oliewinning/afvalwaterinjectie in/rondom Rotterdam te
maken met dergelijke problematiek?

Antwoord 5

Bacteriegroei kan onder specifieke omstandigheden aanleiding geven tot corrosie. Men
moet dan ook bij het ontwerp en het gebruik van installaties hiermee rekening houden.
Door geschikte materialen toe te passen en of beschermende hulpstoffen te gebruiken
kan corrosie ten gevolge van bacteriegroei worden tegengegaan. In beginsel kan dit
fenomeen zich bij alle installaties voordoen waar sprake is van aanwezigheid van water.
Het risico wordt door de industrie onderkend. Via analyses, inspecties en regulier
onderhoud wordt het risico op corrosie door bacteriegroei beheerst.

Specifieke omstandigheden die leiden tot corrosie en of bacteriegroei kunnen zich
in principe op iedere mijnbouwlocatie voordoen, dus ook in Schoonebeek of Rotterdam.

Vraag 6

Bent u of de toezichthouder bereid zelf onderzoek uit te voeren, in plaats van de
NAM, naar of de injectieputten nog waterdicht zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

SodM ziet daartoe geen aanleiding. De aanwezige druk tussen de verbuizing en de injectiebuis
toont de integriteit van de beide buizen aan en bewijst dat beide barrières nog intact
zijn.

Controle van de injectiebuis is de verantwoordelijkheid van NAM. SodM ziet er op toe
dat deze controle tijdig en goed wordt uitgevoerd en toetst deze. Als de injectiebuis
lek raakt, moet de injectie stoppen totdat de injectiebuis gerepareerd is. Een lekke
injectiebuis leidt door de specifieke putopbouw niet tot een lekkage naar de omgeving,
omdat de verbuizing een tweede barrière vormt.

Vraag 7

Bent u of de toezichthouder bereid zelf monsters te nemen van het te injecteren olie-afvalwater?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Mijnbouwondernemingen nemen periodiek monsters van het productiewater en de laboratoriumresultaten
komen via de jaarrapportage bij SodM. Het toezicht van SodM is er met name op gericht
dat het water zonder lekkage en impact op mens en milieu wordt teruggebracht naar
de diepe ondergrond waar dit soort water van nature al aanwezig is. Ook ziet SodM
er op toe dat geen ander water dan hetgeen vergund is, wordt geïnjecteerd en dat de
hoeveelheid stoffen die worden toegevoegd minimaal zijn. Daarvoor is het nemen van
monsters door SodM voor het bepalen van de samenstelling niet nodig. SodM controleert
de rapportages die de mijnbouwondernemingen hiervoor aanleveren. De afgelopen jaren
zijn geen oneigenlijke praktijken waargenomen.

SodM zal gegeven de recente berichtgeving2 een aantal gerichte extra controles uitvoeren. Hierbij zal onder andere gekeken worden
naar de representativiteit van de monstername en de kwaliteit van de onderzoeken.

Vraag 9

Heeft u of de toezichthouder contact met de Duitse autoriteiten als gevolg van de
lekkage in Emlichheim? Zo ja, welke maatregelen zijn er in Nederland genomen door
die contacten?

Antwoord 9

SodM staat in contact met de Duitse autoriteiten. De Nederlandse lokale en provinciale
overheden staan ook in contact met de Duitse lokale overheden om geïnformeerd te blijven
over de ontwikkelingen in Duitsland. De verontreiniging is op Duits grondgebied, op
afstand van de grens, en wordt door de Duitse autoriteiten gemonitord. De ontwikkeling
van de verspreiding is onderdeel van monitoring aan Duitse zijde van grens. De verwachting
is dat de verontreiniging op Duits grondgebied blijft. Er worden door de mijnbouwonderneming
voorbereidingen getroffen om de verontreiniging te verwijderen.

SodM heeft de oorzaken van het incident besproken met de Duitse toezichthouder, en
de Duitse mijnbouwonderneming die het incident veroorzaakt heeft. Er is geen aanleiding
tot het nemen van maatregelen in Nederland.

Vraag 10

Is de Schoonebeeklocatie en het olieveld vrij van incidenten? Zo nee, welke voorvallen
hebben zich daar sinds 2011 voorgedaan?

Antwoord 10

In de periode 2011 tot heden hebben zich op de locaties van gemeente Schoonebeek (oliewinning
en gaswinning) in totaal 10 incidenten voorgedaan (zie de onderstaande tabel).

7-8-2011

SCHOONEBEEK WKC/OBI/CTF

Olielekkage, ca. 150 liter door verkeerde pakking flensverbinding losgekomen

29-1-2012

SCHOONEBEEK 2.800

Olielekkage, 7,5 m3 door lekkage as-afdichting oliepomp

31-1-2012

SCHOONEBEEK WKC/OBI/CTF

Diesel lekkage uit hijskraan, ca. 10 liter door losgetrild brandstof filter

29-11-2012

SCHOONEBEEK WPS

Lekkage injectiewater, 2 m3 grond verontreinigd, door lekkende las van zuigaansluiting GRE-leiding

4-10-2013

SCHOONEBEEK 447

Lekkage van blusmiddel

9-11-2015

SCHOONEBEEK WKC/OBI/CTF

Koelvloeistoflekkage, ca. 100 liter door lekkende vloeistofcontainer

8-3-2016

SCHOONEBEEK WPS

Injectiewater morsing, ca. 200 liter door losgeschoten zuigleiding

6-7-2017

SCHOONEBEEK 2.300

Hoekbak overgelopen.

27-6-2018

SCHOONEBEEK 1.300

300 liter afvalwater met olie gelekt uit tank tijdens het lossen van een vrachtwagen

3-10-2019

SCHOONEBEEK 3.000

Putkelder overgelopen door zware regenval