Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over Middeleeuwse toestanden in Heino

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 19 december
2019).

Vraag 1

Wat is uw oordeel over de berichten inzake de misstanden rond de leefomstandigheden
van arbeidsmigranten in Park Old Heino in Raalte?1

Antwoord 1

Arbeidsmigranten zijn van groot belang voor de lokale en nationale economie. Verschillende
sectoren zoals de bijvoorbeeld de land- en tuinbouw en de bouw kennen een enorme afhankelijkheid
van arbeidsmigranten. Het is van belang dat arbeidsmigranten op een goede manier gehuisvest
worden. In het geval van klachten over de huisvesting dient hier in eerste instantie
door de verhuurder in samenspraak met de uitzender en de gemeente actie te worden
genomen om deze klachten op te lossen.

Vraag 2 en 3

Deelt u de mening dat het onaanvaardbaar is dat uitzendbureaus arbeidsmigranten afraden
om zich in te schrijven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA)?2

Hoe gaat u uitzendbureau Otto Workforce (en andere uitzendbureaus) verplichten om
hun werknemers zich te laten inschrijven bij de GBA?

Antwoord 2 en 3

Voor EU-arbeidsmigranten die van plan zijn korter dan vier maanden (in zes maanden)
in Nederland te verblijven, is er geen verplichting zich als ingezetene te laten registreren.
EU-arbeidsmigranten schrijven zich daarom veelal in bij een RNI-loketgemeente (Registratie
Niet-ingezetenen) als niet-ingezetene, en krijgen een burgerservicenummer. Arbeidsmigranten
die van plan zijn hier langer te verblijven dan vier maanden (in zes maanden) dienen
zich met een binnenlands adres in te schrijven in het BRP. Toch gebeurt dit nog vaak
niet. Als uitzendbureaus arbeidsmigranten afraden zich in te schrijven in het BRP
met het binnenlands adres van de betreffende huisvesting, is dat zeer kwalijk. Niet
inschrijven leidt namelijk tot verschillende problemen. De gemeente weet bijvoorbeeld
niet waar arbeidsmigranten verblijven en kan ook niet gericht handhaven op huisvesting.
Mede in het kader van de aanpak misstanden arbeidsmigranten wordt ingezet op maatregelen
om registratie in de BRP als ingezetene te verbeteren. Daarbij wordt gekeken naar
maatregelen om te bevorderen dat arbeidsmigranten zich op tijd inschrijven als ingezeten
in het BRP. Ook wordt nadrukkelijk de werkgever aangesproken om inschrijving mogelijk
te maken en zelfs te bevorderen.

Vraag 4

Wat is uw oordeel over de gebrekkige controle door de gemeente Raalte op de leefomstandigheden
in het Park Old Heino?

Antwoord 4

Ik begrijp dat de gemeente Raalte de signalen zeker serieus neemt, afspraken over
bewoning met een vergunning en beheerplan te hebben gereguleerd en bekijkt hoe in
de toekomst om te gaan met de huisvesting van arbeidsmigranten op het vakantiepark.
Daarbij wordt ook samen met de provincie in het kader van «vitale vakantieparken»
een onderzoek gedaan of toeristische verhuur op het vakantiepark voldoende levensvatbaar
is. Verder heb ik bij navraag vernomen dat de gemeente een actieve rol neemt in het
bij elkaar brengen van partijen om concrete problemen praktisch op te lossen.

Vraag 5

Hoe staat het met de gesprekken om de afhankelijkheidsrelatie van arbeidsmigranten
tegenover het uitzendbureau (zowel werkgever als huisbaas) te beperken?3

Antwoord 5

Veel arbeidsmigranten komen naar Nederland met een zogenoemde «package deal». Dit
houdt in dat de werkgever, veelal een uitzendbureau, een totaalpakket van werk, woning
en vervoer aanbiedt. Uit gesprekken met betrokken organisaties blijkt dat dit, zeker
voor arbeidsmigranten die slechts korte tijd in Nederland verblijven, voordelen kan
bieden, mede vanwege de krapte op de woningmarkt. De package deal kan echter ook het
onwenselijk effect hebben dat arbeidsmigranten kwetsbaar worden voor missstanden.
Met en binnen de uitzendbranche zijn er gesprekken hoe de positie van arbeidsmigranten
versterkt kan worden, bijvoorbeeld met betrekking tot een redelijke termijn om de
huisvesting te verlaten als het werk stopt.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een huur van € 100 per persoon per week schaamteloos is? Wat
onderneemt u om een fatsoenlijke huurprijs te bewerkstelligen?4

Antwoord 6

Iedereen heeft recht op degelijke huisvesting tegen een redelijke prijs, ook als sprake
is van een tijdelijk verblijf in Nederland. Het gaat er daarbij vooral om dat huisvesting
geen verdienmodel wordt. Om tegen te gaan dat huisvesting inderdaad een verdienmodel
wordt is sinds 1 januari 2017 het verbod op inhoudingen en verrekeningen op het Wettelijk
minimumloon van kracht. Huisvesting vormt daar één van de uitzonderingen op. Er mag
voor huisvesting maximaal 25% ingehouden worden op het wettelijk minimumloon onder
strikte voorwaarden, waaronder dat voldaan moet worden aan de kwaliteitseisen die
zijn overeengekomen in de cao. Het minimumloon is het minimumloon dat voor de werknemer
geldt. Bij een werknemer die parttime werkt, mag slechts 25% van het minimumloon dat
bij die parttimefunctie geldt worden ingehouden. In het kader van de aanpak misstanden
arbeidsmigranten wordt ook ingezet op het verbeteren van de mogelijkheden van het
melden van mistanden, waaronder over huisvesting.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de regels rond het Stichting Normering Flexwonen (SNF)-keurmerk
van de uitzendbureaus in Park Old Heino met voeten worden getreden?

Antwoord 7

De verhuurder van het vakantiepark is SNF-gecertificeerd. In dit kader vinden dan
ook controles plaats. Signalen die betrekking hebben op de SNF-eisen worden ook meegenomen
in de (extra) controles in het kader van het keurmerk.

Vraag 8

Deelt u de mening dat een permanent verblijf in vakantiewoningen onwenselijk is?

Antwoord 8

Vakantiewoningen zijn niet bedoeld voor permanente bewoning. Niet alleen de bestemming
staat dit niet toe, ook is niet vastgesteld of deze woningen voldoen aan de eisen
van het Bouwbesluit voor woningen die geschikt zijn voor permanente bewoning. Wanneer
de vakantiewoningen voldoen aan alle eisen voor het Bouwbesluit en bij voorkeur ook
aan het SNF-keurmerk, zou een vakantiepark zonder recreatief perspectief, huisvesting
aan arbeidsmigranten kunnen bieden. Naast de fysieke kwaliteit dient hiervoor uiteraard
goed overleg te zijn met de gemeente en moeten de huisjes voor een redelijke prijs
worden verhuurd. Er zijn werkgevers en uitzendbureaus die hun werknemers (tijdelijk)
huisvesten op een vakantiepark. Een groot deel doet dit in overleg met de gemeente,
waardoor zij tijdelijk kunnen afwijken van het bestemmingsplan.

Vraag 9

Deelt u de mening dat uitbuiting, moderne slavernij en middeleeuwse toestanden keihard
moeten worden aangepakt? Wat onderneemt u daartoe?

Antwoord 9

Ik ben zeker van mening dat misstanden moeten worden aangepakt. Samen met de andere
betrokken departementen, gemeenten, provincies en private partijen en handhavende
instanties, werk ik dan ook aan een integrale aanpak van deze misstanden. Hierover
wordt u voor het einde van het jaar geïnformeerd. Over de verbetering van de aanpak
van arbeidsuitbuiting bent u op 13 november geïnformeerd in het kader van het programma
«Samen tegen mensenhandel.