Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over samenwerking tussen scheepsbouwer Damen en de Nederlandse staat naar aanleiding interne memo’s op het gebied van een corruptieaffaire bij Damen

Antwoord van Staatssecretaris Snel (Financiën), mede namens de Minister voor Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de Staatssecretaris van Defensie (ontvangen
31 oktober 2019).

Vraag 1

Deelt u de conclusie dat Damen in strijd heeft gehandeld met Nederlandse anti-corruptievoorschriften
nu duidelijk is dat het bedrijf zeker in veertien gevallen «onjuiste en onvolledige
informatie» heeft verstrekt over miljoenenbetalingen aan buitenlandse tussenpersonen?1

Antwoord 1

Omdat er nog sprake is van een lopend strafrechtelijk onderzoek kan ik daar geen verdere
uitspraken over doen.

Vraag 2

Is het juist dat u tot nu toe van oordeel was dat Damen nieuwe garanties van Atradius
Dutch State Business (DSB) mag aanvragen? Zo nee, wat was uw beleid?

Antwoord 2

Nadat Damen door de Wereldbank voor achttien maanden werd uitgesloten van aanbestedingen
heeft de Staat een aantal maatregelen genomen. Zo werd Damen uitgesloten van de mogelijkheid
om gebruik te maken van OS-financiering gedurende de disbarment periode van de Wereldbank
en werd de toegang van Damen tot de exportkredietverzekering (ekv) tijdelijk opgeschort.
Parallel aan deze maatregelen heeft ADSB een zorgvuldig onderzoek uitgevoerd naar
de ekv-portefeuille van Damen waarbij aanvullende informatie door Damen werd aangeleverd.
Hieruit bleek Damen in veertien gevallen onvoldoende of onjuiste informatie te hebben
gegeven met betrekking tot betaalde agentencommissies. De staat heeft op basis van
deze aanvullende informatie de veertien gevallen opnieuw beoordeeld. Dit heeft bij
tien van de veertien transacties geleid tot het treffen van maatregelen door het recht
op schadevergoeding te laten vervallen. Voorts heeft Damen onder toezicht van de Wereldbank
een verbeterprogramma op het terrein van compliance doorgevoerd. Er was onder meer
gebleken dat het interne compliance beleid van Damen onvoldoende tot alle medewerkers
was doorgedrongen. Inmiddels zijn de interne maatregelen van Damen aangescherpt. Er
is onder meer een nieuwe gedragscode opgesteld en het eigen personeel is getraind
in het herkennen van verdachte situaties. De Wereldbank heeft Damen vervolgens van
de uitsluitingslijst van de Wereldbank afgehaald. Ook de staat heeft, na afronding
van het onderzoek naar de ekv-portefeuille van Damen en het treffen van de genoemde
maatregelen, Damen weer toegelaten tot de ekv, zij het onder een regime van verscherpt
toezicht. Dat betekent dat Damen bij ekv aanvragen extra informatie moet aanleveren
over de mogelijke betrokkenheid van derden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het gaat om systematisch gedrag om tussenpersonen te begunstigen
om zaken te bespoedigen? Zo nee, wat is dan uw analyse?

Antwoord 3

Zolang het strafrechtelijk onderzoek loopt kan ik hierover geen mening geven.

Vraag 4

Herinnert u zich uw antwoord op mijn vragen van 12 juli 2019 waarbij u meldt dat corruptie
strafbaar is voor de Nederlandse wet?2

Antwoord 4

Ja.

Vraag 5

Kunt u de Kamer een actueel overzicht geven van het aantal opdrachten waarvoor Damen
ingeschreven is en kunt u aangeven hoe u de thans aangevraagde kredieten door Damen
beoordeelt in het licht van de vaststelling dat corruptie strafbaar is?

Antwoord 5

Op dit moment lopen er zesentachtig polissen voor Damen en/of haar financiers. Deze
zijn allemaal terug te vinden op de website van ADSB. Zoals bij vraag twee is aangegeven
moet Damen bij elke nieuwe transactie uitgebreide informatie aanleveren over de betrokkenheid
van derden.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat bij de aanbesteding voor nieuwe onderzeeboten ook ervaringen
met malversaties en/of corruptie een rol van weging moeten spelen?

Antwoord 6

Een lopend strafrechtelijk onderzoek en vermoedens van fraude en omkoping zijn geen
grond voor uitsluiting van een aanbesteding. In de aanbestedingsregelgeving is bepaald
dat (pas) een onherroepelijke veroordeling voor een strafrechtelijk delict als fraude
of omkoping die is uitgesproken in een periode van vier jaar voorafgaande aan het
indienen door een partij van het verzoek tot deelneming of de inschrijving aan een
aanbesteding, in beginsel leidt tot uitsluiting van die partij van de aanbesteding.
Defensie verlangt bij de aanvang van een aanbesteding van de deelnemende partijen
een verklaring dat zij niet onherroepelijk veroordeeld zijn voor bijvoorbeeld fraude
of omkoping. Hoewel de aanbesteding van de nieuwe onderzeeboten plaatsvindt op basis
van artikel 346 VWEU en dus de aanbestedingsregelgeving formeel niet van toepassing
is, is er geen aanleiding van dit beginsel af te wijken.

Vraag 7

Bent u bereid Damen uit te sluiten van staatsgaranties van Atradius DSB? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 7

Daar zie ik geen aanleiding toe. Verder verwijs ik naar de maatregelen die ik heb
getroffen, als beschreven in de antwoorden op de vragen twee en vijf, die ik afdoende
acht.