Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Özütok over de financiële problemen die Curaçaose oud-studenten ondervinden bij het aflossen van studieschulden

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), mede namens
de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 8 oktober
2019).

Vraag 1

Kent u het bericht dat oud-studenten op Curaçao door DUO in financiële problemen raken
bij de aflossing van hun studieschuld?1 Klopt het dat u een brief van uw Curaçaose collega hierover hebt ontvangen? Zo ja,
bent u bereid een afschrift van uw antwoord aan de Kamer te sturen?

Antwoord 1

Ja. Ik voeg een afschrift van mijn brief bij.2

Vraag 2

Klopt het dat DUO eraan in de weg staat dat deze groep oud-studenten hun studieschuld
aflost? Klopt het dat DUO deze oud-studenten langdurig in onzekerheid laat over een
passende aflossingsregeling, maar in de tussentijd wél snel is met het toepassen van
incassomaatregelen?

Antwoord 2

Ik herken het beeld niet dat DUO aflossing van de studieschuld door deze groep oud-studenten
in de weg staat. Het is de taak van DUO om studieschulden te innen en dat op een behoorlijke
manier te doen. Dat betekent dat het voor oud-studenten snel duidelijk moet zijn hoe
hoog hun studieschuld is en welk bedrag zij maandelijks moeten terugbetalen. DUO informeert
studenten hier ook over.

Oud-studenten hoeven niet meer af te lossen dan zij gezien hun inkomen kunnen dragen.
Als het inkomen waarvan wordt uitgegaan is verslechterd, dan kan de oud-student verzoeken
om bij de berekening van een ander inkomensjaar uit te gaan. Tevens is het voor de
oud-student ook mogelijk om een aflossingsvrije periode aan te vragen. Mocht desondanks
toch een betalingsachterstand (dreigen te) ontstaan, dan is het verstandig om direct
contact op te nemen met DUO. Er kan dan in overleg met de oud-student naar een passende
oplossing worden gekeken. De oud-student wordt dan ook gevraagd aan te tonen waarom
de geboden opties niet tot het gewenste resultaat leiden. Een DUO medewerker kan op
basis van de specifieke persoonlijke situatie van een oud-student in onderling overleg
tot een aangepaste afspraak komen.

De Minister van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport (OWCS) heeft mij laten weten
signalen te hebben ontvangen dat het voor oud-studenten in de praktijk lastig is om
onder andere vanwege het tijdsverschil telefonisch in contact te komen met DUO en
informatie te ontvangen over het treffen van een betalingsregeling. Daarom kunnen
studenten op Curaçao veel zaken zelf regelen in Mijn DUO en is DUO ook per e-mail
te bereiken. In het najaar zullen medewerkers van DUO een aangesloten periode op Curaçao
aanwezig zijn, zodat het wordt vergemakkelijkt om in contact te treden met DUO.

Verder wil ik benadrukken dat DUO niet zomaar een incassobureau inschakelt voor het
innen van de studieschuld. Als oud-studenten de betalingsverplichting niet nakomen,
is er sprake van een achterstallige schuld en zal DUO een betalingsherinnering sturen.
Als ook dit niet tot een betaling leidt, zal een aanmaning worden verstuurd. Als daarop
wederom geen reactie is ontvangen door DUO, zal een tweede aanmaning worden gestuurd.
DUO zet pas een deurwaarder in als alle herinneringen en aanmaningen niet tot betaling
of tot contact over een mogelijke betalingsregeling hebben geleid. Ook de deurwaarder
zal eerst proberen via de minnelijke weg te incasseren. Indien ook dit niet het gewenste
resultaat oplevert, zal overgegaan worden tot een gerechtelijke inningsprocedure.

Vraag 3

In hoeverre wordt bij het bepalen van de aflossingsregeling rekening gehouden met
lokale omstandigheden? Deelt u de mening dat met het oog op de lagere lonen en het
afwijkende belastingstelsel voor Curacaose oud-studenten andere aflossingsbedragen
moeten worden vastgesteld? Klopt het bijvoorbeeld dat er gevallen bestaan waarin de
hoogte van het maandelijkse aflossingsbedrag hoger is dan het op Curaçao gehanteerde
minimumloon?

Antwoord 3

De voorwaarden waaronder oud-studenten hun studieschuld moeten terugbetalen zijn opgenomen
in de Wet studiefinanciering 2000 en zijn voor alle oud-studenten hetzelfde. Pas als
een oud-student over voldoende inkomen beschikt, hoeft de studieschuld te worden terugbetaald.
Dat gebeurt bij oud-studenten die in Europees Nederland wonen automatisch omdat DUO
door automatische koppeling met de gegevens van de Nederlandse Belastingdienst kan
beschikken over de inkomensgegevens van deze oud-studenten. De oud-studenten op Curaçao
kunnen – net als alle andere oud-studenten die buiten Europees Nederland wonen – een
draagkrachtmeting aanvragen. Bij het bepalen van de draagkracht van een oud-student
is het inkomen van de oud-student zelf van belang en dat van een eventuele partner.
DUO vraagt de inkomens van Curaçaose oud-studenten die eerder draagkracht hebben aangevraagd
periodiek op bij de Belastingdienst van Curaçao om proactief de draagkracht te continueren.
Indien de Belastingdienst van Curaçao deze informatie (nog) niet kan verstrekken,
wordt de debiteur gevraagd zelf inkomensgegevens te verstrekken, om op die manier
de draagkracht vast te stellen.

Bij een inkomen onder het Nederlandse minimumloon, hoeft een oud-student niets terug
te betalen. Het Nederlandse minimumloon ligt hoger dan het minimumloon op Curaçao,
dus als oud-studenten inkomsten hebben onder het op Curaçao gehanteerde minimumloon
hoeven zij niets terug te betalen. Uitgaan van het (hogere) Nederlandse minimumloon
is dit dus in het voordeel van oud-studenten op Curaçao.

DUO roept oud-studenten op om de aanvraag te doen om naar draagkracht terug te mogen
betalen. Alleen dan kan rekening gehouden worden met het daadwerkelijke inkomen van
de oud-student. Ook bij oud-studenten met betalingsachterstanden die DUO verzoeken
om een betalingsregeling, wordt rekening gehouden met de omstandigheden van de oud-student.
In individuele gevallen kan rekening worden gehouden met bijzondere omstandigheden.

Vraag 4

Bent u bereid om de huidige aflossings- en incassopraktijk te onderzoeken en maatregelen
te treffen om oud-studenten een proportionele aflossingsregeling aan te bieden? Zo
nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn denkt u hierover uitsluitsel te kunnen bieden
en bent u bereid in de tussentijd af te zien van incasso’s?

Antwoord 4

Medewerkers van DUO reizen dit najaar en in het voor- en najaar van 2020 voor een
aaneengesloten periode af naar Curaçao om samen met debiteuren met betalingsproblemen
naar een oplossing voor hun probleem te zoeken.

Zoals ik verder in mijn reactie op de brief van de Minister van OWCS ook heb aangegeven,
vind ik dat onderzocht moet worden of de manier van het innen van achterstand van
de studieschuld volgens de regels plaatsvindt. Geen enkele oud-student mag in de problemen
komen door het afbetalen van een studieschuld. DUO heeft het Ministerie van OWCS gevraagd
om concrete casussen om de signalen over de incassopraktijken te kunnen onderzoeken.
Als uit de nadere informatie van de Minister van OWCS blijkt dat daar zaken mis zijn
gegaan, zal ik zeker maatregelen nemen.