Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Geluk-Poortvliet en Van Toorenburg over het bericht ‘Haarendael restaureren? Technisch kán alles...maar er moet ook geld zijn’

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
2 oktober 2019).

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Haarendael restaureren? Technisch kán alles...
maar er moet ook geld zijn»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Onderkent u de historische waarde van Haarendael, in eerste instantie als seminarie
en daarna als gijzelaarskamp?

Antwoord 2

Haarendael heeft inderdaad bijzondere historische waarde, daarom zijn delen van het
complex aangewezen als rijksmonument. De rijksmonumentale gebouwen op het terrein
tonen de ontwikkelingsgeschiedenis van het seminarie vanaf 1837 en hebben onder meer
monumentale waarde vanwege hun architectuurhistorische kwaliteit en als uitdrukking
van de religieuze geschiedenis in Nederland in de 19de en 20ste eeuw.

Daarnaast werd het in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter gebruikt als
gijzelaarskamp en huis van bewaring, onder andere voor het interneren van verzetsstrijders
en agenten van het Englandspiel, van wie velen uiteindelijk de dood vonden. Sinds
2000 bevindt zich op Haarendael de Gedenkplaats Haaren 1940–1945.

Vraag 3

Welke gevolgen heeft de brand voor het handhavingstraject van de gemeente Haaren tegen
verwaarlozing van het complex?

Antwoord 3

Tegen de eigenaar loopt sinds mei 2017 een handhavingstraject in verband met verwaarlozing
van het complex. De gemeente Haaren had dit ingesteld met een beroep op de instandhoudingsplicht,
zoals opgenomen in de Erfgoedwet. In het kader hiervan was een last onder dwangsom
opgelegd. Ik heb van de gemeente Haaren vernomen dat de bestaande opgelegde last onder
dwangsom zal moeten worden herzien. Op basis van de uitkomsten van de onderzoeken
die momenteel plaatsvinden naar de bouwkundige en constructieve toestand van het pand
is de gemeente voornemens de eigenaar te vragen nieuwe maatregelen te treffen.

Vraag 4

Welke maatregelen zijn of worden genomen om de bij de brand overgebleven restanten
van het gebouw te consolideren tegen weersinvloeden en instortingsgevaar, om te voorkomen
dat de gespaarde onderdelen alsnog verloren gaan?

Antwoord 4

Van de gemeente, het bevoegd gezag in dezen, heb ik vernomen dat er op dit moment
onderzocht wordt welke maatregelen mogelijk zijn: een constructeur maakt een bouwkundige
opname van het pand, waarna aan de hand van de bevindingen een opruimings-/ demontageplan
en stutplan wordt opgesteld. Ook dienen de te behouden muren afgedekt te worden tegen
waterschade en vorst. De gemeente en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben
hierover intensief contact. Ook kijkt de gemeente naar noodzakelijke veiligheidsmaatregelen.
De eigenaar, met wie de gemeente bestuurlijk en ambtelijk overleg heeft, is verantwoordelijk
voor de uitvoering hiervan.

Vraag 5

Bent u bereid met betrokken partijen in overleg te treden om de mogelijkheden voor de toekomst van dit monumentale complex te verkennen?

Antwoord 5

Ja. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zal namens mij via de gemeente betrokken
zijn bij gesprekken over de toekomst van het complex.