Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Amhaouch over het Belgisch spoorbedrijf Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) dat de concurrentie aangaat met de Drielandentrein

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-Van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat)
(ontvangen 23 september 2019) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019,
nr. 3482.

Vraag 1

Kent u het bericht «Belgisch spoorbedrijf NMBS gaat concurrentie aan met de Drielandentrein»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat NMBS een halfuurdienst wil starten tussen Luik en Maastricht? Zo ja,
bent u hierover ingelicht en wat vindt u ervan?

Antwoord 2

Ik heb vernomen dat NMBS een verkennend onderzoek doet waarin de potentie van een
halfuurdienst tussen Luik en Maastricht wordt onderzocht. NMBS heeft zelf aangegeven
dat er geen sprake is van een concreet voornemen in die richting. De verkenning betreft
een oriënterend onderzoek. Een dergelijk onderzoek staat de NMBS vrij.

Vraag 3

In hoeverre zijn de andere betrokken partijen in Nederland, zoals de provincie Limburg
en Arriva, ingelicht over dit voornemen?

Antwoord 3

De provincie Limburg en Arriva zijn naar ik heb begrepen niet ingelicht over het verkennende
onderzoek van NMBS. Zoals toegelicht in antwoord op vraag twee betreft het geen voornemen,
maar een oriënterend onderzoek.

Vraag 4

In hoeverre schaadt dit voornemen de intentieovereenkomst uit 2016 die door Nederland
en België is getekend, waarin de ambitie is uitgesproken om Arriva tussen Luik en
Maastricht te laten rijden?

Antwoord 4

NMBS heeft aangegeven onverminderd medewerking te willen verlenen aan de Drielandentrein
conform de intentieovereenkomst. Zij blijft hierover in gesprek met Arriva en NS.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de Drielandentrein een symbool is voor grensoverschrijdend spoorvervoer
en dat deze casus alle aandacht verdient om hier een succes van te maken in samenwerking
met andere betrokkenen?

Antwoord 5

Zoals ik uw Kamer heb laten weten in eerdere brieven is het mijn ambitie om de trein
als duurzaam vervoermiddel voor de internationale reis te stimuleren. Het versterken
van internationaal reizigersvervoer per spoor kan niet zonder intensieve nationale
en internationale samenwerking en afspraken. Ook voor de realisatie van de drielandentrein
geldt dat we gezamenlijk optrekken én dat alle betrokken partijen vanuit hun eigen
rol hun verantwoordelijkheid nemen. Zo is Arriva verantwoordelijk voor het zo snel
mogelijk inbouwen van de vereiste beveiligingssystemen (ETCS) en zet daar de benodigde
stappen voor. Zo heeft Arriva daarvoor een concrete offerte-uitvraag lopen. Daarnaast
zijn NS en Arriva inmiddels constructief in gesprek met NMBS om de operationele en
financiële aspecten van de doortrekking van de drielandentrein in kaart te brengen
en op basis daarvan toekomstige exploitatieafspraken te maken. ProRail houdt zicht
op tijdige aanpassing van perron Visé door Infrabel en op de capaciteitsaanvraag.
Waar nodig zal ik schakelen met de nationale overheid aan Belgische zijde. Door alle
betrokken partijen worden concrete stappen gezet om te komen tot een succesvolle doortrekking
van de drielandentrein.

Vraag 6

Kunt u aangeven wanneer u verwacht dat de Nederlandse trein van Arriva gaat rijden?
Wat is de afgelopen drie maanden de voortgang geweest?

Antwoord 6

Arriva rijdt sinds januari 2019 een internationale treindienst tussen Aken en Maastricht.
De daartoe benodigde vergunning is eind mei door de ILT opnieuw verleend2. Zoals benoemd bij het antwoord op vraag 5 wordt er door alle betrokken partijen
gezamenlijk en vanuit hun eigen rol en verantwoordelijk gewerkt aan noodzakelijke
stappen om de verbinding Aken-Maastricht door te kunnen trekken naar Luik. Deze stappen
dienen eerst te worden afgerond voordat de drielandentrein door kan rijden naar Luik.

Vraag 7

Kunt u aangeven of het voornemen van NMBS een relatie heeft met het feit dat de Drielandentrein
op het Belgisch spoor tot op heden wordt geweigerd, omdat Arriva niet het goede beveiligingssysteem
zou hebben ingebouwd? Zo ja, welke relatie?

Antwoord 7

Ik kan niet namens NMBS spreken. Ik ga ervan uit dat het oriënterend onderzoek wordt
uitgevoerd in het belang van de reiziger. Datzelfde geldt voor de samenwerking tussen
de vervoerders om samen van de Drielandentrein een succes te maken.

Vraag 8

Bent u bereid om spoedig in gesprek te gaan met de Belgische autoriteiten over de
plannen van NMBS?

Antwoord 8

Er vindt op dit moment constructief overleg plaats tussen de betrokken vervoerders.
Op dit moment is de Belgische regering demissionair. Zodra een nieuw Belgisch kabinet
is aangetreden, zal ik met mijn Belgische collega de voortgang van de Drielandentrein
bespreken.

Vraag 9

Klopt het dat er binnenkort een overleg is tussen de directeuren van NMBS, Arriva
en NS? Zo ja, bent u hierbij ook aanwezig?

Antwoord 9

Dat klopt. Dit overleg heeft inmiddels plaatsgevonden. De vervoerders zijn met elkaar
in gesprek om tot concrete afspraken te komen over de toekomstige exploitatie van
de drielandentrein. De uitvoering en exploitatie van deze treindienst is immers ook
hun verantwoordelijkheid als concessiehouder en vervoerders. De nationale overheden
aan beide zijden van de grens waren niet bij dit gesprek aanwezig.

Vraag 10

Wat betekent dit bericht voor de invulling van het bestuurlijk overleg dat u hierover
heeft in de zomer met de betrokken partijen aan Nederlandse zijde? Verkleint dit de
mogelijkheid om te komen tot een oplossing die ook direct acceptabel is voor de Belgische
autoriteiten?

Antwoord 10

De afgelopen periode is met betrokken partijen aan Nederlandse zijde tijdens een aantal
bestuurlijke overleggen gesproken over de stappen die gezet moeten worden ten behoeve
van de Drielandentrein. We hebben geconstateerd dat de inbouw van het benodigde beveiligingssysteem
in de grensoverschrijdende treinen van Arriva voortvarend moet plaatsvinden. Daarnaast
moeten de gesprekken over de exploitatie van de drielandentrein op het traject Maastricht-Luik
succesvol worden afgerond. Op het moment dat de inbouw van ETCS wordt uitgevoerd en
de exploitatie afspraken zijn gemaakt, kan ook een toelatingsprocedure in België worden
gestart.