Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Schonis over het bericht ‘Roep om afschaffing CBR-keuring voor autisten: ‘Het is gewoon een verdienmodel’’

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
16 september 2019)

Inleiding

Voordat ik de vragen zal beantwoorden, licht ik graag kort de werking van het systeem
van de medische rijgeschiktheid toe.

Op mijn verzoek brengt de Gezondheidsraad advies uit over ontwikkelingen op het gebied
van medische eisen voor rijgeschiktheid. Dit gebeurt door de Permanente Commissie
Rijgeschiktheid van de Raad. Deze commissie bestaat uit hoogleraren en artsen. De
commissie kijkt naar de wetenschappelijke onderbouwing van de diverse regelingen en
de daarin gehanteerde criteria voor medische geschiktheid. Als een advies daartoe
aanleiding geeft pas ik – rekening houdend met het kader van de Europees regelgeving
– de Regeling Eisen Geschiktheid 2000 (REG2000) aan.

In 2013 heeft de Commissie Rijgeschiktheid geadviseerd1 om de keuring voor mensen met autismespectrumstoornissen (ASS) die voor het eerst
een rijbewijs aanvragen, te behouden. Dit behelst een medische keuring door een specialist
en het afnemen van een rijtest praktische rijgeschiktheid om zo te beoordelen of de
betreffende persoon veilig aan het verkeer kan deelnemen. Sinds 2013 is de regeling
eisen geschiktheid 2000 wel versoepeld voor mensen met ASS. Op advies van de Gezondheidsraad
is de herkeuringseis van om de drie jaar komen te vervallen.

Er komen steeds meer signalen vanuit bedrijven, patiëntenorganisaties en burgers dat
er onnodige eisen gesteld worden aan bestuurders met een aandoening in de Regeling
eisen geschiktheid 2000. Zoals recent nog op het terrein van autisme. Daarom heb ik
de Gezondheidsraad gevraagd met mij mee te denken en mij te adviseren over recente
wetenschappelijke inzichten, eventuele onnodige eisen in de regeling met het oog op
de verkeersveiligheid te signaleren en mij suggesties te geven voor versoepelingen
in de uitvoering.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Roep om afschaffing CBR-keuring voor autisten: «Het
is gewoon een verdienmodel»»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u uitleggen waarom op dit moment autisme in verband wordt gebracht met een minder
geschikte rijvaardigheid en daarmee een medische keuring gevraagd wordt?

Antwoord 2

Het gaat bij het beoordelen van de geschiktheid niet over de vaardigheid maar over
de medisch rijgeschiktheid en de invloed op het handelen. In de huidige Regeling eisen
geschiktheid 2000 staat over ASS in hoofdstuk 8 paragraaf 11 dat bij de eerste beoordeling
door het CBR van personen met ASS een rijtest moet plaatsvinden evenals een onderzoek
door een onafhankelijk specialist. De regeling schrijft voor dat mensen met autismespectrumstoornissen
(ASS) onbeperkt geschikt zijn indien zowel gelijktijdig aanwezige psychiatrische als
somatische stoornissen voldoende onder controle zijn, en zij geen rijgevaarlijke geneesmiddelen
gebruiken. Het CBR is de bevoegde instantie die de REG2000 uitvoert. De regeling is
een uitwerking van de geschiktheidseisen die zijn opgenomen in de Europese regelgeving
en de adviezen van de Gezondheidsraad. De Gezondheidsraad baseert zich op wetenschappelijk
onderzoek en expert opinions.

Vraag 3

Welk percentage van mensen met een autismediagnose behaalt daadwerkelijk een rijbewijs?

Antwoord 3

Het is onbekend hoeveel mensen met ASS een rijbewijs hebben. Het CBR hanteert vanaf
2019 een aparte diagnose-code voor autisme. Op dit moment is nog niet te zeggen hoe
hoog het percentage mensen met een autisme-diagnose is dat daadwerkelijk een rijbewijs
haalt.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat inderdaad jaarlijks duizenden mensen met autisme tegen dit probleem
bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) aanlopen?

Antwoord 4

Gelet op het advies van de Gezondheidsraad is deze medische keuring een belangrijk
onderdeel bij de beoordeling of een bestuurder veilig aan het verkeer kan deelnemen.
Het CBR heeft vanaf januari 2019 tot en met augustus 2019 in totaal 4.661 gezondheidsverklaringen
ontvangen waarbij de vraag over autisme met «ja» is beantwoord. Het gaat hierbij om
zowel aanvragen voor vernieuwing van het rijbewijs als aanvragen voor examens. Voor
heel 2019 zullen dit er waarschijnlijk 7.000 zijn.

Vraag 5

Hoe staat het met de door u toegezegde stelselwijziging aangaande de medische keuringen
door het CBR en kunt u een toelichting geven over de stand van zaken?

Antwoord 5

In mijn brief aan uw Kamer van 3 juli jl.3 heb ik aangeven dit najaar de onderzoeksopzet naar het systeem van de medische keuringen
klaar te hebben. Onderzocht wordt of het mogelijk is over te gaan op een meer risicogeoriënteerde
aanpak. Bekeken zal worden hoe de rijgeschiktheid zowel bij eerste aanvraag, als bij
herkeuring het beste kan worden beoordeeld. In dit proces zal de huidige lijst van
aandoeningen tegen het licht gehouden worden. Dit alles uiteraard binnen de kaders
van de Europese regelgeving en op basis van advies van de Gezondheidsraad. Daarnaast
zal een internationale vergelijking gedaan worden. Op basis van dit onderzoek zal
er medio 2020 bekend zijn of er een aanpassing van de regelgeving nodig is en mogelijk
is.

Vraag 6

Heeft u de huidige lijst van medische aandoeningen uit de Regeling eisen geschiktheid
2000 reeds tegen het licht gehouden, zoals is gevraagd in de unaniem door de Tweede
Kamer aangenomen motie-Schonis/Von Martels? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke stappen
bent u van plan te nemen om deze motie op korte termijn uit te voeren?4

Antwoord 6

Dit is onderdeel van het onderzoek naar het huidige stelsel van de medische keuringen.
Ik zal uw Kamer over de voortgang van het onderzoek informeren.

Vraag 7

Begrijpt u dat mensen met een autismediagnose het gevoel hebben als «een verdienmodel»
te worden gezien? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Het is absoluut niet de bedoeling dat mensen met een autisme-diagnose dat zo ervaren.
Ik vind het belangrijk dat mensen met een aandoening veilig kunnen deelnemen aan het
verkeer en wil derhalve niet meer eisen stellen dan nodig om de verkeersveiligheid
te borgen.

Samen met het CBR en de Gezondheidsraad kijk ik hoe we de eisen rondom rijgeschiktheid
en de uitvoering daarvan kunnen versoepelen waar mogelijk. In het Landelijk Actieplan
Verkeersveiligheid zet ik samen met het CBR daarnaast in op het verbeteren van de
huidige keuringsprocedure voor mensen met een aandoening en het leveren van meer maatwerk
waar mogelijk. Uiteraard gebeurt dit binnen het kader van de Europese regelgeving
en na advies van de Gezondheidsraad.

Vraag 8

Bent u bereid in gesprek te gaan met de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA)?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Ja.