Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over de uitverkoop van natuurgebieden

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 10 september
2019).

Vraag 1

Is het waar dat Staatsbosbeheer voornemens is om natuurgebieden met een totale grootte
van 400 hectare te verkopen aan particulieren?1

Antwoord 1

Staatsbosbeheer is voornemens 379 hectare af te stoten, zowel natuurpercelen, landschapselementen
als landbouwgronden. Particulieren, organisaties en maatschappelijke partijen kunnen
inschrijven op deze kavels.

Vraag 2

Zijn er te verkopen percelen die deel uitmaken van Natura 2000-gebieden? Zo ja, om
welke percelen gaat het?

Antwoord 2

Ja. Staatsbosbeheer verkoopt 10,8 hectare Natura 2000-gebied. Het betreft de kavels 56
en 57 in Beekbergen, kavel 60 in Maurik, kavel 85 in Dieren en kavel 86 in Olburgen,
zie www.grondruilgelderland.nl voor de exacte ligging.

Vraag 3

Is het waar dat Staatsbosbeheer met de opbrengst van de verkoop elders het natuurnetwerk
wil vergroten en dat de organisatie hier zelf geen geld voor heeft en er daarom voor
kiest percelen natuur te verkopen?

Antwoord 3

Het klopt dat Staatsbosbeheer met de opbrengsten andere gronden in de provincie Gelderland
wil aankopen die tegen haar grotere kerngebieden in het Gelders Natuurnetwerk aan
liggen. Staatsbosbeheer kiest voor het creëren van grote aaneengesloten natuurgebieden.
Dat is één van de meest effectieve methodes om populaties dieren en planten robuuster
te maken. Bovendien zijn grotere aaneengesloten gebieden efficiënter te beheren. Om
dit mogelijk te maken, verkoopt Staatsbosbeheer kleinere, verspreid en versnipperd
gelegen kavels, veelal landschapselementen en kleine natuurpercelen binnen landbouwgebieden.

Vraag 4

Hoe rechtvaardigt u het dat een natuurgebied dat gekocht is met publiek geld en decennialang
beheerd is met publiek geld, nu verkocht wordt aan particulieren?

Antwoord 4

Staatsbosbeheer heeft als doelstelling te werken aan meer robuuste, aaneengesloten
natuurgebieden van (inter)nationale betekenis. Binnen het Gelders Natuurnetwerk draagt
de verkoop en verwerving van percelen hieraan bij. Het beheer van de versnipperde
percelen die Staatsbosbeheer inbrengt, is relatief duur en inefficiënt.

Vraag 5

Kunt u toelichten welke waarborgen er zijn dat de te verkopen natuurgebieden van in
totaal 400 hectare, ook daadwerkelijk natuur blijven en hoe worden de instandhoudingsdoelstellingen
voor de Natura 2000-gebieden gewaarborgd?

Antwoord 5

Toekomstige eigenaren verplichten zich bij de aankoop van natuurpercelen tot realisatie
dan wel behoud van de natuur. Dit is geborgd in het gemeentelijke bestemmingplan,
provinciale omgevingsverordening of aanwijzingsbesluit van het betreffende Natura
2000-gebied. Een kwalitatieve verplichting wordt aan de nieuwe eigenaar opgelegd als
het perceel in het bestemmingsplan een andere bestemming heeft dan natuur. Deze dient
alles na te laten wat de bestaande natuurwaarden teniet kan doen.

Deze gebieden werden door Staatsbosbeheer als natuur beheerd, maar zijn dit volgens
het bestemmingsplan (nog) niet. Met de provincie Gelderland is afgesproken dat zij
toezicht houdt op de naleving van de kwalitatieve verplichting. In Natura 2000-gebieden
beschrijft het desbetreffende beheerplan hoe de instandhoudingsdoelstellingen worden
gerealiseerd. Provincies voeren de regie op toezicht en handhaving hiervan. Bij mogelijke
grondtransacties voert Staatsbosbeheer altijd goed overleg met de betreffende provincie.

Vraag 6

Van welke «harde afspraken» is sprake en hoe zal de provincie daarop toezien?

Antwoord 6

Zie mijn antwoord bij vraag 5.

Vraag 7

Kunt u toelichten wat er wordt verstaan onder «kwalitatief betere natuur» en wat er
«slecht» is aan de te verkopen percelen, waaronder terreinen in Natura 2000-gebied,
die met de verkoop opgeofferd worden?

Antwoord 7

Zie mijn antwoorden bij vragen 3 en 4.

Vraag 8

Wordt er onafhankelijk toegezien op de kwaliteit van de nieuwe natuurgebieden? Zo
ja, door wie of door welke instantie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

De provincie Gelderland ziet toe op de kwaliteit van de natuurgebieden.

Vraag 9

Wat vindt u van de uitspraak dat «de hoop [er is] dat particulieren grond zullen aanbieden
nabij de kwetsbare Natura 2000-gebieden van Staatsbosbeheer» en dat daarom «het risico
bestaat dat er minder grond wordt aangekocht dan verkocht»?

Antwoord 9

De uitkomst kan zijn dat er op korte termijn minder grond door Staatsbosbeheer wordt
aangekocht dan verkocht. De opbrengst van alle grondverkopen komt in een fonds terecht.
Dit fonds kan alleen worden aangewend voor het verwerven van nieuwe (natuur)gronden.
Dat betekent dat Staatsbosbeheer niet gedwongen is tegen ongunstige voorwaarden op
korte termijn te verwerven en dat de opbrengst gereserveerd blijft voor toekomstige
verwerving.

Vraag 10

Wat vindt u ervan dat dit beleidsplan deels gebouwd is op hoop, maar waarbij het risico
bestaat dat er natuur zal verdwijnen?

Antwoord 10

Zie mijn antwoorden bij vraag 5 en 9.

Vraag 11

Bent u bereid zich in te zetten om het natuurgebied te behouden als publiek eigendom
en op die manier de bescherming van de 400 hectare natuur te waarborgen en om hier
de benodigde fondsen beschikbaar voor te stellen?

Antwoord 11

Nee, dat is niet nodig. Zie hiervoor mijn beantwoording van de vorige vragen.

Vraag 12

Deelt u de mening dat de nadruk te veel is komen te liggen op het verdienmodel achter
het beheren van de natuur en bent u bereid ervoor te zorgen dat de nadruk minder op
«benutten» en meer op beschermen komt te liggen?

Antwoord 12

Nee. De drie doelstellingen van Staatsbosbeheer – beschermen, beleven en benutten –
blijken uit de evaluatie van Staatsbosbeheer van november 2018 in evenwicht te zijn
(Kamerstuk 29 659, nr. 151). De verkopen van versnipperde percelen in Gelderland dragen daarnaast niet alleen
bij aan een efficiëntere bedrijfsvoering, maar geven vooral een impuls aan robuustere
natuurgebieden.

Vraag 13

Deelt u de mening dat het onverantwoord is om natuurgebieden in de uitverkoop te doen
in tijden van een mondiale biodiversiteits- en klimaatcrisis, waar nog bij komt dat
Nederland met 14% beschermde natuur sowieso hekkensluiter is in Europa?

Antwoord 13

Nee. Eigendom en beheer wordt bij verkoop aan derden overgedragen onder voorwaarde
van instandhouding van natuur of landschapselementen. Kavels worden voor een marktconforme
prijs aangeboden, waardoor met de opbrengsten ongeveer eenzelfde hoeveelheid areaal
kan worden verworven.

Vraag 14

Deelt u de mening dat er juist méér natuur bij moet komen in Nederland?

Antwoord 14

Ja. Het areaal natuur op land wordt nog fors vergroot. In de komende acht jaar wordt
er door de provincies nog tienduizenden hectare aangekocht en ingericht, in het kader
van het Natuurnetwerk Nederland.