Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Asscher over de vervreemding van objecten behorende tot het nationaal cultureel erfgoed

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
11 juli 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 2799.

Vraag 1

Bent u er bekend mee dat op de Franse antiekwebsite proantic.com objecten worden aangeboden
met een grote historische waarde voor Nederland?1 2

Antwoord 1

Ik ben bekend met deze website.

Vraag 2, 3, 4

Zouden deze stukken met terugwerkende kracht vallen onder de erfgoedwet? Vindt u dat
deze stukken voor Nederland behouden hadden moeten worden?

Adviseert de commissie Pechtold, die dit jaar benoemd is om te onderzoeken of cultureel
erfgoed in privaat bezit dat waardevol is voor Nederland voldoende is beschermd, ook
over reeds verkocht erfgoed? Zo ja, wat adviseert de commissie Pechtold over deze
objecten?

Overweegt u maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat deze objecten weer in Nederlandse
handen komen? Zo ja, welke?

Antwoord 2, 3, 4

Op dit moment geldt een terughoudend aanwijzingsbeleid voor de bescherming van objecten
in particulier bezit. Ik heb twijfels of de bestaande lijst en dit terughoudende aanwijzingsbeleid
nog wel adequaat zijn. Ik heb daarom de Commissie Pechtold de opdracht gegeven om
mij te adviseren over de vraag of het huidige wettelijke kader en instrumentarium,
zoals neergelegd in de Erfgoedwet en de Beleidsregel aanwijzing beschermde cultuurgoederen
2016, adequaat is om belangwekkend roerend erfgoed in particulier bezit, voor Nederland
te kunnen behouden en -voor zover daar naar haar oordeel en in het licht van de situatie
in andere landen aanleiding toe bestaat- voorstellen te doen tot aanpassing van deze
kaders. Ik wacht het advies van de Commissie Pechthold af en wil daar niet op vooruit
lopen. De commissie brengt in oktober 2019 haar advies uit.

Vraag 5, 6

Wat is het huidige beleid met betrekking tot de verkoop van vanuit (kunst)historisch
oogpunt belangrijk nationaal cultureel erfgoed in privaat bezit?

Worden er maatregelen genomen om de verkoop van nationaal cultureel erfgoed in handen
van private partijen naar het buitenland tegen te gaan? Zo ja, welke maatregelen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5, 6

De Erfgoedwet 2016 bevat een kader ter bescherming van bijzondere cultuurgoederen
in particulier bezit. De inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed ziet hier op toe.
Indien een cultuurgoed geen speciale bescherming geniet is het aan de eigenaar te
bepalen of, en zo ja op welke wijze, het voor verkoop wordt aangeboden.

Zoals opgemerkt geldt op dit moment een terughoudend beleid ten aanzien van het aanwijzen
van cultuurgoederen die voor bescherming in aanmerking komen. Het initiatief tot verwerven
van belangwekkende kunstwerken ligt bij de musea. Musea op wier collectie een kunstwerk
dat op de markt verschijnt een belangrijke aanvulling vormt, kunnen zich daarbij wenden
tot het Mondriaanfonds voor financiële ondersteuning. Ook kunnen zij een beroep doen
op het Museaal Aankoopfonds en zijn er particuliere fondsen die hen ondersteunen bij
het verwerven van kunstwerken.

Vraag 7, 8

Wat is het beleid met betrekking tot nationaal cultureel erfgoed van nationaal belang
in handen van het Rijk zelf? Wordt dit bezit voldoende beschermd?

Welke regels gelden er met betrekking tot de verkoop van nationaal cultureel erfgoed
in handen van lagere overheden?

Antwoord 7, 8

De Erfgoedwet, inclusief aanvullende regelgeving, stelt regels aan het behoud en beheer
van de rijkscollectie die grotendeels in beheer is bij musea. De inspectie Overheidsinformatie
en Erfgoed ziet hier op toe. Daarnaast stelt deze wet ook regels aan de vervreemding
van cultuurgoederen in publiek bezit van het rijk, provincies en gemeenten.