Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Weverling over het bericht dat de Aziatische hoornaar plotseling overal in Nederland opduikt

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 2 juli
2019).

Vraag 1

Kent u het bericht «Aziatische monsterwesp duikt plots overal in Nederland op»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven welke specifieke gevaren de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) in
Nederland veroorzaakt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Vanwege zijn grote formaat ziet de Aziatische hoornaar er gevaarlijk uit. Toch is
deze wespensoort voor de mens nauwelijks gevaarlijk. Aziatische hoornaars zijn niet
agressief en zullen alleen steken als zijzelf of hun nest bedreigd worden. De steek
van deze hoornaars is pijnlijk maar niet gevaarlijk, behalve als er sprake is van
een allergie voor wespengif. Wel is deze Aziatische hoornaar gevaarlijk voor inheemse
soorten insecten en daarom geplaatst op de Europese Unielijst van zorgwekkende invasieve
uitheemse soorten die hoort bij de Europese Verordening 1143/2014.

De Aziatische hoornaar jaagt op allerlei insecten zoals vliegen, bijen, wespen en
met name kolonievormers. Populatieafname van bijen, inclusief wellicht hommels, is
te verwachten. In natuur- en landbouwgebieden heeft afname van bestuivers potentieel
een negatief effect op de bestuiving van (wilde) planten. Sinds zijn introductie in
Zuid-Frankrijk heeft de Aziatische hoornaar zich binnen 3 jaar verspreid over 120.000 km2, wat aangeeft dat de soort grote gebieden in een korte tijd kan koloniseren wanneer
het klimaat gunstig is.

Vraag 3

Is het bekend hoeveel waarnemingen dit jaar zijn gedaan van de Aziatische hoornaar?

Antwoord 3

Dit jaar is tot nu toe één geverifieerde waarneming gedaan van een Aziatische hoornaar.
Het nest is opgespoord en vernietigd. Berichtgeving hierover in de media heeft vervolgens
gezorgd voor een groot aantal nieuwe meldingen. Deze nieuwe meldingen bleken echter
alle, voor zover foto’s of ander bewijs was bijgevoegd, Europese hoornaars te betreffen.
De Aziatische hoornaar wordt vaak verward met de Europese hoornaar die van oudsher
in Nederland voorkomt en tot de natuurlijke fauna gerekend kan worden. Ook de Europese
hoornaar, die nog iets groter is dan de Aziatische hoornaar, neemt in aantal toe,
mogelijk als gevolg van zachtere winters en warme zomers. Deze toename en de verwarring
tussen de twee soorten leidt tot veel valse meldingen.

Vraag 4

Wie, of welke instantie, is verantwoordelijk voor de opsporing en de vernietiging
van nesten van de Aziatische hoornaar?

Antwoord 4

Momenteel is het Rijk (de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, NVWA) verantwoordelijk
voor de opsporing van de nesten en de provincies voor de bestrijding ervan.

Vraag 5

Wie, of welke instantie, is in den brede verantwoordelijk voor het beleid met betrekking
tot exoten en is er een plan van aanpak hoe met deze soorten om te gaan?

Antwoord 5

Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is verantwoordelijk voor het
rijksbeleid rond invasieve uitheemse soorten voor zover dit op het terrein van natuur,
landbouw en visserij ligt. Daar waar het de volksgezondheid aangaat, is het Ministerie
van Volksgezondheid, welzijn en Sport eerstverantwoordelijke. Op dit moment geldt
voor de Aziatische hoornaar een uitroeiingsplicht. Zie verder mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Hoeveel nesten van de Aziatische hoornaar zijn er sinds de vestiging van deze invasieve
exoot in Nederland vernietigd?

Antwoord 6

In 2017 is een eerste nest gevonden en vernietigd. In 2018 zijn twee nesten vernietigd
en een vierde verlaten nest werd in het late najaar van 2018 ontdekt en verwijderd.

Vraag 7

Deelt u de mening van experts dat de Aziatische hoornaar de komende jaren alleen maar
meer zal voorkomen in Nederland? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Deze mening deel ik. EIS Kenniscentrum Insecten signaleert dat de opkomst van de Aziatische
hoornaar vanuit Frankrijk via België onvermijdelijk is. EIS Kenniscentrum Insecten
heeft vanwege deze ontwikkeling een brochure2 uitgebracht om onder Nederlandse imkers te verspreiden. Imkers ondervinden nadelen
van de Aziatische hoornaar omdat deze, anders dan de Europese hoornaar, actief op
honingbijen jaagt.

Vraag 8

Ziet u naar aanleiding van de toegenomen waarnemingen van deze soort aanleiding om
extra actie tegen deze invasieve exoot te ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Ik heb de NVWA en provincies gevraagd deze zomer de bestrijding van de Aziatische
hoornaar voort te zetten. Het is echter, naar alle waarschijnlijkheid, welhaast onvermijdelijk
dat de Aziatische hoornaar zich als nieuwe soort naast de Europese hoornaar vestigt
in Nederland. Er wordt een aanhoudende instroom van nieuwe exemplaren verwacht en
de hoornaars gedijen hier goed. Bovendien zijn de nesten van de Aziatische hoornaar
zeer moeilijk te lokaliseren en het vergt daarom de inzet van een kleine groep gespecialiseerde
vakmensen. Met de huidige stand van de techniek is het daardoor waarschijnlijk niet
haalbaar om deze soort in Nederland blijvend uit te roeien.

De ontwikkelingen hebben mijn aandacht en in het najaar zal ik met de provincies spreken
over hun toekomstige inzet bij de bestrijding. De uitroeiingsplicht vervalt immers,
indien een soort zich definitief gevestigd heeft in een lidstaat. Vanaf dat moment
maken de provincies de afweging welke beheersmaatregelen zij voor deze soort gaan
treffen.

Vraag 9

Bent u bereid in nauw contact te blijven met de voor bestrijding verantwoordelijke
organen om deze soort zo goed mogelijk te bestrijden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Ja. Zie ook mijn antwoord op vraag 8.